Hezbollah

හිස්බුල්ලා (hɛzbəˈlɑ; අරාබි, සාහි. Party of God) යනු ලෙබනන් ෂියා ඉස්ලාමීය දේශපාලන පක්ෂයක් සහ සටන්කාමී කණ්ඩායමකි. 1992 සිට 2024 දක්වා එහි නායකත්වය දැරුවේ මහලේකම් හසන් නස්රල්ලා විසිනි. හිස්බුල්ලාගේ පැරාමිලිටරි අංශය ජිහාඩ් කවුන්සිලය යි. සමස්ත සංවිධානය හෝ එහි හමුදා අංශය පමණක් බොහෝ බටහිර ජාතීන් ඇතුළු රටවල් කිහිපයක් විසින්ත්‍රස්තවාදී සංවිධානයක් ලෙස නම් කර ඇත. 2024 සැප්තැම්බර් මාසයේදී බේරූට් හි ගුවන් ප්‍රහාරයකින් නස්රල්ලා ඝාතනය විය.

Islamic Resistance in Lebanon المقاومة الإسلامية في لبنان Al-Muqāwamah Al-Islāmīyah fī Lubnān
ආරම්භක	X Hassan Nasrallah X
	Vacant
උද්‍යෝගපාඨය	فَإِنَّ حِزْبَ ٱللَّهِ هُمُ ٱلْغَالِبُونَ  (අරාබි) "Verily the Party of God are they that shall be triumphant"
ආරම්භය	1985; වසර 39 කට පෙර (1985) (official)
මූලස්ථානය	, Lebanon
Paramilitary wing	Jihad Council
ආගම
ජාතික අනුබැඳිය
ජාත්‍යන්තර අනුබැඳිය
නිල වර්ණ	Yellow and green
Seats in the	15 / 128 (12%)
වෙබ් අඩවිය
moqawama.org.lb

හිස්බුල්ලා සංවිධානය 1982 ඊශ්‍රායල ආක්‍රමණයට එරෙහිව සටන් කිරීම සඳහා ලෙබනන් පූජකවරුන් විසින් පිහිටුවන ලදී. එය 1979 ඉරාන විප්ලවයෙන් පසු අයතුල්ලා රුහොල්ලා කොමේනි විසින් සකස් කරන ලද ආකෘතිය අනුගමනය කළේය. එතැන් පටන් ඉරානය සහ හිස්බුල්ලා සංවිධානය අතර සමීප සබඳතා වර්ධනය විය. සංවිධානය නිර්මාණය කරන ලද්දේ ඉස්ලාමීය විප්ලවවාදී ආරක්ෂක බළකායේ (IRGC) උපදේශකයින් 1,500කගේ සහාය ඇතිව, සහ විවිධ ලෙබනන් ෂියා කණ්ඩායම් ඒකාබද්ධ සංවිධානයක් බවට පත් කරන ලදී. හිස්බුල්ලා සංවිධානය 1985 දී ලෙබනන් සිවිල් යුද්ධය අතරතුර ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශනයක සිය මතවාදය ප්‍රකාශ කළේය, එය කණ්ඩායමේ ප්‍රධාන අරමුණු ගෙනහැර දැක්වීය: බටහිර බලපෑම් නෙරපා හැරීම, ඊශ්‍රායලය විනාශ කිරීම, ඉරානයේ උත්තරීතර නායකයාට පක්ෂපාතී වීම සහ ඉරානයේ බලපෑමෙන් යුත් ඉස්ලාමීය රජයක් පිහිටුවීම. ලෙබනන් ස්වයං නිර්ණය අවධාරණය කරමින්. 1983 දී බීරූට් හි එක්සත් ජනපද තානාපති කාර්යාලයට සහ ඇමරිකානු සහ ප්‍රංශ බැරැක්කවලට බෝම්බ හෙලීමට මෙන්ම පසුව බෝම්බ ප්‍රහාර සහ පැහැරගැනීම් ඇතුළු ප්‍රහාරවලට මෙම කණ්ඩායම වගකිව යුතු යැයි විශ්වාස කෙරේ. හිස්බුල්ලා 1985-2000 දකුණු ලෙබනන හමුදාවට (SLA) සහ ඊශ්‍රායලයට එරෙහි දකුණු ලෙබනන ගැටුමට ද සහභාගී වූ අතර 2006 ලෙබනන යුද්ධයේදී ද සටන් කළේය. 1990 ගණන් වල දී, හිස්බුල්ලා බොස්නියානු යුද්ධයේදී බොස්නියා සහ හර්සගොවිනා ජනරජයේ හමුදාව වෙනුවෙන් සටන් කිරීමට ස්වේච්ඡා සේවකයන් ද සංවිධානය කළේ ය.

