ක්‍ෂාර ලෝහ

ක්ෂාර ලෝහ යනුවෙන් හැදින්වෙන්නේ, ආවර්තිතා වගුවෙහි පළමු කාණ්ඩයේ පිහිටි මූලද්‍රව්‍ය වන අතර, එය සමන්විත වන්නේ, ලිතියම් (Li), සෝඩියම් (Na),පොටෑසියම් (K), (Rb), (Cs), සහ (Fr) .යන, රසායනික මූලද්‍රව්‍යයන් වෙතිනි. මෙම කාණ්ඩය, ආවර්තිතා වගුවෙහි පවතින්නේ, සියළු ක්ෂාර ලෝහයන්හී බාහිරතම ඉලෙක්ට්‍රෝනය පවතින්නේ වන බැවිනි: මෙම ඉලෙක්ට්‍රෝන වින්‍යාසය විසින් ඒවායේ නෛසර්ගික ගුණාංග ගෙන එයි. ආවර්තිතා වගුවෙහි ගුණාංග සම්බන්ධයෙන් සඳහා හොඳම නිදසුන් ලබාදෙනුයේ ක්ෂාර ලෝහ විසින් වන අතර, මෙම මූලද්‍රව්‍යයන් විසින් හොඳින්-ලක්ෂණෝපේත හැසිරීමක් දක්වයි.

ක්ෂාර ලෝහය
←    →
IUPAC කාණ්ඩ අංකය 1 මූලද්‍රව්‍යය පරිදී නම ලිතියම් කාණ්ඩය සුළු නම ක්‍ෂාර ලෝහ (CAS කාණ්ඩ අංකය) (එජ) IA (පැරණි IUPAC අංකය) (යුාරා්පියානු) IA
↓ ආවර්තය
2	ලිතියම් (Li) 3
3	සෝඩියම් (Na) 11
4	පොටෑසියම් (K) 19
5	(Rb) 37
6	(Cs) 55
	(Fr) 87
ආඛ්‍යානය පරමාණුක ක්‍රමාංකය වර්ණය: කළු=ඝන
e

ක්ෂාර ලෝහ සතුව බෙහෙවින් සමතුල්‍ය ගුණාංග පවතියි: ඒවා සියල්ල, , දිලිසෙන-සුළු, , බෙහෙවින් ලෝහ වන අතර, +1 ක ආරෝපණයක් සහිත කැටායන තැනීමට, ඒවායේ පහසුවෙන් අහිමිකර ගනියි.^:28 මෘදු බව නිසා ඒවා සියල්ල පහසුවෙන් පිහියකින් කැපිය හැකි අතර, එවිට එළිදැක්වෙන දිලිසෙන පෘෂ්ඨය, වායුගෝලීය තෙතමනය සහ ඔක්සිජන් නිසා සිදු වන නිසා විගසින් මිලින වී යයි. ඒවායේ ඉහළ ප්‍රතික්‍රියකතාව නිසා, වාතය සමග ප්‍රකික්‍රියා කිරීම වැලැක්වීමට ඒවා තෙල් යට ගබඩා කල යුතු වන අතර, ස්වභාවිකව හමුවන්නේ ලෙසින් පමණක් වන අතර නිදහස් මූලද්‍රව්‍යය ලෙසින් කිසිවිටෙක හමු නොවෙයි. නූතන නාමකරණය තුලදී, ක්ෂාර ලෝහ සමන්විත වන්නේ 1 වන කාණ්ඩයේ මූලද්‍රව්‍ය ලෙසින් වන මුත්, නාමික වශයෙන් 1 වන කාණ්ඩයෙහි මූලද්‍රව්‍යයක් වන, නමුත් ක්ෂාර ලෝහයක් ලෙස සාමාන්‍යයෙන් නොගැනෙන හයිඩ්‍රජන් (H) මෙහිදී නොසැලකෙන්නේ, ක්ෂාර ලෝහයකට සමාන කල හැකි හැසිරීමක් එය විසින් ඉතා විරල ලෙසින් පෙන්නුම් කරන බැවිනි. සියළු ක්ෂාර ලෝහ ජලය සමග ප්‍රතික්‍රියා කරන අතර, සැහැල්ලු ඒවාට වඩා ප්‍රබල ලෙස බැර ක්ෂාර ලෝහ ප්‍රතික්‍රියා කරයි.

