කුෂාණ අධිරාජ්යය (පුරාතන ග්රීක: Βασιλεία Κοσσανῶν; : Κυϸανο, Kushano; පසුකාලීන බ්රාහ්මී සංස්කෘත: , Ku-ṣā-ṇa, Kuṣāṇa; දේවනාගරී සංස්කෘත: कुषाण राजवंश, Kuṣāṇa Rājavaṃśa; : Guṣāṇa-vaṃśa; : 𐭊𐭅𐭔𐭍 𐭇𐭔𐭕𐭓, Kušan-xšaθr; චීන: 貴霜) යනුවෙන් හැඳින්වෙන්නේ මුල්කාලීන 1වන සියවසේ භූමියෙහි පැවති වරුන් විසින් ගොඩනැගි අධිරාජ්යයකි. මෙය වර්තමාන ඇෆ්ඝනිස්තානය, පාකිස්තානය සහ මෙන්ම අවම වශයෙන් සහ වාරාණසී (බෙණාරෙස්) අසල සාරනාත් දක්වා වන භූමියෙහි පැතිර තිබෙන්නට ඇතැයි සිතිය හැක්කේ එම ස්ථානවලින් හමුවන කුෂාණ අධිරාජ ගේ අභිලේඛන හේතුවෙනි.
කුෂාණ අධිරාජ්යය Κυϸανο () Βασιλεία Κοσσανῶν () | |||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
30–375 | |||||||||||||||||||
ක්රි.ව. 2වන සියවසේ රජ සමයේ කුෂාණ අධිරාජ්යයේ (කහ පැහැයෙන්) ව්යාප්තිය පෙන්වන ඉන්දියාවේ සිතියමක්. බොහෝ ඉතිහාසඥයන් විශ්වාස කරන්නේ මෙම අධිරාජ්යය මධ්ය ගංගා තැන්න, සිට වාරාණසී තෙක් සහ දෙගංමෝය තෙක්, හෝ ඇතැම්විට පාටලීපුත්රය තෙක් නැගෙනහිරට ව්යාප්තව පවතින්නට ඇති බවයි. | |||||||||||||||||||
තත්ත්වය | සංචාරක අධිරාජ්යය | ||||||||||||||||||
අගනුවර | () () තක්ෂිලා (තක්ෂශිලා) මථුරා (මථුරා) | ||||||||||||||||||
පොදු භාෂාවන් | (127 පමණ තෙක් නිල භාෂාව විය) (127 සිට නිල භාෂාව විය) සංස්කෘත | ||||||||||||||||||
ආගම | බුද්ධාගම හින්දු ආගම | ||||||||||||||||||
රජය | රාජාණ්ඩුව | ||||||||||||||||||
අධිරාජ | |||||||||||||||||||
• 30–80 | |||||||||||||||||||
• 350–375 | |||||||||||||||||||
ඓතිහාසික යුගය | සම්භාව්ය පුරාතනය | ||||||||||||||||||
• විසින් ගෝත්ර එක්සත් කොට රාජ්ය සන්ධානයක් ඇතිකිරීම | 30 | ||||||||||||||||||
• , ගුප්තයන්, සහ න් විසින් යටත් කරගැනීම | 375 | ||||||||||||||||||
වර්ග ප්රමාණය | |||||||||||||||||||
200 පමණ. | 2,000,000 km2 (770,000 sq mi) | ||||||||||||||||||
200 පමණ. | 2,500,000 km2 (970,000 sq mi) | ||||||||||||||||||
ව්යවහාර මුදල | |||||||||||||||||||
|
පාලකයෝ
වඩාත්ම මෑතකාලීනව පිළියෙල කරන ලද රාජාවලිය මෙසේ ය:
- (1 ප. – 30), සිය කාසිවල තමන් "කුෂාණ" ලෙස සඳහන් වන ප්රථම පාලකයායි
- "මහා කුෂාණයෝ";
- (50 ප. – 90 ප.)
- (90 ප. – 113 ප.), හෙවත් සෝටර් මේගස් හෙවත් "මහා ගැලවුම්කරු."
- (113 ප. – 127 ප.) ප්රථම මහා කුෂාණ අධිරාජයා
- (127 – 151 පමණ)
- (151 ප. – 190 ප.)