හිස්බුල්ලා සංවිධානය " රාජ්‍යයක් තුළ රාජ්‍යයක් " ලෙස විස්තර කර ඇත, සහ ලෙබනන් රජයේ ආසන සහිත සංවිධානයක්, ගුවන් විදුලියක් සහ චන්ද්‍රිකා රූපවාහිනී මධ්‍යස්ථානයක්, සමාජ සේවා සහ සටන්කාමීන් මහා පරිමාණයෙන් හමුදා යෙදවීම දක්වා වර්ධනය වී ඇත. ලෙබනනයේ දේශසීමාවෙන් ඔබ්බට. 1990 සිට, එය හිස්බුල්ලා ලෙබනනීකරණය ලෙස විස්තර කෙරෙන ක්‍රියාවලියක ලෙබනන් දේශපාලනයට සහභාගී වූ අතර පසුව එය ලෙබනනයේ රජයට සහභාගී වී දේශපාලන සන්ධානවලට සම්බන්ධ විය. 2006-08 ලෙබනන් විරෝධතා සහ ගැටුම් වලින් පසුව, 2008 හි හිස්බුල්ලා සහ එහි විපක්ෂ සහචරයින් සමඟ ජාතික එක්සත් රජයක් පිහිටුවන ලදී. 2008 අගෝස්තු මාසයේ දී, ලෙබනනයේ නව කැබිනට් මණ්ඩලය, සන්නද්ධ සංවිධානයක් ලෙස හිස්බුල්ලා සංවිධානයේ පැවැත්ම පිළිගන්නා ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශයක් ඒකමතිකව අනුමත කරන ලද අතර, "අත්හිටු වූ ඉඩම් නිදහස් කිරීමට හෝ ප්‍රතිසාධනය කිරීමට" ( Shebaa Farms වැනි) එහි අයිතිය සහතික කරයි. හිස්බුල්ලා මාර්තු 14 සන්ධානයට එරෙහිව ලෙබනනයේ මාර්තු 8 සන්ධානයේ කොටසකි. එය ලෙබනන් ෂියා මුස්ලිම්වරුන් අතර ශක්තිමත් සහයෝගයක් පවත්වාගෙන යන අතර සුන්නිවරු එහි න්‍යාය පත්‍රයට එකඟ නොවෙති. ලෙබනනයේ සමහර ක්‍රිස්තියානි ප්‍රදේශවලද හිස්බුල්ලාට සහාය ඇත. 2012 සිට, සිරියානු සිවිල් යුද්ධයට හිස්බුල්ලා මැදිහත්වීම, සිරියානු විපක්ෂයට එරෙහි සටනේදී සිරියානු රජයට එක්වන අතර, හිස්බුල්ලා නැගිටීම " වහාබි -සියොන්වාදී කුමන්ත්‍රණයක්" ලෙස විස්තර කර ඇත. 2013 සහ 2015 අතර, සංවිධානය සිය පැරාමිලිටරි හමුදාව සිරියාවේ සහ ඉරාකයේ ස්ථානගත කළේ ඉස්ලාමීය රාජ්‍යයට එරෙහිව සටන් කිරීමට ප්‍රාදේශීය මිලීෂියාවන් සටන් කිරීමට සහ පුහුණු කිරීමට ය. 2018 ලෙබනන් මහ මැතිවරණයේදී හිස්බුල්ලා ආසන 12 ක් හිමිකරගත් අතර එහි සන්ධානය ලෙබනනයේ පාර්ලිමේන්තුවේ ආසන 128 න් 70 ක් ලබා ගනිමින් මැතිවරණය ජය ගත්තේ ය. හිස්බුල්ලා අද ලෙබනන් දේශපාලන ක්‍රමයේ ප්‍රධාන ක්‍රීඩකයෙකු වන අතර, එහි දේශපාලන අංශය වන ලෝයල්ටි ටු ද රෙසිස්ටන්ස් බ්ලොක් පක්ෂයට ලෙබනන් පාර්ලිමේන්තුවේ ආසන 15ක් හිමි වේ.