සොයාගත් සියළුම ක්ෂාර ලෝහ ස්වභාවිකව පවතියි: පිළිවෙල පරිදී, වඩාත් බහුල වන්නේ සෝඩියම් වන අතර, ඊළඟට පොටෑසියම්, ලිතියම්, රුබීඩියම්, සීසියම්, සහ අවසානයේදී එහි අතිශයින් ඉහළ නිසා ලෙසින් පමණක් ස්වභාවික පවතින අතිශයින් විරල ෆ්‍රන්සියම් වෙයි.කාණ්ඩයෙහි ඊළඟ සාමාජිකයා ලෙසින් ගැනෙන (Uue) සංස්ලේෂණය සඳහා පර්යේෂණ පැවැත්වුනු නමුදු, ඒවා සියල්ල අසාර්ථක වී ඇත. කෙසේවෙතත්, රසායනික ගුණාංග කෙරෙහි විශාල බලපෑම් ඇති කරන බවට පුරෝකථ්‍ය කෙරෙන නිසාවෙන්, උනූනැන්නියුම් ක්ෂාර ලෝහයක් නොවීමට ඉඩ ඇත; එය ක්ෂාර ලෝහයක් බවට පෙන්නුම් කලත්, එහි සැහැල්ලු සදෘශයන් වෙතින් වෙනස් භෞතික සහ රසායනික ගුණාංග එය සතු වෙන බවට පුරෝකථ්‍ය කෙරෙයි.^:1729–1733

බොහෝ ක්ෂාර ලෝහ සඳහා විවිධ වෙනස්වූ නියැලුම් ඇත. ශුද්ධ මූලද්‍රව්‍යයන්ගේ බෙහෙවින් සුපතළ නියැලුම් අතරින් දෙකක් වන්නේ රුබීඩියම් සහ සීසියම් වන අතර, ඒ අතරින් සීසියම් පරමාණු ඝටිකා යන්ත්‍රය, වේලාව නිරූපණය කිරීමේදී වඩාත් නිරවද්‍ය සහ යථාතථ්‍ය වෙයි. සෝඩියම් සංයෝගයන්හී සුලබ නියැලුමක් වන්නේ වන අතර, එය විසින් ඉතා කාර්යක්ෂම ලෙසින් ආලෝකය විමෝචනය කරයි.මේස ලුණු හෝ, සෝඩියම් ක්ලෝරයිඩ්, පුරාතනයේ සිට දැන සිටියකි. සෝඩියම් සහ පොටෑසියම්, වන අතර, ලෙසින් ප්‍රධාන ජීවවිද්‍යාත්මක භූමිකාවන් ඉටු කරන අතර, අනෙකුත් ක්ෂාර ලෝහ අත්‍යවශ්‍ය නොවුවද, වැඩදායක සහ හානිකර යන දෙයාකාරයෙන්ම, සිරුරට විවිධ බලපෑම් එල්ල කරති.

ගුණාංග

මෙයද බලන්න:

භෞතික සහ රසායනික

ක්ෂාර ලෝහයන්හී භෞතික සහ රසායනික ගුණාංග පහසුවෙන් පැහැදිලි කල හැක්කේ, ඒවා ns¹ සංයුජතා ඉලෙක්ට්‍රෝන වින්‍යාසයක් සහිත වන බැවින්, දුර්වල සහිත වීම තුලිනි. එබැවින්, සියළු ක්ෂාර ලෝහ මෘදු වන අතර, අඩු ඝනත්ව ,ද්‍රවාංක සහ තාපාංක සහිත වන අතරම, ඒවායේ , සහ, අඩු අගයන් ගනිති.^:74 ඒවා සියල්ල, ස්ඵටික ව්‍යුහයක් සහිතව ස්ථටිකිකරණය වන අතර,^:73 ඒවායේ බාහිර s ඉලෙක්ට්‍රෝනය ඉතා පහසුවෙන් සකොබවනු ලබන හෙයින් ප්‍රභින්න පෙන්නුම් කරයි.^:75 ns¹ වින්‍යාසය නිසා, ක්ෂාර ලෝහ සතුව ඉතා විශාල පරමාණුක සහ අයනික අරයයන් මෙන්ම, ඉහළ සහ විද්‍යුත් සන්නායකතාවන්ද පවතියි.^:75 ඒවායේ රසායන විද්‍යාත්මක චර්යාව සඳහා ප්‍රමුඛ සාධක වී ඇත්තේ ඒවායේ එකම සංයුජතා ඉලෙක්ට්‍රෝනය බැහැර කිරීමෙන් +1 ඔක්සිකරණ තත්ත්වයක් නිමැවීමද, මෙම ඉලෙක්ට්‍රෝනය අයනීකරණය කිරීමේ පහසුව සහ ඉතා ඉහළ දෙවන අයනීකරණ ශක්තිය යන්නද වෙති.^:76 රසායන විද්‍යාත්මක ගුණාංග බොහෝමයක් නිරීත්ෂණය කර ඇත්තේ කාණ්ඩයෙහි පළමු සාමාජිකයන් පහ සඳහා පමණි. ෆ්‍රන්සියම්හී රසායන විද්‍යාත්මක ගුණාංග පැහැදිලිව තහවුරු කර ගෙන නොමැත්තේ එහි අත්‍යන්ත නිසාය;

ක්ෂාර ලෝහයන්හී ගුණාංග ^:75

නම	ලිතියම්	සෝඩියම්	පොටෑසියම්	රුබීඩියම්	සීසියම්	ෆ්‍රන්සියම්
පරමාණුක ක්‍රමාංකය	3	11	19	37	55	87
සම්මත  ()	6.94(1)	22.98976928(2)	39.0983(1)	85.4678(3)	132.9054519(2)	[223]
ඉලෙක්ට්‍රෝන වින්‍යාසය	[He] 2s^1	[Ne] 3s^1	[Ar] 4s^1	[Kr] 5s^1	[] 6s^1	[] 7s^1
ද්‍රවාංකය	453.69 K 180.54 °C 356.97	370.87 K 97.72 °C 207.9 °F	336.53 K, 63.38 °C, 146.08 °F	312.467 K, 39.31 °C, 102.76 °F	301.59 K, 28.44 °C, 83.19 °F	? 300 K, ? 27 °C, ? 80 °F
තාපාංකය	1615 K, 1342 °C, 2448 °F	1156 K, 883 °C, 1621 °F	1032 K, 759 °C, 1398 °F	961 K, 688 °C, 1270 °F	944 K, 671 °C, 1240 °F	? 950 K, ? 677 °C, ? 1250 °F
ඝනත්වය (ග්‍රෑ•සෙමී^−3)	0.534	0.968	0.89	1.532	1.93	? 1.87
(කිජූ•මවුල^−1)	3.00	2.60	2.321	2.19	2.09	? ≈2
(කිජූ•මවුල^−1)	136	97.42	79.1	69	66.1	? ≈65
ඒකපරමාණුක වායුවෙහි    (කිජූ•මවුල^−1)	162	108	89.6	82.0	78.2	?
298 K හිදී  (nΩ•)	94.7	48.8	73.9	131	208	?
පරමාණුක අරය ()	152	186	227	248	265	?
M^+ අයනයෙහි අයනික අරය  (පිමී)	76	102	138	152	167	? 180
පළමු අයනීකරණ ශක්තිය ()	520.2	495.8	418.8	403.0	375.7	392.8
ඉලෙක්ට්‍රෝන බන්ධුතාව (කිජූ•මවුල^−1)	59.62	52.87	48.38	46.89	45.51	? 44.0
M2හි      (කිජූ•මවුල^−1)	106.5	73.6	57.3	45.6	44.77	?
පෝලිං විද්‍යුත් සෘණතාව	0.98	0.93	0.82	0.82	0.79	? 0.7
(E°(M^+→M^0); V)	−3.0401	−2.71	−2.931	−2.98	−3.026	−2.9
වර්ණය ප්‍රධාන විමෝචනය /අවශෝෂණ තරංග ආයාමය ()	ලෝහිත 670.8	කහ 589.2	දම් 766.5	780.0	නිල් 455.5	?

