මධ්‍යවණ්ටනය

මධ්‍යවණ්ටනය (mediastinum; mediastinus වදනින් බිඳී ආවකි, "මැදි මග") යනු වලින් වටවූ ඇති මධ්‍ය අවකාශයයි. මෙය වූ අවයව සමූහයකින් සමන්විත ය. මධ්‍යවණ්ටනය හෘදය හා එහි රුධිර වාහිනී, , , සහ , , සහ පපුවේ මධ්‍යම පෙදෙසේ පිහිටි වලින් සමන්විත වේ.

මධ්‍යවණ්ටනය
මධ්‍යවණ්ටනය‍. උත්තර සහ අධර අතර බෙදීම ඇත්තේ ය.
මධ්‍යවණ්ටනීය ව්‍යූහ විද්‍යාව
තොරතුරු
ලතින්	mediastinus
හඳුන්වනයන්
	p.1090
Dorlands /Elsevier
TA	A07.1.02.101
	9826
ව්‍යූහ විද්‍යාත්මක ශබ්දමාලාව

ව්‍යූහය

මධ්‍යවණ්ටනය පිහිටයේ තුළ වන අතර, මගින් එහි වම් සහ දකුණු පෙදෙස් ඇසිරී ඇත. එය ඉදිරිපසින් ලය බිත්තිය මගින් ද, පාර්ශ්විකව පෙනහැලි මගින් ද, සහ පසුපසින් කශේරුව මගින් ද වටවී ඇත. මෙය ඉදිරිපසින් උරෝස්ථිය සිට පසුපසින් කශේරුව තෙක් විහිදෙන අතර, හැර සෙසු සියලු උරස් අවයව මෙය තුළ පිහිටයි. මෙය ලිහිල් සම්බන්ධක පටකය සමග සන්තතික ය.

මධ්‍යවණ්ටනය ඉහළ (හෝ උත්තර) සහ පහළ (හෝ අධර) කොටස්වලට බෙදිය හැක:

• උත්තර මධ්‍යවණ්ටනය අසලින් ඇරඹී උරස් තලයෙන් අවසන් වේ.
• උරස් තලය මගින් උත්තර සහ අධර මධ්‍යවණ්ටනය වෙන් කරයි. මෙය , සහ කශේරුකාවල මට්ටමේ පිහිටි කි.
• අධර මධ්‍යවණ්ටනය මෙම මට්ටමේ සිට දක්වා වේ. මෙම පහළ ප්‍රදේශය පෙරිකාඩියමට සාපේක්ෂව කලාප තුනකට බෙදේ. පෙරිකාඩියම ඉදිරියේ පිහිටි පූර්ව මධ්‍යවණ්ටනය, පෙරිකාඩියම සහ එහි අන්තර්ගතයන් ඇතුළත් මැදි මධ්‍යවණ්ටනය සහ පෙරිකාඩියමට පසුපසින් පිහිටි අපර මධ්‍යවණ්ටනයයි.

කායව්‍යවච්ඡේදකයින්, ශල්‍යවේදීන් සහ සායනික විකිරණවේදීන් මධ්‍යවණ්ටනය වර්ග කරන්නේ වෙනස්ම ආකාරයකට ය. උදාහරණයක් වශයෙන්, විකිරණවේදීය ෆෙල්සන් ක්‍රමය අනුව මෙය ප්‍රධාන කොටස් තුනකට පමණක් (පූර්ව, මධ්‍ය සහ අපර) බෙදෙන අතර, හෘදය පූර්ව මධ්‍යවන්ටනයේ කොටසක් ලෙස සැලකේ.

උත්තර මධ්‍යවණ්ටනය

උත්තර මධ්‍යවණ්ටනය සීමා වන්නේ:

• උත්තරව , එනම් ඉහළ විවෘත වීම මගින්;
• අධරව තීර්යක් උරස් තලය මගින්;
• පාර්ශ්විකව මගින්;
• පූර්වව උරෝස්ථි මගින්;
• අපරව පළමු හතර මගින්.