එක්සත් ජාතීන්ගේ ආරක්ෂක කවුන්සිලයේ 1701 යෝජනාවට පටහැනිව, දකුණු ලෙබනනයෙන් ඊශ්‍රායලය ඉවත් වීමෙන් පසුව හිස්බුල්ලා නිරායුධ නොකළේ ය. 2006 සිට, කණ්ඩායමේ හමුදා ශක්තිය සැලකිය යුතු ලෙස වර්ධනය විය, එහි පැරාමිලිටරි අංශය ලෙබනන් හමුදාවට වඩා බලවත් විය. සිරියානු යුද්ධයේ නිකායික ස්වභාවය කණ්ඩායමේ නීත්‍යානුකූල භාවයට හානි කර ඇතත්, කණ්ඩායමට දැනට ඉරානයෙන් හමුදා පුහුණුව, ආයුධ සහ මූල්‍ය ආධාර සහ සිරියාවෙන් දේශපාලන සහාය ලැබේ, . මෙම කණ්ඩායම ගාසා, යේමනය, සිරියාව සහ ඉරාකය හරහා ඉරානය ප්‍රමුඛ සටන්කාමී කණ්ඩායම් සමඟ ශක්තිමත් සන්ධානයක් පවත්වයි. එය ලෝකයේ වඩාත්ම දැඩි සන්නද්ධ රාජ්‍ය නොවන කණ්ඩායම ලෙස සැලකේ, එහි සන්නද්ධ ශක්තිය 2016 දී මධ්‍යම ප්‍රමාණයේ හමුදාවකට සමාන ලෙස තක්සේරු කර ඇත. 2021 දී හිස්බුල්ලා නායක හසන් නස්රල්ලා පැවසුවේ කණ්ඩායමට සටන්කරුවන් 100,000 ක් පමණ සිටි බවයි.

මූලාශ්‍ර

1. "Fadlallah Hits Back at March 14 over Karam Release, Marouni Slams 'Treason Accusations'". Naharnet. April 18, 2013.
2. Dalacoura, Katerina (2012). "Islamist Terrorism and National Liberation: Hamas and Hizbullah". Islamist Terrorism and Democracy in the Middle East. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 66–96. doi:10.1017/CBO9780511977367.004. ISBN .  2010047275.  150958046.
3. Stepanova, Ekaterina (2008). Terrorism in Asymmetrical Conflict: Ideological and Structural Aspects (PDF). Oxford University Press. p. 113. 2016-03-10 දින මුල් පිටපත (PDF) වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී.
4. Philip Smyth (February 2015). The Shiite Jihad in Syria and Its Regional Effects (PDF) (Report). The Washington Institute for Near East Studies. pp. 7–8. 2 April 2015 දින මුල් පිටපත (PDF) වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 13 March 2015.
5. "Hezbollah, the Lebanese Sectarian State, and Sectarianism". Middle East Institute. සම්ප්‍රවේශය 13 April 2017.
6. Bassel F, Salloukh (2015). "The Sectarian Image Reversed: The Role of Geopolitics in Hezbollah's Domestic Politics". Middle East Political Pcience.