වෙනත් ඕනෑම කාණ්ඩයක මූලද්‍රව්‍යයන් එකිනෙකට සදෘශ වීමට වඩා වැඩියෙන් ක්ෂාර ලෝහ එකිනෙකට සදෘශ වෙති. නිදසුනක් ලෙස, වගුවෙහි පහළට යන විට, ඥාත සියළු ක්ෂාර ලෝහයන් විසින් පරමාණුක අරයෙහි ඉහළ යාමක්ද, විද්‍යුත් සෘණතාවයෙහි පහළ බැසීමක්ද, ඉහළ යෑමක්ද සහ, දුවාංක සහ තාපාංක වල මෙන්ම විඝටන සහ වාෂ්පීභවන තාපයන්හි පහළ බැසීමක්ද දක්වයි.^:75 සාමාන්‍ය වශයෙන් ගත් කල, වගුවෙහි පහළට යෑමෙහිදී ඒවායේ ඝනත්ව ඉහළ යෑමක් පෙන්නුම් කරන මුත්, සෝඩියම් වලට වඩා පොටෑසියම් අඩුයෙන් ඝන වීම තුල ව්‍යතිරේකයක් දක්වයි. ඉතා සුමට උපනතියක් නොදක්වන ක්ෂාර ලෝහයන්හී ගුණාංග ඉතා සුළු ප්‍රමාණයක් අතරින් එකක් වන්නේ ඒවායේ වෙති: විෂමතාවයක් දක්වන ලීතියම්හී අගය, අනෙක්වායේ අගයයන්ට වඩා බෙහෙවින් සෘණ බවක් දක්වයි.^:75මෙයට හේතුව, වායු කලාපයේදී Li⁺ අයනය සතුව ඉතා ඉහළ පවතින බැවිනි: ලිතියම් අයනය විසින් ජලයෙහි ව්‍යුහය සැලකිය යුතු තරම් කඩාබිඳ දමමින් විශාල එන්ට්‍රොපි වෙනසක් ඇති කලත්, වායු කලාපයේදී එය අයනීකරණය කිරීමට ඇති දුෂ්කරතාවය මධ්‍යයෙහි වුව, ඔක්සිහරණ විභවයන් තුලින් මෙය වඩාත්ම විද්‍යුත්-ධන ක්ෂාර ලෝහය බවට පෙන්නුම් කීරීමට මෙම විශාල සජලන ශක්තිය ප්‍රමාණවත් වෙයි.^:75

ඔක්සිකරණය වැලැක්වීමට ඛනිජ තෙල් යට ගබඩා කර ඇති ක්ෂාර ලෝහ මාලාවකි. ("නාත්‍රියම්" යනු සෝඩියම් සඳහා ජර්මානු නමයි.)