- (190 ප. – 230) අවසන් මහා කුෂාණ අධිරාජයායි
- (230 ප. – 247)
- (247 ප. – 267)
- "කුඩා කුෂාණයෝ";
- (267 ප. – 270)
- (270 ප. – 300)
- (300 ප්. – 305)
- (305 ප. – 335)
- (335 ප. – 350)
මේවාත් බලන්න
සටහන්
ආශ්රේයයන්
- Romila Thapar (2004). Early India: From the Origins to AD 1300. University of California Press. p. 221. ISBN .
- Burton Stein (2010). A History of India. John Wiley & Sons. p. 86. ISBN .
- Peter Robb (2011). A History of India. Macmillan International Higher Education. p. 55. ISBN .[]
- Hermann Kulke; Dietmar Rothermund (2016). A History of India. Taylor & Francis. ISBN .
- Di Castro, Angelo Andrea; Hope, Colin A. (2005). "The Barbarisation of Bactria" in Cultural Interaction in Afghanistan c 300 BCE to 300 CE. Melbourne: Monash University Press. pp. 1–18, map visible online page 2 of Hestia, a Tabula Iliaca and Poseidon's trident. ISBN .
- The Kushans at first retained the Greek language for administrative purposes but soon began to use Bactrian. The Bactrian (discovered in 1993 and deciphered in 2000) records that the Kushan king (c. 127 AD), discarded Greek (Ionian) as the language of administration and adopted Bactrian ("Arya language"), from Falk (2001): "The yuga of Sphujiddhvaja and the era of the Kuṣâṇas." Harry Falk. Silk Road Art and Archaeology VII, p. 133.
- The Bactrian (discovered in 1993 and deciphered in 2000) records that the Kushan king (c. 127 AD), discarded Greek (Ionian) as the language of administration and adopted Bactrian ("Arya language"), from Falk (2001): "The yuga of Sphujiddhvaja and the era of the Kuṣâṇas." Harry Falk. Silk Road Art and Archaeology VII, p. 133.
- The Sanskrit word vaṃśa (dynasty) affixed to Gushana (Kushana), i.e. Gushana-vaṃśa (Kushan dynasty) appears on a dedicatory inscription at , in The Dynastic Arts of the Kushans, University of California Press, 1967, p.7 & 8
- Liu 2010, පිටු අංකය: 61.
- Bopearachchi 2007, පිටු අංකය: 45.
- Golden 1992, පිටු අංකය: 56.
- "Afghanistan: Central Asian and Sassanian Rule, ca. 150 B.C.-700 A.D." United States: . 1997. සම්ප්රවේශය 2012-08-16.
- Turchin, Peter; Adams, Jonathan M.; Hall, Thomas D (December 2006). "East-West Orientation of Historical Empires". Journal of World-Systems Research. 12 (2): 222. 1076-156X. සම්ප්රවේශය 12 September 2016.
- Taagepera, Rein (1979). "Size and Duration of Empires: Growth-Decline Curves, 600 B.C. to 600 A.D.". . 3 (3/4): 132. doi:10.2307/1170959. 1170959.
- The Dynasty Arts of the Kushans, University of California Press, 1967, p.7
- http://www.kushan.org/general/other/part1.htm 2015-07-07 at the Wayback Machine and Si-Yu-Ki, Buddhist Records of the Western World, (Tr. Samuel Beal: Travels of Fa-Hian, The Mission of Sung-Yun and Hwei-S?ng, Books 1–5), Kegan Paul, Trench, Trubner & Co. Ltd. London. 1906 and Hill (2009), pp. 29, 318–350
- which began about 127 CE. "Falk 2001, pp. 121–136", Falk (2001), pp. 121–136, Falk, Harry (2004), pp. 167–176 and Hill (2009), pp. 29, 33, 368–371.
