නොබැඳි ජාතීන්ගේ සංවිධානය

නොබැඳි ජාතීන්ගේ සංවිධානය (NAM) යනු ලොව බල කඳවුරු සමග රූපාත්මකව තදින් බැඳීම හෝ එරෙහි වීම හෝ නොවීම හා තම රටේ සුබ සිද්ධියට අදාලව නිදහස් ප්‍රතිපත්තියක් අනුගමනය කිරීම වෙනුවෙන් පිහිටුවා ගත්, ස්වාධීන රාජ්‍යයන් සමූහයක එකමුතුවකි. 2012 වසර වන විට සංවිධානය සතුව සාමාජික රාජ්‍යයන් 120 දෙනෙකු සහ නිරික්ෂක රාජ්‍යයන් 17 ක් විය.

නොබැඳි ජාතීන්ගේ සංවිධානය Non-Aligned Movement
සාමාජික රටවල්   නිරික්ෂණ රටවල්
මූලස්ථානය	, ඉන්දුනීසියාව
සාමාජිකත්වය	සාමාජිකයින් 120 නිරික්ෂකයින් 17
නායකයෝ
• මූලික තීරණයන්ට- එළැඹීමේ අවස්ථාව	නොබැඳි රටවල රාජ්‍ය ප්‍රධානී සමුළුවලදී
• මහ ලේකම්	Hassan Rouhani
පිහිටුවීම	1961 වසරේ පැවැති සමුළුවේදී
වෙබ් අඩවිය csstc.org

නොබැඳි ජාතීන්ගේ සංවිධානය 1961 වසරේ හීදී නිල වශයෙන් පිහිටුවා ගන්නා ලදී. සංවිධානය පිහිටුවීම සඳහා ඉන්දියාවේ පළමු අග්‍රාමාත්‍ය, ජවහර්ලාල් නේරු; ඉන්දුනීසියාවේ ප්‍රථම ජනපති, ; ඊජිප්තුවේ දෙවන ජනපති, Gamal Abdel Nasser; ඝානාවේ ප්‍රථම ජනපති ක්වාමේ න්කෘමාහ්; සහ යුගෝස්ලෝවියාවේ ජනපති, Josip Broz Tito යන නායකයින් මගපෙන්වූ බව සඳහන් වෙයි. දෙවන ලෝක යුද්ධය අවසන්ව සීතල යුද්ධය ඇරඹීමත් සමග සෝවියට් දේශය සහ ඇමරිකාව ලෝකයේ බල කඳවුරු දෙකක් වශයෙන් නැගී සිටීමත්, ඔවුන් විසින් ලොව අනෙකුත් නව නිදහස් ජාතීන් සිය කඳවුරු වෙත හරවා ගැනීමට උත්සාහ දැරීම නිසාත්, ඉන් එකදු බල කඳවුරකටවත් ගැති නොවී තම රටේ සුබ සිද්ධියට අදාලව ස්වාධීන ප්‍රතිපත්තියක් අනුගමනය කිරීමට තුන්වන ලෝකයේ ජාතීන්ට උවමනා වූ අතර, ඒ වෙනුවෙන් සකසා ගත් ස්වාධීන ප්‍රතිපත්ති අනුගමනය කිරීම, නොබැඳි පිළිවෙත නම් වේ.

වර්ථමානයේ ලෝකයේ රාජ්‍යයන් 120 ක් සාමාජිකත්වය හිමිකරගෙන ඇති නොබැඳි ජාතීන්ගේ සංවිධානයට, එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයේ සාමාජික රාජ්‍යයන්ගෙන් තුනෙන් දෙකක් අයත්වන අතර, එය ලෝක ජනගහණයෙන් 55% ක් පමණ නියෝජනය කරයි. සංවිධානයේ සාමාජිකත්වය ලබාදීමේදී අදාල රාජ්‍යය සංවර්ධනය වෙමින් පවතින හෝ තුන්වන ලෝකයට අයත් කොටසක්ද යන්න මූලික වශයෙන් සලකා බලනු ලැබේ.

