කොලෙස්ටරෝල්

කොලෙස්ටරෝල්(Cholesterol) යනු ලිපිඩ සහ ප්‍රෝටීන එක්වී සෑදුන අණුවකි.එබැවින් මේවා ලිපෝ ප්‍රෝටීන් ලෙස හදුන්වයි. මෙය සතුන් ගේ පටකය හා රුධිර ප්ලාස්මාවේ අඩංගුය.එය ක්ෂීරපායින්ගේ සෛල තුල අඩංගු වැදගත් අංගයකි සෛල ප්ලාස්මයේ පාරගම්‍යතාවය හා තරලතාවය පවත්වාගැනිමට උපකාරවෙයි.සත්ව දේහයේ ඇති ප්‍රධාන ස්ටෙරෝල් සංයෝගය මෙයයි,එහෙත් වෙනත් සෛලමය දේහයන් තුලද කුඩා ප්‍රමාණයක් කොලෙස්ටරෝල් අංගුය, උදාහරණ ලෙස ශාක හා දිලීර වැනි රාජධානීන්ට අයත් ජීවීන් ගේ සෛල දැක්විය හැක.මෙය බැක්ටීරියා තුල කොලෙස්ටරෝල් අඩංගු නැත. කොලෙස්ටරෝල් ස්ටෙරොයිඩ් කාණ්ඩයට අයත් රසායනික සංයෝගයකි.

කොලෙස්ටරෝල්

Names
(3β)-​cholest-​5-​en-​3-​ol
වෙනත් නාම (10R,​13R)-​10,​13-​dimethyl-​17-​(6-​methylheptan-​2-​yl)-​2,​3,​4,​7,​8,​9,​11,​12,​14,​15,​16,​17-​dodecahydro-​1H-​cyclopenta​[a]phenanthren-​3-​ol
Identifiers
	{{{value}}}
3D model ()	Interactive image
	CHEBI:{{{value}}}
	100.000.321
	{{{value}}}
	{{{value}}}
	{{{value}}}
(EPA)	DTXSID3022401
Properties
Molecular formula	C27H46O
	386.654
Appearance	white crystalline powder
	148–150 °C
	360 °C (decomposes)
in water	0.095 mg/L (30 °C)
Except where otherwise noted, data are given for materials in their standard state (at 25 °C [77 °F], 100 kPa).

Microscopic appearance of cholesterol crystals in water. Photo taken under .

කොලෙස්ටරෝල් ශරීරයට අත්‍යවශ්‍ය වුවද අධික කොලෙස්ටරෝල් මට්ටම ශරීරයට අහිතකරය.ශරීරයට අවශ්‍ය කොළෙස්ටරෝල් ප්‍රමාණය ආහාර මගින් ශරීරයට අවශෝෂණය කරගනී.

කොළෙස්ටරෝල් යන වචනය ග්‍රීක භාෂාවේ chole හා stereos යන වචන ඇසුරින් සෑදුන වචනයකි,1815 දී රසායන විද්‍යඥයෙකු වූ ඉයුජන් චෙවෙයුල් විසින් මෙය කොළෙස්ටරෝලි ලෙස නම්කළේය.

ප්‍රභේද

කොලෙස්ටරෝල් ප්‍රධාන වශයෙන් කොටස් දෙකකි.හ්වා නම් අධි ඝනත්ව ලිපෝාප්‍රා්ටීන්(HDL) සහ අඩු ඝනත්ව ලිපෝප්‍රෝටීන(LDL) ලෙසයි.මීට අමතරව IDL,VLDL,HD12A.HDL2B,HDL LLA,LPAOXLDL ආදී විවිධ ප්‍රභෙද පවතී.

හිතකර ඵල

නව පටක සෑදීම සහ හානිවී ඇති පටක අලුත්වැඩියා කිරීම,ස්ටෙරොයිඩ හෝමෝන නිපදවීමට දායකවීම,අක්මාව තුල පිත සෑදීමට උපකාර කිරීම,විටමින් ඩී නිපදවීමට සහයවීම ආදිය කොලෙස්ටරෝල් වල හිතකර ඵල ලෙස දැක්විය හැක.

අහිතකර ඵල

ඉහළ කොලෙස්ටරෝල් මට්ටම, විශේෂයෙන් අඩු ඝනත්ව ලිපොප්‍රෝටීන (LDL) කොලෙස්ටරෝල්, විවිධ අහිතකර සෞඛ්‍ය බලපෑම් ඇති කළ හැකිය. ඉහළ කොලෙස්ටරෝල් සමඟ සම්බන්ධ මූලික සෘණාත්මක සෞඛ්ය බලපෑම් කිහිපයක් මෙන්න:

1. Atherosclerosis LDL කොලෙස්ටරෝල් ඉහළ මට්ටමක පැවතීම ඔබේ ධමනි තුළ මේද තැන්පතු ඉහලනැංවීමට හේතු විය හැක. කාලයත් සමඟ කොලෙස්ටරෝර් ඔබේ ධමනි පටු කළ හැකි අතර ඒවා අඩු නම්යශීලී බවට පත් කරයි. ධමනි සිහින් වීම ලෙස හඳුන්වන මෙම තත්වය රුධිර ප්රවාහය සීමා කළ හැකි අතර බරපතල සංකූලතා ඇති කරයි.

2. කිරීටක ධමනි ප්‍රධාහය කිරීටක ධමනි තුළ (හෘද පේශිවලට රුධිරය සපයන) කොලෙස්ටරෝල් තුන්පත්වීම නිසා හෘදයට සැපයෙන රුධිර ප්‍රමානය අඩු වීම හෝ අවහිර වීම සිදුවිය හැකිය. මෙය පපුවේ වේදනාව ඇති කළ හැකි අතර හෘදයාබාධ ඇතිවීමේ අවදානම වැඩි කරයි.