රන්වන් අනුවර්ණයක් සහිත සීසියම් හැර, ස්ථායි ක්ෂාර ලෝහ සියල්ලම රිදී-පැහැති වෙති: පැහැදිලි ලෙසින් වර්ණවත් ලෝහ තුන අතරින් මෙය එකකි (අනෙක් දෙක රත්රන් සහ කොපර් වෙති). වාතය හා ගැටීමේදී ඒවායේ දීප්තිය විගසින් මලිනවී යන්නේ ඔක්සිකරණය නිසාය. ඒවා සියල්ල ස්ථටිකීකරණය වන්නේ ස්ඵටික ව්‍යුහයක් සහිතව වන අතර,^:73ඒවායේ බාහිර s ඉලෙක්ට්‍රෝනය ඉතා පහසුවෙන් සකොබවනු ලබන හෙයින් ප්‍රභින්න පෙන්නුම් කරයි.^:75

අඩු උෂ්ණත්වයෙහි වුව සීසියම් ජලය හා සමගින් ස්ඵෝටක අයුරින් ප්‍රතික්‍රියා කරයි

සියළු ක්ෂාර ලෝහ බෙහෙවින් ප්‍රතික්‍රීයක වන අතර ස්වභාවයේදී මූලද්‍රව්‍ය ආකාරයෙන් කිසි විටෙක හමු නොවෙයි. මෙම හේතුව නිසා, ඒවා සාමාන්‍යයෙන් ගබඩා කෙරෙනුයේ ඛනිජ තෙල් හෝ (පැරෆින් තෙල්) තුලය. ඒවා සමගින් කලහකාරී ලෙසින් ප්‍රතික්‍රියා කරමින් තනන අතර, (LiF) හැර මෙම අනෙකුත් සුදු සියල්ලම ජලයේ වෙයි. ජලය හා සමගද ක්ෂාර ලෝහ ප්‍රතික්‍රියා කරමින් ප්‍රබල තනන බැවින් භාවිතයේදී ඉමහත් ලෙසින් පරිස්සම් විය යුතුය. බැර ක්ෂාර ලෝහ, සැහැල්ලු ඒවාට වඩා ප්‍රබල ලෙස ප්‍රතික්‍රියා කරයි; නිදසුනක් ලෙසින්, ජලයට හෙළු විට, සීසියම් විසින් පොටෑසියම් වලට වඩා විශාල පිපිරීමක් ඇති කරයි. ඒවායේ පහළ නිසාවෙන් ආවර්තිතා වගුවෙහි ඒවායෙහි අදාළ ආවර්තයන්හී මූලද්‍රව්‍යයන් අතරින් පහළතම පළමු අයනීකරණ ශක්තීන් මෙන්ම එක් ඉලෙක්ට්‍රෝනයක් පමණක් අහිමි කර ගැනුමෙන් ලඟා කර ගැනුමෙහි හැකියාව, ක්ෂාර ලෝහ සතුවෙයි.

