සෝවියට් සංගමය–එක්සත් ජනපද සබඳතා

සමාජවාදී සෝවියට් ජනරජයන්ගේ එක්සත් සංගමය සහ ඇමරිකානු එක්සත් ජනපදය අතර රාජ්‍යතාන්ත්‍රික සබඳතා පිහිටුවන ලද්දේ 1933 දී පමණය. රටවල් දෙක අතර පැවති අන්‍යෝන්‍ය එදිරිවාදිබව, සබඳතා ඇති වීම ප්‍රමාද වීමට හේතුවයි. දෙවෙනි ලෝක යුද්ධය අතරතුරදී සෝවියට් සංගමය සහ එක්සත් ජනපදය තාවකාලිකව මිතුරු රාජ්‍ය බවට පත් විය. නමුත්, යුද්ධය අවසන් වීමෙන් පසු රටවල් දෙක අතර නැවතත් අවිශ්වාසය සහ එදිරිවාදිකම් මතුවීම ඇරඹුනි. මෙය ඉක්මනින්ම සීතල යුද්ධයක් දක්වා වැඩි දියුණු විය.

සෝවියට් ඇමරිකානු සබඳතා

සෝවියට් සංගමය	එක්සත් ජනපද
තානාපති කාර්යාලය
තානාපති
(ප්‍රථම) (අවසන්)	(ප්‍රථම) (අවසන්)

එක්සත් රාජධානියේ අග්‍රාමාත්‍ය වින්ස්ටන් චර්චිල්, එක්සත් ජනපදයේ ජනාධිපති සහ සෝවියට් නායක ජෝසෆ් ස්ටාලින්, ක්‍රිමියාවේ දි (1945 පෙබරවාරි).