- Cribb, Joe; Donovan, Peter (2014). Kushan, Kushano-Sasanian, and Kidarite Coins A Catalogue of Coins From the American Numismatic Society by David Jongeward and Joe Cribb with Peter Donovan (ඉංග්රීසි බසින්). p. 4.()
- The Glorious History of Kushana Empire, Adesh Katariya, 2012, p.69
බාහිර සබැඳි
- Kushan dynasty in Encyclopædia Britannica
- Metropolitan Museum capsule history
- at the Wayback Machine (archived 2005-02-04)
- Coins of the Kushans on wildwinds.com
- Antique Indian Coins at the Library of Congress Web Archives (archived 2013-02-07)
- Brief Guide to Kushan History 2004-09-25 at the Wayback Machine
- The CoinIndia Online Catalogue of Kushan Coins
- Dedicated resource to study of Kushan Empire 2004-09-25 at the Wayback Machine
විකිපීඩියාව, විකි, සිංහල, පොත, පොත්, පුස්තකාලය, ලිපිය, කියවන්න, බාගන්න, නොමිලේ, නොමිලේ බාගන්න, mp3, වීඩියෝ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, පින්තූරය, සංගීතය, ගීතය, චිත්රපටය, පොත, ක්රීඩාව, ක්රීඩා., ජංගම දුරකථන, android, ios, apple, ජංගම දුරකථන, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, පීසී, වෙබ්, පරිගණකය
ක ෂ ණ අධ ර ජ යය ප ර තන ග ර ක Basileia Kossanῶn Kyϸano Kushano පස ක ල න බ ර හ ම ස ස ක ත Ku ṣa ṇa Kuṣaṇa ද වන ගර ස ස ක ත क ष ण र जव श Kuṣaṇa Rajavaṃsa Guṣaṇa vaṃsa 𐭊𐭅𐭔𐭍 𐭇𐭔𐭕𐭓 Kusan xsa8r ච න 貴霜 යන ව න හ ඳ න ව න න ම ල ක ල න 1වන ස යවස භ ම ය හ ප වත වර න ව ස න ග ඩන ග අධ ර ජ යයක ම ය වර තම න ඇෆ ඝන ස ත නය ප ක ස ත නය සහ ම න ම අවම වශය න සහ ව ර ණස බ ණ ර ස අසල ස රන ත දක ව වන භ ම ය හ ප ත ර ත බ න නට ඇත ය ස ත ය හ ක ක එම ස ථ නවල න හම වන ක ෂ ණ අධ ර ජ ග අභ ල ඛන හ ත ව න ක ෂ ණ අධ ර ජ යය Kyϸano Basileia Kossanῶn 30 375ක ර ව 2වන ස යවස රජ සමය ක ෂ ණ අධ ර ජ යය කහ ප හ ය න ව ය ප ත ය ප න වන ඉන ද ය ව ස ත යමක බ හ ඉත හ සඥයන ව ශ ව ස කරන න ම ම අධ ර ජ යය මධ ය ග ග ත න න ස ට ව ර ණස ත ක සහ ද ග ම ය ත ක හ ඇත ම ව ට ප ටල ප ත රය ත ක න ග නහ රට ව ය ප තව පවත න නට ඇත බවය තත ත වයස ච රක අධ ර ජ යයඅගන වර තක ෂ ල තක ෂශ ල මථ ර මථ ර ප ද භ ෂ වන 127 පමණ ත ක න ල භ ෂ ව ව ය 127 ස ට න ල භ ෂ ව ව ය ස ස ක තආගමබ ද ධ ගම හ න ද ආගමරජයර ජ ණ ඩ වඅධ ර ජ 30 80 350 375ඓත හ ස ක ය ගයසම භ ව ය ප ර තනය ව ස න ග ත ර එක සත ක ට ර ජ ය සන ධ නයක ඇත ක ර ම30 ග ප තයන සහ න ව ස න යටත කරග න ම375වර ග ප රම ණය200 පමණ 2 000 000 km2 770 000 sq mi 200 පමණ 2 500 000 km2 970 000 sq mi ව යවහ ර ම දලප ර වප ර ප ත වන ය අන ප ර ප ත වන ය ඉන ද ග ර ක ර ජධ න යඉන ද ප ර ත ය න ර ජධ න ය ග ප ත අධ ර ජ යයප ලකය වඩ ත ම ම තක ල නව ප ළ ය ල කරන ලද ර ජ වල ය ම ස ය 1 ප 30 ස ය ක ස වල තමන ක ෂ ණ ල ස සඳහන වන ප රථම ප ලකය ය මහ ක ෂ ණය 50 ප 90 ප 90 ප 113 ප හ වත ස ටර ම ගස හ වත මහ ග ලව ම කර 113 ප 127 ප ප රථම මහ ක ෂ ණ අධ ර ජය 127 151 පමණ 151 ප 190 ප 190 ප 230 අවසන මහ ක ෂ ණ අධ ර ජය ය 230 ප 247 247 ප 267 ක ඩ ක ෂ ණය 267 ප 270 270 ප 300 300 ප 305 305 ප 335 335 ප 350 ම ව ත බලන නඉන ද ප ර ත ය න ර ජධ න ය මථ ර තක ෂ ල සටහන ආශ ර යයන Romila Thapar 2004 Early India From the Origins to AD 1300 University of California Press p 221 ISBN 978 0 520 24225 8 Burton Stein 2010 A History of India John Wiley amp Sons p 86 ISBN 978 1 4443 2351 1 Peter Robb 2011 A History of India Macmillan International Higher Education p 55 ISBN 978 0 230 34549 2 permanent dead link