7. "Hezbollah and the Lebanese Popular Movement".
8. Salamey, Imad; Pearson, Frederic (2007). "Hezbollah: A Proletarian Party with an Islamic Manifesto – A Sociopolitical Analysis of Islamist Populism in Lebanon and the Middle East". Small Wars & Insurgencies. 18 (3): 416–438. doi:10.1080/09592310701674358.  0959-2318.  143896155.
9. Elie Alagha, Joseph (2011). Hizbullah's Documents: From the 1985 Open Letter to the 2009 Manifesto. . pp. 15, 20. ISBN .
   Shehata, Samer (2012). Islamist Politics in the Middle East: Movements and Change. . p. 176. ISBN .
10. Husseinia, Rola El (2010). "Hezbollah and the Axis of Refusal: Hamas, Iran and Syria". Third World Quarterly. 31 (5): 803–815. doi:10.1080/01436597.2010.502695.  219628295.
11. (2013). Hezbollah: The Global Footprint of Lebanon's Party of God. Hurst Publishers. p. 356. ISBN . Hezbollah's anti-Western militancy began with attacks against Western targets in Lebanon, then expanded to attacks abroad intended to exact revenge for actions threatening its or Iran's interests, or to press foreign governments to release captured operatives.
12. Hanhimäki, Jussi M.; Blumenau, Bernhard (2013). An International History of Terrorism: Western and Non-Western Experiences. Routledge. p. 267. ISBN . Based upon these beliefs, Hezbollah became vehemently anti-West and anti-Israel.
13. Siegel, Larry J. (2012). Criminology: Theories, Patterns & Typology. Cengage Learning. p. 396. ISBN . Hezbollah is anti-West and anti-Israel and has engaged in a series of terrorist actions including kidnappings, car bombings, and airline hijackings.
14. "Who Are Hezbollah?". BBC News. 21 May 2008. සම්ප්‍රවේශය 15 August 2008.
15. (2015). Trials of the Diaspora: A History of Anti-Semitism in England. Oxford University Press. ISBN  – via .
16. Michael, Robert; Rosen, Philip (2015). Dictionary of Antisemitism from the Earliest Times to the Present. Scarecrow Press. ISBN  – via Google Books.
17. Perry, Mark (2015). Talking to Terrorists: Why America Must Engage with Its Enemies. Basic Books. p. 158. ISBN .
18. "Analysis: Hezbollah's lethal anti-Semitism". . 12 November 2012.
19. Joshua L. Gleis; Benedetta Berti (2012). Hezbollah and Hamas: A Comparative Study. JHU Press. ISBN .
20. "Hezbollah chief in new attack on same-sex relations". . 29 July 2023.
21. Revolutions: A Worldwide Introduction to Political and Social Change. Routledge. 2015. ISBN .
22. "Interior Ministry releases numbers of votes for new MPs". The Daily Star. 9 May 2018. 8 March 2021 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 24 October 2019.
23. • "Hezbollah". The Collins English Dictionary. Glasgow: HarperCollins. 2013. සම්ප්‍රවේශය 7 May 2013.
    • "Hezbollah". Webster's New World College Dictionary. Cleveland: Wiley Publishing, Inc. 2012. සම්ප්‍රවේශය 7 May 2013.
24. Faridi 2019.
25. [Matthew Levitt Matthew Levitt]. p. 15 https://books.google.com/books?id=yTJeAQAAQBAJ&q=jihad+council+hezbollah&pg=PA14. {{}}: Check |chapter-url= value (); Missing or empty |title= ()
26. Kanter, James; Rudoren, Jodi (22 July 2013). "European Union Adds Military Wing of Hezbollah to List of Terrorist Organizations". The New York Times. සම්ප්‍රවේශය 4 September 2013.
27. Roche, MaryClare; Robbins, Michael (2024-07-12). "What the Lebanese People Really Think of Hezbollah". Foreign Affairs (ඇමෙරිකානු ඉංග්‍රීසි බසින්).  0015-7120. සම්ප්‍රවේශය 2024-09-28.