3. ආඝාතය මොළයට රුධිරය සපයන ධමනි තුළ කොලෙස්ටරෝල් තුන්පත්වී සෑදෙන රුධිර කැටියක්කැ මොළයට ගියහොත් එය ආඝාතයක් ඇති කළ හැකිය. ආඝාතය නිසා දරුණු ලෙස මොළයට හානි සිදු විය හැකි අතර සංචලනය, කථනය සහ අනෙකුත් කාර්යයන් සඳහා දිගුකාලීන බලපෑම් ඇති කරයි.

4. පර්යන්ත ධමනි රෝග අධික කොලෙස්ටරෝල් නිසා ඔබේ අත් පාවලට, විශේෂයෙන් පාදවලට රුධිරය සපයන ධමනිවල රුධිර කැටි නිර්මානයවිය හැක. මෙම තත්ත්වය වේදනාව හා හිරිවැටීමට හේතු විය හැකි අතර ආසාදන හා පටක මිය යාමේ (ගැන්ග්රීන්) අවදානම වැඩි කරයි.

5. අධි රුධිර පීඩනය පටු හෝ අවහිර වූ ධමනි ශරීරය හරහා රුධිරය පොම්ප කිරීමට හදවතට දැඩි ලෙස ක්‍රියා කිරීමට බල කරන අතර එමඟින් රුධිර පීඩනය වැඩි විය හැක. නිදන්ගත අධි රුධිර පීඩනය (අධි රුධිර පීඩනය) ධමනි වලට තවදුරටත් හානි වීමට හේතු විය හැකි අතර හෘද රෝග හා ආඝාත අවදානම වැඩි කරයි.

6. වකුගඩු රෝගය ධමනි පටු වීම නිසා වකුගඩු වලට රුධිර ගමනාගමනය අඩුවීම නිසා වකුගඩු ක්‍රියාකාරිත්වය අඩාල විය හැක. කාලයාගේ ඇවෑමෙන්, මෙය නිදන්ගත වකුගඩු රෝගයක් හෝ පවතින වකුගඩු ආබාධ නරක අතට හැරිය හැක.

7. දියවැඩියා සංකූලතා අධික කොලෙස්ටරෝල් බොහෝ විට දියවැඩියාව වැනි වෙනත් තත්වයන් සමඟ සම්බන්ධ වේ. අධික කොලෙස්ටරෝල් මට්ටම හෘද වාහිනී රෝග සහ ස්නායු ආබාධ ඇතුළු දියවැඩියාවේ සංකූලතා වඩාත් නරක අතට හැරිය හැක.

8. හෘදයාබාධ ඇතිවීමේ අවදානම වැඩි වීම අධික කොලෙද්ටරෝල් නිසා ඇතිවන රුධිර කැටි නිසා කිරීටක ධමනි හරහා රුධිර ගමනාගමනය අවහිර වුවහොත් එය හෘදයාබාධයකට තුඩු දිය හැකිය.

9.ලිංගික අප්‍රානිකත්වය අධික කොලෙස්ටරෝල් මට්ටම නිසා ශිශ්න ය වෙත රැධිර සැපයුම අඩාලවීම නිසා ලිංගික අප්‍රාණිකත්වය ඇතිවේ

කායික විද්‍යාව

කෘත්‍ය

සංයෝගය හා අවශෝෂණය

ප්ලාස්මා ප්‍රවාහය

සමස්ථිතිය

පරිවෘතිය හා බහිස්ස්‍රාවය

ආහාර

කොලෙස්ටරෝල් අඩංගු ආහාර ලෙස මස් කිරි සහ බිත්තර දැක්විය හැත.මස් වර්ග අතරින් රතු මස් හෙවත් ක්ෂීරපායි සතුන්ගේ මස්වල නොලෙස්ටරෝල් බහුලය.කිරි ආහාර තුලද බහුලව කොලෙස්ටරෝල් අඩංගුය.බිත්තර කහමදය තුලද බහුලව කොලෙස්ටරෝල් අඩංගුවේ.මීට අමතරව අප ආහාරයට ගන්නා තේල් සහිත ආහාර මගින් ලැබෙන මේද අම්ල අක්මාව තුලදී කොලෙස්ටරෝල් බවට පත්වීම සිදුවේ.විශේෂයෙන් සංතෘප්ත මේදය පහසුවෙන් කොලෙස්ටරෝල් බවට පත්වීම සිදුවේ.

සායනික වැදගත්කම

අමතර රූප

• of the Cholesterol molecule
• Numbering of the nuclei

සටහන්

1. CID 5997 from
2. "Safety (MSDS) data for cholesterol". සම්ප්‍රවේශය 2007-10-20.
3. Pearson A, Budin M, Brocks JJ (2003). "Phylogenetic and biochemical evidence for sterol synthesis in the bacterium Gemmata obscuriglobus". Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 100 (26): 15352–7. doi:10.1073/pnas.2536559100. PMC 307571. PMID 14660793. {{}}: Unknown parameter |month= ignored ()CS1 maint: multiple names: authors list ()
4. Olson RE (1998). "Discovery of the lipoproteins, their role in fat transport and their significance as risk factors". J. Nutr. 128 (2 Suppl): 439S–443S. PMID 9478044. {{}}: Unknown parameter |day= ignored (); Unknown parameter |month= ignored ()

බාහිර යොමු

• Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Cholesterol in Adults US National Institutes of Health Adult Treatment Panel III
• Aspects of fat digestion and metabolism – UN/WHO Report 1994
• American Heart Association – "About Cholesterol"