සටහන්

1. සෝඩියම් සඳහා වන Na සංකේතය ව්‍යුත්පන්න වී ඇත්තේ එහි වන, නාත්‍රියම් වෙතිනි; ජර්මානු සහ රුසියානු වැනි සමහරක් භාෂා වල, මෙය තවමත් මූලද්‍රව්‍යය සඳහා නම ලෙසින් භාවිතා වෙයි. මුල් ඉංග්‍රීසි පෙළෙහි, සෝඩියම් යන ඉංග්‍රීසි නම සඳහා So යන සංකේතය සමහර විට දක්නට ලැබේ; මෙය පූර්ණ වශයෙන් අභාවිත වී ඇත.
2. පොටෑසියම් සඳහා වන K සංකේතය ව්‍යුත්පන්න වී ඇත්තේ එහි වන, කාලියුම් වෙතිනි; ජර්මානු සහ රුසියානු වැනි සමහරක් භාෂා වල, මෙය තවමත් මූලද්‍රව්‍යය සඳහා නම ලෙසින් භාවිතා වෙයි. මුල් ඉංග්‍රීසි පෙළෙහි, පොටෑසියම් යන ඉංග්‍රීසි නම සඳහා Po යන සංකේතය සමහර විට දක්නට ලැබේ; මෙය පූර්ණ වශයෙන් අභාවිත වී ඇති අතර, වර්තමානයෙහිදී පොලෝනියම් (Po ලෙසින්ද හැඳින්වෙයි) සඳහා සංකේතය හා සමගින් ගැටෙයි.
3. කාණ්ඩ නාමකරණය සඳහා වූ පැරණි IUPAC සහ ක්‍රම දෙකෙහිදීම, මෙම කාණ්ඩය හැඳින්වුනේ IA කාණ්ඩය (" එක ඒ කාණ්ඩය" ලෙසින් ශබ්ද නැගෙනුයේ, "I" යනු නිසා බැවිනි) ලෙසිනි.
4. සංඛ්‍යාව ආශ්‍රය වන්නේ වෙතය. වරහන තුල ඇති අගයයට පෙර ඇති සංඛ්‍යාවෙහි (න්) සඳහා මෙම අවිනිශ්චිතතාව යෙදවෙයි (එනම්, දකුණු කෙලවරටවූ සංඛ්‍යාංකයෙහි සිට වමට ගණන් කරමින්). නිදසුනක් වශයෙන්, 1.00794(7) වෙතින් අදහස් වන්නේ 1.00794±0.00007 වන අතර, 1.00794(72) වෙතින් අදහස් වන්නේ 1.00794±0.00072 යන්නයි.
5. ලැයිස්තුගත කර ඇති අගය යවු වෙළෙඳ සහ වාණිජ කටයුතු සඳහා සුදුසු සම්මත අගය වෙයි; සත්‍ය අගය 6.938 සිට 6.997 දක්වා පරාසයක පැවතිය හැක්කේ නියැදියේ සමස්ථානික සංයුතිය මත පදනම් වෙමිනි.
6. මූලද්‍රව්‍යය සතුව කිසියම් ස්ථායි නොවන අතර, වරහන් තුල ඇති අගයයක් විසින් දක්වනුයේ , මූලද්‍රව්‍යයේ දිගුකලක්-පැවති ස්කන්ධ ක්‍රමාංකය වෙයි.
7. දක්වා ඇති අගයයන්, අයන සඳහා වන අතර, Rb⁺ සහ Cs⁺ සඳහා ඒවා ෂඩ්සංගත අයන සඳහා වෙයි.