28. "IDF confirms Hezbollah leader Hassan Nasrallah killed in Beirut attack". Jerusalem Post. September 28, 2024. සම්ප්‍රවේශය September 28, 2024.
29. (2010) Beware of Small States.
30. Adam Shatz (29 April 2004). "In Search of Hezbollah". . 51 (7). 22 August 2006 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 14 August 2006.
31. Dominique Avon, Anaïs-Trissa Khatchadourian, Hezbollah: A History of the "Party of God", Harvard University Press, 2012 ISBN pp. 21ff.
32. E. Azani, Hezbollah: The Story of the Party of God: From Revolution to Institutionalization, Springer, 2011 ISBN pp. 59–63
33. Mariam Farida, Religion and Hezbollah: Political Ideology and Legitimacy, Routledge, 2019 ISBN pp. 1–3.
34. https://books.google.com/books?id=iVJR9UZnTVAC&pg=PA425. {{}}: Missing or empty |title= ()
35. https://books.google.com/books?id=iVJR9UZnTVAC&pg=PA425. {{}}: Missing or empty |title= ()
36. Laverty, Rory; Lamothe, Dan (2024-09-21). "For Americans scarred by Beirut bombings, a measure of delayed justice". The Washington Post. Hezbollah was founded in 1982, as violence against U.S. troops in Lebanon spiked. In addition to its roles in the major bombings of 1983, the militant group was involved in the bombing of the U.S. Embassy annex in Beirut in 1984 that killed 23 people, the hijacking of TWA Flight 847 in 1985 and the Khobar Towers attack in Saudi Arabia in 1996 that killed 19 U.S. airmen, according to the Office of the Director of National Intelligence.
37. Lopez, German (2024-09-24). "Israel's Strikes on Lebanon". The New York Times. Hezbollah first gained international notoriety in 1983, when it blew up the American embassy in Beirut, Lebanon's capital, and later American and French barracks there.
38. Fisk, Robert (7 September 2014). "After the atrocities committed against Muslims in Bosnia, it is no wonder today's jihadis have set out on the path to war in Syria". . 17 July 2018 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 25 March 2016.
39. Al-Aloosy 2020.
40. "Iran-Syria vs. Israel, Round 1: Assessments & Lessons Learned". Defense Industry Daily. 13 September 2013. සම්ප්‍රවේශය 19 February 2013.
41. Ebrahim, Nadeen (2024-09-24). "Hezbollah is not Hamas. Can Israel afford another all-out war?". CNN. සම්ප්‍රවේශය 2024-09-24.
42. Hubbard, Ben (20 March 2014). "Syrian Fighting Gives Hezbollah New but Diffuse Purpose". The New York Times. 2022-01-03 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 30 May 2014. ... the fighting has also diluted the resources that used to go exclusively to facing Israel, exacerbated sectarian divisions in the region, and alienated large segments of the majority Sunni population who once embraced Hezbollah as a liberation force... Never before have Hezbollah guerrillas fought alongside a formal army, waged war outside Lebanon or initiated broad offensives aimed at seizing territory. උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: Invalid <ref> tag; name "NYT2014" defined multiple times with different content
43. Deeb, Lara (31 July 2006). "Hizballah: A Primer". Middle East Report. 19 October 2011 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 31 May 2011.
44. Goldman, Adam (28 May 2014). "Hezbollah operative wanted by FBI dies in fighting in Syria". The Washington Post. සම්ප්‍රවේශය 30 May 2014. ... Hasan Nasrallah has called the deployment of his fighters to Syria a 'new phase' for the movement, and it marks the first time the group has sent significant numbers of men outside Lebanon's borders.
45. Ghattas, Kim (1 December 2006). "Political ferment in Lebanon". BBC News. සම්ප්‍රවේශය 15 August 2008.
46. Stern, Yoav; Issacharoff, Avi (10 May 2008). "Hezbollah fighters retreat from Beirut after 37 die in clashes". . 12 May 2008 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 20 October 2012.