පංච ප්‍රතිපත්තිය

1954 දී ඉන්දියාවේ ජවහර්ලාල් නේරු විසින් වන් පවත්වා ගැනීමේදී අනුගමනය කල යුතු ප්‍රතිපත්ති 5ක් පිළිබඳව සිය කථාවකදී විස්තර කල අතර එය පංචශීලය (Panchsheel) ලෙස හැඳින්විණි. මෙම ප්‍රතිපත්තීන් පසුව නොබැඳි ජාතීන්ගේ සංවිධානයේද මූලික හරයන් ලෙස පිළිගැණිනි. එම පංචශීලයන් වන්නේ:

• එකිනෙකාගේ භෞමික අඛණ්ඩතාවයට සහ ස්වෛරීභාවයට ගරුකිරීම.
• අන්‍යෝන්‍ය ආක්‍රමණයන්ගෙන් වැළකීම.
• අන්‍යෝන්‍ය අභ්‍යන්තරික කරුණු වලට අත නොගැසීම.
• සමානාත්මතාවය සහ අන්‍යෝන්‍ය සුභසිද්ධිය පවත්වා ගැනීම.
• සාමකාමී සහජීවනය පවත්වා ගැනීම.

සාමාජිකත්වය

නොබැඳි ජාතීන්ගේ සංවිධානයේ සාමාජිකත්වය සඳහා වන අවශ්‍යතාවයන්, එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයේ මූලික අවශ්‍යතාවයන් සමග බොහෝ දුරට සමාන වෙයි. වර්ථමාන සාමාජිකත්වය බලාපොරොත්තු වන රාජ්‍යයන්, 1955 සිට පිළිගැනෙන බැංඩුං මූලධර්ම ("Bandung principles") දහයට අනුකූල ප්‍රතිපත්තියක් පවත්වාගෙන පැවතිය යුතුය:

දස ප්‍රතිපත්තිය

• එක්සත් ජාතීන්ගේ න්‍යායපත්‍රයෙහි සඳහන් මානව හිමිකම් සම්බන්ධ මූලික අරමුණු සහ ප්‍රතිපත්ති වලට ගරුකිරීම.
• සියළුම ජාතීන්ගේ භෞමික අඛණ්ඩතාවයට සහ ස්වෛරීභාවයට ගරුකිරීම.
• ජාතික ස්වාධීනත්වය වෙනුවෙන් වූ ව්‍යාපාරයන්ට පිළිගැනීම ලබා දීම.
• ලොකු කුඩා සියළු ජාතීන් හා පුද්ගලයන් අතර සමානාත්මතාවය පිළිගැනීම.
• වෙනත් රාජ්‍යයක අභ්‍යන්තර කරුණු කෙරෙහි ඇඟිලි ගැසීමෙන් හෝ මැදිහත්වීමෙන් හෝ වැළකීම.
• එක්සත් ජාතීන්ගේ න්‍යායපත්‍රයට අනුකූලව, තනිවම හෝ සාමූහිකව යම් රාජ්‍යයකට තම ජාතිය රැකගැනීමේ ඇති අයිතියට ගරුකිරීම.
• ඕනෑම රාජ්‍යයක භෞමික අඛණ්ඩතාවයට හෝ දේශපාලනික ස්වාධීනත්වයට එරෙහිව, අනිසි බලය භාවිතය/ ආක්‍රමණයන් සිදුකිරීම හෝ එවැනි තර්ජන එල්ල කිරීමෙන් වැළකීම.
• එක්සත් ජාතීන්ගේ න්‍යායපත්‍රයට අනුකූලව, ජාත්‍යන්තර වශයෙන් ඇතිවන මතභේද හා ගැටීම් සාමාකාමී ලෙස නිරාකරණය කිරීම.
• අන්‍යෝන්‍ය අභිරුචියන් සහ සහජීවනය ප්‍රවර්ධනය කිරීම.
• සාධාරණත්වය සහ ජාත්‍යන්තර වගකීම්වලට ගරු කිරීම.

නොබැඳි ජාතීන්ගේ සමුළුවාරයන්

සාමාජික රටවල් වල රාජ්‍ය ප්‍රධානීන් සහභාගීවන නොබැඳි ජාතීන්ගේ සමුළුව, මෙම සංවිධානයේ ප්‍රධානතම හමුව වන අතර එය සෑම වර්ෂ කිහිපයකට වරක් සංවිධානයේ සාමාජික රටක් තුලදී පවත්වයි:

	දිනය	සත්කාරක රාජ්‍යය	සත්කාරක නගරය
1	1961 සැප්තැම්බර් 1–6
2	1964 ඔක්තෝම්බර් 5–10		කයිරෝ
3	1970 සැප්තැම්බර් 8–10
4	1973 සැප්තැම්බර් 5–9	ඇල්ජීරියාව	Algiers
5	1976 අගෝස්තු 16–19	ශ්‍රී ලංකාව	කොළඹ
6	1979 සැප්තැම්බර් 3–9	කියුබාව	හවානා
7	1983 මාර්තු 7–12	ඉන්දියාව	නව දිල්ලිය
8	1986 සැප්තැම්බර් 1–6	සිම්බාබ්වේ	හරාරේ
9	1989 සැප්තැම්බර් 4–7
10	1992 සැප්තැම්බර් 1–6	ඉන්දුනීසියාව
11	1995 ඔක්තෝම්බර් 18–20	කොලොම්බියාව	Cartagena de Indias
12	1998 සැප්තැම්බර් 2–3	දකුණු අප්‍රිකාව
13	2003 පෙබරවාරි 20–25	මලයාසියාව
14	2006 සැප්තැම්බර් 15–16	කියුබාව	හවානා
15	2009 ජුලි 11–16	ඊජිප්තුව	Sharm El Sheikh
16	2012 අගෝස්තු 26–31	ඉරානය
17	2015	වෙනිසියුලාව

නොබැඳි ජාතීන්ගේ සංවිධානයට 50 වසරක් සම්පූර්ණ වීමේ සංවත්සරය, 2011 සැප්තැම්බර් 5-6 කාලය තුල බෙල්ග්‍රේඩ්හීදී සමරනු ලැබිණි.

සභාපතිවරුන්

නොබැඳි ජාතීන්ගේ සංවිධානයේ සභාපතිවරුන්
නම	රාජ්‍යය	පක්ෂය	සිට	දක්වා
Josip Broz Tito		යුගෝස්ලාවියා කොමියුනිස්ට් ලීගය	1961	1964
Gamal Abdel Nasser		අරාබි සමාජවාදී සංගමය	1964	1970
Kenneth Kaunda		එක්සත් ජාතික නිදහස් පක්ෂය	1970	1973
Houari Boumediène	ඇල්ජීරියාව	විප්ලවවාදී කවුන්සිලය	1973	1976
විලියම් ගොපල්ලව	ශ්‍රී ලංකාව	ස්වාධීන	1976	1978
ජේ. ආර්. ජයවර්ධන		එක්සත් ජාතික පක්ෂය	1978	1979
	කියුබාව	කියුබා කමියුනිස්ට් පක්ෂය	1979	1983
Neelam Sanjiva Reddy	ඉන්දියාව		1983
Zail Singh		ඉන්දියානු ජාතික කොංග්‍රසය	1983	1986
	සිම්බාබ්වේ	සිම්බාබ්වේ අප්‍රිකානු ජාතික සංගමය	1986	1989
Janez Drnovšek		යුගෝස්ලාවියා කොමියුනිස්ට් ලීගය	1989	1990
Borisav Jović		සර්බියානු සමාජවාදී පක්ෂය	1990	1991
Stjepan Mesić		ක්‍රෝඒෂියානු ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී සංගමය	1991
Branko Kostić		මොන්ටිනීග්‍රෝ සමාජවාදී ප්‍රජාතාන්ත්‍රික පක්ෂය	1991	1992
Dobrica Ćosić		ස්වාධීන	1992
Suharto	ඉන්දුනීසියාව	Partai Golongan Karya	1992	1995
Ernesto Samper	කොලොම්බියාව	කොලොම්බියානු ලිබරල් පක්ෂය	1995	1998
Andrés Pastrana Arango		කොලොම්බියානු කන්සර්වේටිව් පක්ෂය	1998
නෙල්සන් මැන්ඩෙලා	දකුණු අප්‍රිකාව		1998	1999
Thabo Mbeki			1999	2003
Mahathir Mohamad	මලයාසියාව	එක්සත් මැලේ ජාතික සංවිධානය	2003
Abdullah Ahmad Badawi			2003	2006
	කියුබාව	කියුබා කමියුනිස්ට් පක්ෂය	2006	2008
Raúl Castro			2008	2009
හොස්නි මුබාරක්	ඊජිප්තුව	ජාතික ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පක්ෂය	2009	2011
Mohamed Hussein Tantawi		ස්වාධීන	2011	2012
		නිදහස් සහ සාධාරණ පක්ෂය	2012
	ඉරානය	Alliance of Builders of Islamic Iran	2012	2013
Hassan Rouhani		Moderation and Development Party	2013	වර්ථමානය තෙක්