රටවල් සංසන්දනය

පොදු නාමය	සෝවියට් සංගමය	එක්සත් ජනපදය
නිළ නාමය	සමාජවාදී සෝවියට් ජනරජයන්ගේ එක්සත් සංගමය	ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදය
ලාංඡනය/මුද්‍රාව
ධජය
භූමිප්‍රමාණය	22,402,200 km^2 (වර්ග සැතපුම් 8,649,538)	9,526,468 km^2 (වර්ග සැතපුම් 3,794,101)
ජනගහණය	286,730,819 (1989)	248,709,873 (1990)
ජනගහණ ඝනත්වය	13.0/km^2 (33.6/sq mi)	34/km^2 (85.5/sq mi)
	මොස්කව්, සෝවියට් රුසියාව	වොෂින්ටන්, ඩී.සී.
විශාලතම නාගරික ප්‍රදේශ (ජනගහණය අනුව)	මොස්කව් (1889 දී 8,967,332 ක්) (1889 දී 5,024,000 ක්) (1189 දී 2,587,945 ක්) (1889 දී 2,072,59 ක්) (1989 දී 1,795,000 ක්)	නිව්යෝක් නගරය (1990 දී 7,322,564 ක්) (1990 දී 3,485,499 ක්) චිකාගෝ (1990 දී 2,783,600 ක්) (1990 දී 1,697,873 ක්) (1990 දී 1,585,577 ක්)
රජය	, , , කි.	, ක්‍රියාත්මක, කි.
දේශපාලන පක්ෂ
පළමු නායකයා	ව්ලැද්මීර් ලෙනින්	ජෝර්ජ් වොෂින්ටන්
අවසාන නායකයා (1991)		ජෝර්ජ් එච්. ඩබ්. බුෂ්
පිහිටුවන ලද්දේ	1917 නොවැම්බර් 7 (ඔක්තොම්බර් විප්ලවය) 1922 දෙසැම්බර් 20 () 1924 ජනවාරි 31 ()	1776 ජුලි 4 () 1783 සැප්තැම්බර් 3 () 1788 ජුනි 21 (ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව පිහිටුවීම)
සුලභව භාවිත වන භාෂාවන්		ඉංග්‍රීසි
මුදල් ඒකකය		එක්සත් ජනපද ඩොලර්
	$2.659 ට්‍රිලියන (~$9,896 per capita)	$5.79 ට්‍රිලියන (~$24,000 per capita)
බුද්ධි ඒජන්සි		මධ්‍යම බුද්ධි ඒජන්සිය (CIA)ෆෙඩරල් විමර්ශන කාර්යාංශය (FBI)
	$217.579 බිලියන (1990)	$624.852 බිලියන (1990)
යුධ හමුදාවේ විශාලත්වය	(1989) යුධ ටැංකි 41,580 යුධ ටැංකි නාශක මිසයිල 8,840 BMP/BTR 45,000	(1989) යුධ ටැංකි 24,000
නාවික හමුදාවේ විශාලත්වය	(1990) බැලැස්ටික මිසයිල සහිත සබ්මැරීන් 63 ක් cruise මිසයිල සහිත සබ්මරීන් 72 ක් න්‍යෂ්ඨික ප්‍රහාරක සබ්මැරීන් 64 ක් සාමාන්‍ය ප්‍රහාරක සබ්මැරීන් 65 ක් සහායක සබ්මැරීන් 9 ක් ගුවන් යානා වාහක නෞකා 6 ක් battle cruiser වර්ගයේ යුධ නැව් 4 ක් cruiser වර්ගයේ යුධ නැව් 26 ක් destroyer වර්ගයේ යුධ නැව් 52 ක් frigate වර්ගයේ යුධ නැව් 33 ක් corvette වර්ගයේ යුධ නැව් 200 ක් මුහුද හරහා ගොස් පාබල සෙබළුන් ගොඩබැස්වීම සඳහා යොදාගන්නා නෞකා 35 ක් මුරසංචාරක යාත්‍රා 425 ක්	එක්සත් ජනපද නාවික හමුදාව (1990) බැලැස්ටික මිසයිල සහිත සබ්මැරීන් 33 ක් ප්‍රහාරක සබ්මැරීන් 93 ක් ගුවන් යානා වාහක නෞකා 13 ක් battleship වර්ගයේ යුධ නැව් 4 ක් command නෞකා 4 ක් මුරසංචාරක යාත්‍රා 6 ක් cruiser වර්ගයේ යුධ නැව් 43 ක් destroyer වර්ගයේ යුධ නැව් 57 ක් frigate වර්ගයේ යුධ නැව් 99 ක් මුහුද හරහා ගොස් පාබල සෙබළුන් ගොඩබැස්වීම සඳහා යොදාගන්නා නෞකා 59 ක් සහායක නෞකා 137 ක්
ගුවන් හමුදාවේ විශාලත්වය	(1990) බෝම්බ හෙළන ගුවන් යානා 435 ක් ප්‍රහාරක ගුවන් යානා 5,665 ක් විහිදුම් ගුවන් යානා 1,015 ක් ගුවනේදීම වෙනත් ගුවන් යානා වලට ඉන්ධන පිරවීමට හැකි ගුවන් යානා 84 ක් ප්‍රවාහන ගුවන් යානා 620 ක්	එක්සත් ජනපද ගුවන් හමුදාව (1990) බෝම්බ හෙළන ගුවන් යානා 327 ක් ප්‍රහාරක ගුවන් යානා 4,155 ක් විහිදුම් ගුවන් යානා 533 ක් ගුවනේදීම වෙනත් ගුවන් යානා වලට ඉන්ධන පිරවීමට හැකි ගුවන් යානා 618 ක් ප්‍රවාහන ගුවන් යානා 1295 ක්
න්‍යෂ්ටික අවි (total)	32,980 (1990)	21,392 (1990)
ආර්ථිකය	කොමියුනිස්ට්වාදය, විශේෂයෙන්	ධනවාදය,
ආර්ථික සන්ධානය
හමුදා සන්ධානය	වෝර්සෝ ගිවිසුම	උතුරු අත්ලාන්තික ගිවිසුම් සංවිධානය
සීතල යුද්ධය සමයේ මිත්‍ර රාජ්‍යයන්	වෝර්සෝ ගිවිසුමට අනුව මිත්‍ර රාජ්‍යයන්:  ඇල්බේනියාව (1968 වන තෙක්)  බල්ගේරියාව  චෙක් ජනරජය    හන්ගේරියාව  පෝලන්තය  රුමේනියාව  ඇල්ජීරියාව  ඇන්ගෝලාව  බංග්ලාදේශය (1972–1976)  බෙනින්  බර්කිනා ෆාසෝ  බුරුමය  කේප් වර්ඩ්  චීනය (1949–1961)  කොන්ගෝව  කියුබාව (1959 සිට)  ඊජිප්තුව (1973 දක්වා) (1974–1987)  ඉතියෝපියා මහජන ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ජනරජය (1987–1991)  ප්‍රංශය (අඩ කාල)   (1979–1983)  ඝානාව    ඉන්දියාව  ඉන්දුනීසියාව (1965 තෙක්)  ඉරාකය (1979–1989)  ලාඕසය (from 1975) (1969–1977) (1977 සිට)  මාලි  මෙක්සිකෝව (අඩ කාල)  මොන්ගෝලියාව  මොසැම්බික්  නිකරගුවා (1979 සිට)  උතුරු කොරියාව  පලස්තීනය (1988 සිට)  සාඕ ටොමේ සහ ප්‍රින්සිපේ  සීෂෙල්ස් (1977 තෙක්)  සිරියාව  වියට්නාමය ( 1976 තෙක්)   (1948 තෙක්)	නේටෝ සාමාජිකයින්:  බෙල්ජියම  කැනඩාව  ඩෙන්මාර්කය  ප්‍රංශය    ග්‍රීසිය  අයිස්ලන්තය  ඉතාලිය  ලක්සම්බර්ග්  නෙදර්ලන්තය  නෝර්වේ  පෘතුගාලය  ස්පාඤ්ඤය  තුර්කිය  එක්සත් රාජධානිය වෙනත් මිත්‍ර රාජ්‍යයන්:  ආර්ජන්ටිනාව  ඕස්ට්‍රේලියාව  බහරේන්  බෙලාරූස්  බොලිවියාව  බොට්ස්වානා  බ්‍රසීලය  චිලි  චීනය (1979–1989)  කොලොම්බියාව  කියුබාව (1959 තෙක්)  සයිප්‍රස්  ඊජිප්තුව (1974 තෙක්)  එස්ටෝනියා   (1974 තෙක්)  ඉන්දුනීසියාව (1966 තෙක්)  ඉරානය (until 1979)  අයර්ලන්තය  ඊශ්‍රායලය  ජපානය  ජෝර්දානය  කෙන්යාව (1970–1975)  කුවේටය  ලාඕස රාජධානිය (1975 තෙක්)  ලැට්වියාව  ලයිබීරියාව  ලිබියානු රාජධානිය (1969 තෙක්)  ලිතුවේනියාව  මලයාසියාව  මෙක්සිකෝව    නවසීලන්තය  නිකරගුවා  උතුරු යේමනය  ඕමානය  පකිස්තානය  පැනමාව  පැරගුවේ  පිලිපීනය  පෝලන්තය  කාටාර් (අඩ කාල)  සෞදි අරාබිය  සිංගප්පූරුව (1978 සිට)  දකුණු අප්‍රිකාව  දකුණු කොරියාව  දකුණු වියට්නාමය (1955–1975)  තායිවානය  තායිලන්තය  යුක්රේනය  එක්සත් අරාබි එමීර්  උරුගුවේ   (1948 න් පසු, අඩ කාල)