47. "Hezbollah (a.k.a., Hizbollah, Hizbu'llah)". . 13 September 2008. 13 September 2008 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 15 September 2008.
48. "Huge Beirut protest backs Syria". BBC News. 8 March 2005. සම්ප්‍රවේශය 7 February 2007.
49. "Hariri: Sunnis 'refuse' to join Hezbollah-Al Qaida war".
50. Barnard, Anne (3 January 2014). "Mystery in Hezbollah Operatives Life and Death". The New York Times. 2022-01-03 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී.
51. Barnard, Anne (9 July 2013). "Car Bombing Injures Dozens in Hezbollah Section of Beirut". The New York Times. සම්ප්‍රවේශය 30 August 2013. Hezbollah has portrayed the Syrian uprising as an Israeli-backed plot to destroy its alliance with Mr. Assad against Israel.
52. and Suzan Haidamous 'Lebanon's Hezbollah acknowledges battling the Islamic State in Iraq,' The Washington Post 16 February 2015.
53. Ali Hashem, arrives in Iraq සංරක්ෂණය කළ පිටපත 7 මාර්තු 2016 at the Wayback Machine.
54. Perry, Tom (22 May 2018). "Factbox: Hezbollah and allies gain sway in Lebanon parliament". Reuters.
55. Ajroudi, Asma. "Hezbollah and allies biggest winners in Lebanon polls". Al Jazeera.
56. "Fears grow of all-out Israel-Hezbollah war as fighting escalates". The Guardian. 17 December 2023. සම්ප්‍රවේශය 27 December 2023.
57. "UN: Hezbollah has increased military strength since 2006 war". Haaretz. 25 October 2007. සම්ප්‍රවේශය 5 September 2013.
58. Frykberg, Mel (29 August 2008). "Mideast Powers, Proxies and Paymasters Bluster and Rearm". . සම්ප්‍රවේශය 31 May 2011. And if there is one thing that ideologically and diametrically opposed Hezbollah and Israel agree on, it is Hezbollah's growing military strength.
59. Morris, Loveday (12 June 2013). "For Lebanon's Sunnis, growing rage at Hezbollah over role in Syria". The Washington Post. 5 November 2013 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 20 June 2013. ... Hezbollah, which has a fighting force generally considered more powerful than the Lebanese army.
60. "Hezbollah's Syrian Quagmires" (PDF). The Washington Institute for Near East Policy. 6 October 2014 දින මුල් පිටපත (PDF) වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 17 September 2014. By siding with the Assad regime, the regime's Alawite supporters, and Iran, and taking up arms against Sunni rebels, Hezbollah has placed itself at the epicenter of a sectarian conflict that has nothing to do with the group's purported raison d'être: 'resistance' to Israeli occupation.
61. Kershner, Isabel (10 March 2014). "Israel Watches Warily as Hezbollah Gains Battle Skills in Syria". The New York Times. සම්ප්‍රවේශය 30 May 2014. ... the Lebanese group's image at home and in the broader Arab world has been severely damaged because it is fighting Sunni rebels in Syria while its legitimacy rested on its role in fighting Israel.
62. Robinson, Lou (2024-08-24). "Hezbollah: What weapons does it have? A visual guide". CNN. සම්ප්‍රවේශය 2024-09-24.
63. "Hezbollah: Not a terror group but a midsized army". Haaretz. August 2016. April 8, 2022 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී.
64. El Deeb, Sarah (18 October 2021). "Hezbollah leader declares his group has 100,000 fighters". Associated Press News. සම්ප්‍රවේශය 21 October 2021.

උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: "lower-alpha" නම් කණ්ඩායම සඳහා <ref> ටැග පැවතුණත්, ඊට අදාළ <references group="lower-alpha"/> ටැග සොයාගත නොහැකි විය.