Hermann Kulke Dietmar Rothermund 2016 A History of India Taylor amp Francis ISBN 978 1 317 24212 3 Di Castro Angelo Andrea Hope Colin A 2005 The Barbarisation of Bactria in Cultural Interaction in Afghanistan c 300 BCE to 300 CE Melbourne Monash University Press pp 1 18 map visible online page 2 of Hestia a Tabula Iliaca and Poseidon s trident ISBN 978 1876924393 The Kushans at first retained the Greek language for administrative purposes but soon began to use Bactrian The Bactrian discovered in 1993 and deciphered in 2000 records that the Kushan king c 127 AD discarded Greek Ionian as the language of administration and adopted Bactrian Arya language from Falk 2001 The yuga of Sphujiddhvaja and the era of the Kuṣaṇas Harry Falk Silk Road Art and Archaeology VII p 133 The Bactrian discovered in 1993 and deciphered in 2000 records that the Kushan king c 127 AD discarded Greek Ionian as the language of administration and adopted Bactrian Arya language from Falk 2001 The yuga of Sphujiddhvaja and the era of the Kuṣaṇas Harry Falk Silk Road Art and Archaeology VII p 133 The Sanskrit word vaṃsa dynasty affixed to Gushana Kushana i e Gushana vaṃsa Kushan dynasty appears on a dedicatory inscription at in The Dynastic Arts of the Kushans University of California Press 1967 p 7 amp 8 Liu 2010 ප ට අ කය 61 Bopearachchi 2007 ප ට අ කය 45 Golden 1992 ප ට අ කය 56 Afghanistan Central Asian and Sassanian Rule ca 150 B C 700 A D United States 1997 සම ප රව ශය 2012 08 16 Turchin Peter Adams Jonathan M Hall Thomas D December 2006 East West Orientation of Historical Empires Journal of World Systems Research 12 2 222 1076 156X සම ප රව ශය 12 September 2016 Taagepera Rein 1979 Size and Duration of Empires Growth Decline Curves 600 B C to 600 A D 3 3 4 132 doi 10 2307 1170959 1170959 The Dynasty Arts of the Kushans University of California Press 1967 p 7 http www kushan org general other part1 htm 2015 07 07 at the Wayback Machine and Si Yu Ki Buddhist Records of the Western World Tr Samuel Beal Travels of Fa Hian The Mission of Sung Yun and Hwei S ng Books 1 5 Kegan Paul Trench Trubner amp Co Ltd London 1906 and Hill 2009 pp 29 318 350 which began about 127 CE Falk 2001 pp 121 136 Falk 2001 pp 121 136 Falk Harry 2004 pp 167 176 and Hill 2009 pp 29 33 368 371 Cribb Joe Donovan Peter 2014 Kushan Kushano Sasanian and Kidarite Coins A Catalogue of Coins From the American Numismatic Society by David Jongeward and Joe Cribb with Peter Donovan ඉ ග ර ස බස න p 4 The Glorious History of Kushana Empire Adesh Katariya 2012 p 69බ හ ර සබ ඳ ක ෂ ණ අධ ර ජ යය හ සබ ඳ ම ධ ය ව ක ම ධ ය ක මන ස හ ඇත Kushan dynasty in Encyclopaedia Britannica Metropolitan Museum capsule history at the Wayback Machine archived 2005 02 04 Coins of the Kushans on wildwinds com Antique Indian Coins at the Library of Congress Web Archives archived 2013 02 07 Brief Guide to Kushan History 2004 09 25 at the Wayback Machine The CoinIndia Online Catalogue of Kushan Coins Dedicated resource to study of Kushan Empire 2004 09 25 at the Wayback Machine