අන්තර්ගතය
ක දක්නට ලැබෙන ඇතැම් මධ්‍යවණ්ටනීය ව්‍යූහයන්. අන්තර්ගතය පේශි සහ වල සම්භව ස්ථාන හි පහළ අන්තයන් ධමනි සහ වල උරස් කොටස් ශිරා සහ ඉහළ අර්ධය වම් ස්නායු නොගැඹුරු සහ ගැඹුරු හෘත් ප්‍රතාන වම් සමග පාරශ්වාසනාලික සහ ශ්වාසනාල-ශ්වාසනාලික වසා ගැටිති ශේෂයන් ඇතැම් පූර්ව අන්වායාම බන්ධනිය

උරස් තලය

• උරස් තලය මගින් උත්තර සහ අධර මධ්‍යවණ්ටනය වෙන්කරයි. මෙය වන අතර එය , සහ කශේරුකාවල මට්ටමේ පිහිටා ඇත.

උරස් තලයේ මට්ටමේ ව්‍යූහ ගණනාවක්ම පවතින අතර, එමගින් උත්තර සහ අධර මධ්‍යවණ්ටනය වෙන් කරයි:

අධර මධ්‍යවණ්ටනය

පූර්ව මධ්‍යවණ්ටනය

මායිම් වන්නේ:

• පාර්ශ්විකව මගින්;
• අපරව පෙරිකාඩියම මගින්;
• පූර්වව උරෝස්ථිය, වම් සහ පස්වන, හයවන හා හත්වන වම් මගින්.

අන්තර්ගතය
අන්තර්ගතය යම් ප්‍රමාණයක් අක්මාවේ උත්තල පෘෂ්ඨයෙන් ආරෝහණය වන ඇතැම් පූර්ව මධ්‍යවණ්ටනීය දෙකක් හෝ තුනක් කුඩා (වැඩිහිටියන්ගේ අපැහැදිළි ය)

• උත්තර සහ අධර උරෝස්ථිපෙරකාඩීය බන්ධනි

මැදි මධ්‍යවණ්ටනය

මායිම් වන්නේ: – මෙහි ජීවී අවයවවලින් අන්තර්ගත වන අතර, මස්තුමය සහ තන්තුමය පෙරකාඩියම ලෙස වර්ග කෙරේ.

අන්තර්ගතය
අන්තර්ගතය පෙරිකාඩියමෙන් වටවූ හෘදය විවෘත වන පහළ අර්ධය සහ ද්විත්වය ශාඛා දෙකකට බෙදෙන දකුණු සහ වම් ඇතැම් ශ්වාසනාලිකා පෙරීකාඩීයසමප්‍රාචීර වාහිනී

අපර මධ්‍යවණ්ටනය

මෙය මායිම් වන්නේ:

• පූර්වව (ඉහළ යටිඅතට); ද්වීභින්නය; පුප්ඵුසීය වාහිනී; තන්තුමය පෙරිකාඩියම සහ අපර ඇල පෘෂ්ඨය
• අධරව උස් පෘෂ්ඨය (පහළ) මගින්;
• උත්තරව තීර්යක් උරස් තලය මගින්;
• අපරට කශේරුවේ කශේරුකා දේහවල පස්වන සිට දොළොස්වන පහළ දාරය (පසුපසින්) දක්වා;
• පාර්ශ්විකව මගින් (දෙපසින්).

Contents
ධමනිය ශිරා සහ ස්නායු සමහර

• තීර්යක් කඩක්; මෙහි සහ අන්තර්ගතයන් දැකගත හැක.

සායනික වැදගත්කම

Mediastinal adenopathy

මධ්‍යවණ්ටනය නිතරම ට ලක්වන ස්ථානයකි:

• පූර්ව මධ්‍යවණ්ටනය: උපඋරෝස්ථික ගලගණ්ඩය, , , සහ .
• මැදි මධ්‍යවණ්ටනය: lymphadenopathy, පෙනහැලිවලින් එන කුඩා සෛල කාර්සිනෝමාව වැනි metastatic රෝග.
• අපර මධ්‍යවණ්ටනය: නියුරෝජනිත අර්බූද (tumors), ස්නායු කොපුව (බොහෝවිට මෘදු) හෝ වෙනත් ස්ථානයක (උග්‍ර) ඇතිවිය හැක.