ආශ්‍රිත

1. (2005). (IUPAC නිර්දේශ 2005). කේම්බ්‍රිජ් (එරා): –. . pp. 51. ඉලෙක්ට්‍රොනික අනුවාදය.
2. ලීච්, මාර්ක් ආර්. (1999–2012). "දි ඉන්ටර්නෙට් ඩේටාබේස් ඔෆ් පීරියඩික් ටේබල්ස්". meta-synthesis.com. සම්ප්‍රවේශය 20 මැයි 2012.
3. . "විෂුවල් එලිමන්ට්ස්: ගෲප් 1 – දි ඇල්කලි මෙටල්ස්". Visual Elements. රසායන විද්‍යාව පිළිබඳ රාජකීය සංගමය. සම්ප්‍රවේශය 13 ජනවාරි 2012.
4. "පීරියඩික් ටේබල්: ඇටමික් ප්‍රොපර්ටීස් ඔෆ් දි එලිමන්ට්ස්" (PDF). nist.gov. . සැප්තැම්බර් 2010. සම්ප්‍රවේශය 17 පෙබරවාරි 2012.
5. ලයිඩ්, ඩී. ආර්., ed. (2003). සීආර්සී හෑන්ඩ්බුක් ඔෆ් කෙමිස්ට්‍රි ඇන්ඩ් ෆිසික්ස් (84වන ed.). බෝකා රැටෝන්, ෆ්ලොරිඩා: සීආර්සී ප්‍රෙස් Press.
6. උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: අනීතික <ref> ටැගය; Greenwood&Earnshaw නමැති ආශ්‍රේයන් සඳහා කිසිදු පෙළක් සපයා නොතිබුණි
7. The OpenLearn team (2012). "ඇල්කලි මෙටල්ස්". OpenLearn. දි ඕපන් යුනිවර්සිටි. සම්ප්‍රවේශය 9 ජූලි 2012.
8. ෆ්ලක්, ඊ. (1988). "නිව් නොටේෂනස් ඉන් ද පීරියඩික් ටේබල්" (PDF). 60 (3). : 431–436. doi:10.1351/pac198860030431. සම්ප්‍රවේශය 24 මාර්තු 2012.
9. "අයියූපීඒසී පීරියඩික් ටේබල් ඔෆ් දි එලිමන්ට්ස්" (PDF). iupac.org. . 21 ජනවාරි 2011. සම්ප්‍රවේශය 22 පෙබරවාරි 2012.
10. උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: අනීතික <ref> ටැගය; iupac නමැති ආශ්‍රේයන් සඳහා කිසිදු පෙළක් සපයා නොතිබුණි
11. උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: අනීතික <ref> ටැගය; Folden නමැති ආශ්‍රේයන් සඳහා කිසිදු පෙළක් සපයා නොතිබුණි
12. උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: අනීතික <ref> ටැගය; hydrogen-halogen නමැති ආශ්‍රේයන් සඳහා කිසිදු පෙළක් සපයා නොතිබුණි
13. ග්‍රේ, තියඩෝර්. "ඇල්කලි මෙටල් බැංග්ස්". . සම්ප්‍රවේශය 13 මැයි 2012.
14. උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: අනීතික <ref> ටැගය; webelements-occurrence නමැති ආශ්‍රේයන් සඳහා කිසිදු පෙළක් සපයා නොතිබුණි
15. උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: අනීතික <ref> ටැගය; chemeducator නමැති ආශ්‍රේයන් සඳහා කිසිදු පෙළක් සපයා නොතිබුණි
16. ලොහිඩ්, ආර්.ඩබ්.; ලැන්ඩ්රම්, ජේ.එච්.; හියුලට්, ඊ.කේ.; වයිල්ඩ්, ජේ.එෆ්.; ඩොගාන්, ආර්.ජේ.; ඩොගාන්, ඒ.ඩී.; ගග්ගලර්, එච්.; ෂේඩ්ල්, එම්; මූඩි, කේ.ජේ.; ග්‍රෙගොරිච්, කේ.ඊ.; සීබෝග්, ජී. (1985). "සර්ච් ෆො සුපර්හෙවි එලිමන්ට්ස් යූසිං ⁴⁸Ca + ²⁵⁴Es^g රිඇක්ෂන්". ෆිසිකල් රිවියු C. 32 (5): 1760–1763. :1985PhRvC..32.1760L. doi:10.1103/PhysRevC.32.1760.
17. ගග්ගලර්, හෙයින්ස් ඩබ්. (5–7 නොවැම්බර් 2007). "ගෑස් ෆේස් කෙමිස්ට්‍රි ඔෆ් සුපර්හෙවි එලිමන්ට්ස්" (PDF). ලෙක්චර් කෝර්ස් ටෙක්සාස් A&M. සම්ප්‍රවේශය 26 පෙබරවාරි 2012.
18. උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: අනීතික <ref> ටැගය; Uue නමැති ආශ්‍රේයන් සඳහා කිසිදු පෙළක් සපයා නොතිබුණි
19. උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: අනීතික <ref> ටැගය; atomic-clocks නමැති ආශ්‍රේයන් සඳහා කිසිදු පෙළක් සපයා නොතිබුණි
20. උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: අනීතික <ref> ටැගය; pubs.usgs නමැති ආශ්‍රේයන් සඳහා කිසිදු පෙළක් සපයා නොතිබුණි
21. උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: අනීතික <ref> ටැගය; nist-second නමැති ආශ්‍රේයන් සඳහා කිසිදු පෙළක් සපයා නොතිබුණි
22. උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: අනීතික <ref> ටැගය; lamp1 නමැති ආශ්‍රේයන් සඳහා කිසිදු පෙළක් සපයා නොතිබුණි
23. උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: අනීතික <ref> ටැගය; lamp2 නමැති ආශ්‍රේයන් සඳහා කිසිදු පෙළක් සපයා නොතිබුණි
24. උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: අනීතික <ref> ටැගය; webelements-potassium නමැති ආශ්‍රේයන් සඳහා කිසිදු පෙළක් සපයා නොතිබුණි
25. උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: අනීතික <ref> ටැගය; webelements-sodium නමැති ආශ්‍රේයන් සඳහා කිසිදු පෙළක් සපයා නොතිබුණි
26. උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: අනීතික <ref> ටැගය; webelements-lithium නමැති ආශ්‍රේයන් සඳහා කිසිදු පෙළක් සපයා නොතිබුණි
27. උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: අනීතික <ref> ටැගය; webelements-rubidium නමැති ආශ්‍රේයන් සඳහා කිසිදු පෙළක් සපයා නොතිබුණි
28. උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: අනීතික <ref> ටැගය; webelements-caesium නමැති ආශ්‍රේයන් සඳහා කිසිදු පෙළක් සපයා නොතිබුණි
29. උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: අනීතික <ref> ටැගය; rsc-francium නමැති ආශ්‍රේයන් සඳහා කිසිදු පෙළක් සපයා නොතිබුණි
30. උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: අනීතික <ref> ටැගය; generalchemistry නමැති ආශ්‍රේයන් සඳහා කිසිදු පෙළක් සපයා නොතිබුණි
31. "ස්ටෑන්ඩර්ඩ් අන්සර්ටනිටි ඇන්ඩ් රෙලටිව් ස්ටෑන්ඩර්ඩ් අන්සර්ටනිටි". රෙෆරන්ස්. . සම්ප්‍රවේශය 26 සැප්තැම්බර් 2011.
32. වෙයිසර්, මයිකල් ඊ.; බර්ග්ලන්ඩ්, මයිකල් (2009). "ඇටමික් වේට්ස් ඔෆ් දි එලිමන්ට්ස් 2007 (IUPAC තාක්ෂණික වාර්තාව)" (PDF). 81 (11). : 2131–2156. doi:10.1351/PAC-REP-09-08-03. සම්ප්‍රවේශය 7 පෙබරවාරි 2012.
33. වෙයිසර්, මයිකල් ඊ.; කොප්ලන්, ටයිලර් බී. (2011). "ඇටමික් වේට්ස් ඔෆ් දි එලිමන්ට්ස් 2009 (IUPAC තාක්ෂණික වාර්තාව)" (PDF). 83 (2). : 359–396. doi:10.1351/PAC-REP-10-09-14. සම්ප්‍රවේශය 11 පෙබරවාරි 2012.
34. ක්ලෙහර්, වොල්ෆ්‍රම් (21 මැයි 2007). "ෆ්‍රන්සියම්". apsidium.com. 9 මැයි 2008 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 25 අප්‍රේල් 2012.
35. ක්ලාක්, ජිම් (2005). "ඇටමික් ඇන්ඩ් ෆිසිකල් ප්‍රොපර්ටීස් ඔෆ් ද ගෲප් 1 එලිමන්ට්ස්". කෙම්ගයිඩ්. සම්ප්‍රවේශය 30 ජනවාරි 2012.
36. . "ෆැක්ට්ස්, පික්චර්ස්, ස්ටෝරීස් අබවුට් දි එලිමන්ට් සීසියම් ඉන් ද පීරියඩික් ටේබල්". ද වුඩ්න් පීරියඩික් ටේබල්. සම්ප්‍රවේශය 13 ජනවාරි 2012.
37. උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: අනීතික <ref> ටැගය; krebs නමැති ආශ්‍රේයන් සඳහා කිසිදු පෙළක් සපයා නොතිබුණි