සාමාජික සහ නිරික්ෂණ රාජ්‍යයන්

වත්මන් සාමාජික රාජ්‍යයන්

පහත දක්වා තිබෙන්නේ මහද්වීප අනූව බෙදන ලද, නොබැඳි ජාතීන්ගේ සංවිධානයට අයත් සාමාජික රටවල් වේ:

අමෙරිකාව

රාජ්‍යය	සම්බන්ධවූ වර්ෂය		රාජ්‍යය	සම්බන්ධවූ වර්ෂය		රාජ්‍යය	සම්බන්ධවූ වර්ෂය		රාජ්‍යය	සම්බන්ධවූ වර්ෂය
	2006		බහාමාස්	1983			1983		බෙලීස්	1976
බොලිවියාව	1979		චිලි	1973		කොලොම්බියාව	1983		කියුබාව	1961
ඩොමිනිකා	2006			2000		ඉක්වදෝරය	1983		ග්‍රෙනේඩා	1979
ගෞතමාලාව	1993		ගයනා	1970		හයිටි	2006		හොන්ඩියුරාස්	1995
ජැමෙයිකාව	1970		නිකරගුවා	1979		පැනමාව	1976		පෙරූ	1973
ශාන්ත කිට්ස් සහ නේවිස්	2006		ශාන්ත ලුසියා	1983			2003		සුරිනාමය	1983
ට්‍රිනිඩෑඩ් සහ ටොබැගෝ	1970		වෙනිසියුලාව	1989

ආසියාව

රාජ්‍යය	සම්බන්ධවූ වර්ෂය		රාජ්‍යය	සම්බන්ධවූ වර්ෂය		රාජ්‍යය	සම්බන්ධවූ වර්ෂය		රාජ්‍යය	සම්බන්ධවූ වර්ෂය
ඇෆ්ගනිස්තානය	1961		බහරේන්	1973		බංග්ලාදේශය	1973		භූතානය	1973
බෲනයි	1993		කාම්බෝජය	1961		ඉන්දියාව	1961		ඉන්දුනීසියාව	1961
ඉරානය	1979		ඉරාකය	1961		ජෝර්දානය	1964		කුවේටය	1964
ලාඕසය	1964		ලෙබනනය	1961		මලයාසියාව	1970		මාල දිවයින	1976
මොන්ගෝලියාව	1993		බුරුමය	1961		නේපාලය	1961		කොරියාව, උතුරු	1976
ඕමානය	1973		පාකිස්ථානය	1979		පලස්තීන අධිකාරිය	1976		පිලිපීනය	1993
කාටාර්	1973		සවුදි අරාබියාව	1961		සිංගප්පූරුව	1970		ශ්‍රී ලංකාව	1961
සිරියාව	1964		තායිලන්තය	1993		නැගෙනහිර ටිමෝරය	2003		ටර්ක්මෙනිස්තානය	1995
එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යය	1970		උස්බෙකිස්තානය	1993		වියට්නාමය	1976		යේමනය	1961

යුරෝපය

රාජ්‍යය	සම්බන්ධවූ වර්ෂය		රාජ්‍යය	සම්බන්ධවූ වර්ෂය
අසර්බයිජාන්	2011		බෙලාරූස්	1998

ඕෂනියාව

රාජ්‍යය	සම්බන්ධවූ වර්ෂය		රාජ්‍යය	සම්බන්ධවූ වර්ෂය		රාජ්‍යය	සම්බන්ධවූ වර්ෂය
	2011		පපුවා නව ගිනිය	1993			1983

පැරණි සාමාජික රාජ්‍යයන්

රාජ්‍යය	සම්බන්ධව සිටි කාලය		රාජ්‍යය	සම්බන්ධව සිටි කාලය		රාජ්‍යය	සම්බන්ධව සිටි කාලය		රාජ්‍යය	සම්බන්ධව සිටි කාලය
ආර්ජන්ටිනාව	1973-1991		සයිප්‍රස්	1961-2004		මෝල්ටාව	1973-2004			1961-1992

නිරික්ෂකයින්

පහතින් දක්වා තිබෙන රාජ්‍යයන් සහ සංවිධාන තවමත් නිරික්ෂණ මට්ටමේ පවතී:

රාජ්‍යයන්

	නිරික්ෂණ රාජ්‍යය		නිරික්ෂණ රාජ්‍යය		නිරික්ෂණ රාජ්‍යය		නිරික්ෂණ රාජ්‍යය
1	ආර්ජන්ටිනාව	2	ආර්මේනියාව	3	බොස්නියා සහ හර්සෙගොවිනා	4	බ්‍රසීලය
5	චීන මහජන සමූහාණ්ඩුව	6	කොස්ටා රිකා	7	ක්‍රොඒෂියා	8	එල් සැල්වදෝරය
9	කසකස්තානය	10	කියර්ගිස්තානය	11	මෙක්සිකෝව	12	මොන්ගෝලියාව
13	පැරගුවේ	14	සර්බියාව	15	ටජිකිස්තානය	16	යුක්රේනය
17	උරුගුවේ

සංවිධාන

1. Hostosian National Independence Movement
2. Kanak and Socialist National Liberation Front
3. South Centre
4. එක්සත් ජාතීන්
5. International Institute for Non-Aligned Studies

මේවාද බලන්න

• තුන්වන ලෝකය

වැඩිදුර කියැවීම්

• Hans Köchler (ed.), The Principles of Non-Alignment. The Non-aligned Countries in the Eighties—Results and Perspectives. London: Third World Centre, 1982. (Google Print)

1. "NAM Members & Observers" 2014-02-08 at the Wayback Machine. 16th Summit of the Non-Aligned Movement, Tehran, 26–31 August 2012. Retrieved 24 August 2012.
2. උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: අනීතික <ref> ටැගය; organizational නමැති ආශ්‍රේයන් සඳහා කිසිදු පෙළක් සපයා නොතිබුණි
3. Grant, Cedric. "Equity in Third World Relations: a third world perspective". 71, 3 (1995), 567–587.
4. "Meeting of the Ministerial Committee on Methodology of the Movement of the Non-Aligned Countries, Caratagena de Indias, May 14–16, 1996". Head of State and Government of the Non-Aligned Countries. Government of Zaire. 14–16 May 1996. සම්ප්‍රවේශය 24 April 2011.
5. XV Summit of the Non-Aligned Movement, Sharm El Sheikh, 11–16 July 2009: Previous Summits 2011-10-08 at the Wayback Machine
6. Non-aligned again in Belgrade
7. Secretary-General's Message to Additional Commemorative Meeting of the Non-Aligned Movement
8. Fidel Castro, having recently undergone gastric surgery, was unable to attend the conference and was represented by his younger brother, . See "Castro elected President of Non-Aligned Movement Nations". . 16 September 2006.
9. Cahoon, Ben. "Non-Aligned Movement (NAM)". World Statesmen.org. සම්ප්‍රවේශය 4 September 2012.
10. In a joint letter to the sent just prior to unification, the Ministers of Foreign affairs of North and South Yemen stated that "All treaties and agreements concluded between either the Yemen Arab Republic or the People's Democratic Republic of Yemen and other States and international organizations in accordance with international law which are in force on 22 May 1990 will remain in effect, and international relations existing on 22 May 1990 between the People's Democratic Republic of Yemen and the Yemen Arab Republic and other States will continue."Bühler, Konrad (2001). State Succession and Membership in International Organizations. Martinus Nijhoff Publisher.
11. is one of the founders in 1961. joined in 1970. In 1990 both were into the present day , that accepted responsibility for all treaties of its predecessors.
12. Serrat, Oscar J. (20 September 1991). "Argentina Withdraws from Non-Aligned Movement". Associated Press. සම්ප්‍රවේශය 23 March 2014.
13. "Cyprus and the Non – Aligned Movement". Ministry of Foreign Affairs, Republic of Cyprus. සම්ප්‍රවේශය 23 March 2014.
14. "XIV Ministerial Conference of the Non-Aligned Movement". South Africa Ministry for Foreign Affairs. සම්ප්‍රවේශය 23 March 2014.
15. උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: අනීතික <ref> ටැගය; suspended නමැති ආශ්‍රේයන් සඳහා කිසිදු පෙළක් සපයා නොතිබුණි
16. Final Document of the 7th Summit of the Non-Aligned Movement -(New Delhi Declaration), http://www.namegypt.org/Relevant%20Documents/07th%20Summit%20of%20the%20Non-Aligned%20Movement%20-%20Final%20Document%20(Ne.pdf, ප්‍රතිෂ්ඨාපනය 2014-04-19 
17. Kin, Lai Kwok (2 September 1992). "Yugoslavia Casts Shadow over Non-Aligned Summit". (via . Retrieved 24 August 2012.