මූලාශ්‍ර

1. "United States". Encyclopædia Britannica. සම්ප්‍රවේශය January 31, 2010.
2. "Military Expenditure Database: Data for all countries from 1988–2019 in constant (2018) USD" (PDF). Stockholm International Peace Research Institute. sipri.org. සම්ප්‍රවේශය 14 April 2021.
3. "Military Expenditure Database: Data for all countries from 1988–2019 in constant (2018) USD" (PDF). Stockholm International Peace Research Institute. sipri.org. සම්ප්‍රවේශය 14 April 2021.
4. Thomas C. Foley. "ARMOR, September-October 1989 Edition" (PDF). U.S. Army Fort Benning and The Maneuver Center of Excellence. benning.army.mil/. p. 6. සම්ප්‍රවේශය 10 May 2021.
5. The future of U.S.-Soviet relations hearings before the Committee on Foreign Relations, United States Senate, One Hundred First Congress, first session, April 4, 12, 19 and May 3, 15, 18 and June 1 and 20, 1989 (Microfiche) (National government publication ed.). Washington : U.S. G.P.O. p. 399. සම්ප්‍රවේශය 11 May 2021.
6. "Assessing the Conventional Force Imbalance in Europe Implications for Countering Russian Local Superiority". RAND Corporation. rand.org. සම්ප්‍රවේශය 14 April 2021.
7. "Soviet Navy Ships - 1945-1990 - Cold War". GlobalSecurity.org.
8. "The U.S. Navy in the World (1981-1990): Context for U.S. Navy Capstone Strategies and Concepts" (PDF). CNA. cna.org. සම්ප්‍රවේශය 14 April 2021.
9. "Arsenal of Airpower". the99percenters.net. March 13, 2012. සම්ප්‍රවේශය July 28, 2016 – via Washington Post.^[]
10. "Arsenal of Airpower: USAF Aircraft Inventory 1950-2009" (PDF). Air Force Association. afa.org. සම්ප්‍රවේශය 14 April 2021.
11. "Arsenal of Airpower: USAF Aircraft Inventory 1950-2009" (PDF). Air Force Association. afa.org. p. 23. සම්ප්‍රවේශය 10 May 2021.
12. "Arsenal of Airpower: USAF Aircraft Inventory 1950-2009" (PDF). Air Force Association. afa.org. p. 23. සම්ප්‍රවේශය 10 May 2021.
13. "Global nuclear weapons inventories, 1945–2013". Taylor & Francis Online. tandfonline.com. සම්ප්‍රවේශය 15 April 2021.