යනු මධ්‍යවණ්ටනයේ පටකවල ඇතිවන තත්ත්වයයි. මෙය සාමාන්‍යයෙන් බැක්ටීරියා ආසාදනයන් වන අතර, මධ්‍යවණ්ටනයේ අවයව භේදනයට ලක්වීමේ සිදුවේ. ආසාදනය ඉතා ඉක්මණින් වර්ධනය විය හැකි බැවින් මෙය බරපතල තත්ත්වයක් ලෙස සැලකේ.

යනු මධ්‍යවණ්ටනයේ වාතය පැවතීමයි. ඇතැම් අවස්ථාවල දී මෙයට ප්‍රතිකාර නොකළහොත් (pneumothorax), , සහ වැනි තත්ත්ව ඇතිවිය හැක. කෙසේනමුත්, එය හැමවිටම සිදුනොවන අතර, ඇතැම් අවස්ථාවල මෙම තත්ත්වයන් නියුමොමධ්‍යවණ්ටනයේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස නොව, නියුමොමධ්‍යවණ්ටනය හේතුව ලෙස ද ක්‍රියාකරයි. මෙම තත්ත්වයන් බොහෝවිට හෝ ස්වයංසිද්ධ භේදනය ඇතිවිය හැක.

ඇතැම් රෝගවල දී පළල් වූ මධ්‍යවණ්ටනයක් (සාමාන්‍යයෙන් හඳනාගැනෙන්නේ ඡායාරූපයක් මගිනි) පැවතිය හැක. වඩාත්ම සුලබ ඒවා වන්නේ , , , සහ ක්ෂතජ කශේරුක බිඳීම වැනි තත්ත්වයන් ය. පළල් වූ ඹධ්‍යවණ්ටනය ඇන්ත්‍රැක්ස් ආසාදනයේ විරළ සලකුණකි.

මේවාත් බලන්න

• ( තුළ පිහිටි මීට අදාළ නොවන ව්‍යූහයකි)

ආශ්‍රේයයන්

මෙම ලිපියේ 20වන සංස්කරණයේ (1918) පෙළ ඇතුළත් වන අතර එය පොදු වසමෙහි පවතියි

1. Mediastinum dictionary definition
2. Thoracic Wall, Pleura, and Pericardium - Dissector Answers, http://anatomy.med.umich.edu/cardiovascular_system/thorax_wall_ans.html, ප්‍රතිෂ්ඨාපනය 2017-07-01 
3. Untitled Document, http://dba.med.sc.edu/GROSS/practise1.htm, ප්‍රතිෂ්ඨාපනය 2017-07-01 
4. UAMS Department of Anatomy - Topographical Anatomy - Thorax, http://anatomy.uams.edu/AnatomyHTML/topogr_thorax.html, ප්‍රතිෂ්ඨාපනය 2017-07-01 
5. Goodman, Lawrence. Felson's Principles of Chest Roentgenology.
6. Thoracic Wall, Pleura, and Pericardium - Dissector Answers, http://anatomy.med.umich.edu/cardiovascular_system/thorax_wall_ans.html, ප්‍රතිෂ්ඨාපනය 2017-07-01 
7. Untitled Document, http://dba.med.sc.edu/GROSS/practise1.htm, ප්‍රතිෂ්ඨාපනය 2017-07-01 
8. UAMS Department of Anatomy - Topographical Anatomy - Thorax, http://anatomy.uams.edu/AnatomyHTML/topogr_thorax.html, ප්‍රතිෂ්ඨාපනය 2017-07-01 

බාහිර සබැඳි

මධ්‍යවණ්ටනය , යන්න නිදහස් ශබ්දකෝෂය වන වික්ෂනරිය දී සොයා බලන්න.

• – "මධ්‍යවණ්ටනයේ කලාප."
• – "අධර මධ්‍යවණ්ටනයේ ව්‍යූහ විද්‍යාත්මක කලාප."
• – "උරස් කුහරයේ උප කලාප"