Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
මෙම ලිපිය කිසිදු නැත.මූලාශ්‍ර සෙවීම: "ශ්‍රී ලංකාවේ බුද්ධාගම" – news '• පුවත්පත් • පොත් • scholar • JSTOR |
ශ්‍රී ලංකාවේ බෞද්ධ ආගම ථෙරවාදයට ඇතුළත් වන අතර ජනගහනයෙන් 70% ක්ම බෞද්ධ ආගමිකයන්ය. මුලින්ම ශ්‍රී ලංකාවේ ස්ථාපිත වුයේ ථෙරවාදී බුදු දහමය. ශ්‍රී ලංකාවේ ජනගනයෙන් 70% ථෙරවාදී බුදුදහමේ අනුගාමිකයෝ වෙති. දීපවංශය වැනි වංශකතාවල සදහන් පරිදි ශ්‍රී ලංකාවේ දේවානම්පියතිස්ස රජතුමා‍ගේ කාලයේ අශෝක අධිරාජ්‍යයාගේ පුත් මහින්ද තෙරුන් ක්‍රි.පු. 2 වැනි සියවසේදි ලංකාවට බුදු දහම ගෙන එන ලදී. මෙම කාලය තුලදිම ශ්‍රී මහා බෝධි අංකුරයද ලංකාවට වැඩම කරන ලද අතර රජුගේ අනුග්‍රහය ඇතිව ප්‍රථම ආරාමයන් පිහිටුවන ලදී. එතෙක් පාලි භාෂාවෙන් කට පාඩමින් රැක ගෙන ආ ධර්ම කරුණු ක්‍රි.පු. 30 දී පමණ ලේඛණාරූඪ කරන ලදී.
දෙවැනි සියවසේ ශ්‍රී ලංකාවට බුදු දහම හදුන්වා දිමෙන් පසුව, අඛණ්ඩව පැවති ගෙන ආ සඟ පරපුර හේතු කොටගෙන ශ්‍රී ලංකාවේ බුදු සසුන බොහෝ කාලයක් පවතින්නේය. මෙය වෙනත් ඕනෑම බෞද්ධ රටක නොමැති තත්වයක්. බුද්ධාගම පිරිහීමට ලක්වු ඇතම් අවස්ථාවල ශ්‍රී ලාංකිය සඟ සසුන, මියන්මාරය සහ තායිලන්තය වැනි රටවල් සමග පැවති සම්බන්ධතා උපයෝගි කරගෙන නැවත පුනර්ජීවනය ලැබීය. මහායානය බලවත් වු කාලවලදි මෙන්ම යටත් විජිතවාදී රාජ්‍ය නිලධාරීන් බුද්ධාගම නොසළකා හැරි අවස්ථාවලදී ශ්‍රී ලංකාවේ ථෙරවාදී බෞද්ධ සමාජයට විශාල අභියෝගයන්ට මුහුණ දීමට සිදු විය. එහෙත් නැවත නැවත (විශේෂයෙන් 19 ශත වර්ෂය තරම් මෑත කාලය තුළදී ) ලැබු පුනර්ජීවනයන් නිසා ථෙරවාදී බුදු දහම වසර 2000ක පමණ කාලයක් ජීවමානව පැවතුණි.
ඉතිහාසය
සාම්ප්‍රදායික වංශ කථාවන්ට අනුකූලව ලංකාවට බුදු දහම හඳුන්වා දී ඇත්තේ දෙවන සියවසේ ඉන්දියාවේ විසූ අශෝක අධිරාජයාගේ ගේ පුතුන් වූ මහින්ද මහා රහතන් වහන්සේය. එවකට ලංකාව පාලනය දේවානම්පියතිස්ස රජුන් හට භාර වී තිබිණි. මේ කාලය තුළදී ශ්‍රී මහා බෝධීන් වහන්සේගේ ශාකාවක් ද වැඩම කරන ලදී. ශ්‍රී ලංකා රජුන්ගේ අනුග්‍රහය ඇතැතිව මුල්ම ආශ්‍රමය බිහි විය. ඒ වාගේම පාලි පොත් පත් ලියවීම ආරම්භ විනි. දෙවන සියවසේදී බුදු දහම හඳුන්වා දීමෙන් අනතුරුව එය වැඩිම කාලයක් ව්‍යාප්ත වූයේත් සහ සංඝයා වහන්සේලා වැඩි ප්‍රමාණයක් බිහි වූයේ ශ්‍රී ලංකාවේ පමණි. එම තත්වය හීන වූ අවස්ථාවල මියන්මාරයෙන් සහ තායිලන්තයෙන් පැවිදි පෙලපත් ඈඳ ගන්නා ලදී. මාහායාන ධර්මය ඇති වීමත් සමග ථෙරවාද බුදු දහමේ පැවැත්මට යම් කිසි බලපෑමක් ඇතිවූ නමුත් ථෙරවාද ධර්මය අවුරුදු 2000 කටත් වඩා ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රචලිත වී ඇත. මුලින්ම ශ්‍රී ලංකාවේ ස්ථාපිත වුයේ ථෙරවාදී බුදු දහමය. ලංකාවේ ජනගහනයෙන් 70% ථෙරවාදී බුදුදහමේ අනුගාමිකයෝ වෙති. දීපවංශය වැනි වංශකතාවල සදහන් පරිදි ශ්‍රී ලංකාවේ දේවානම්පියතිස්ස රජතුමා‍ගේ කාලයේ අශෝක අධිරාජ්‍යයාගේ පුත් මහින්ද තෙරුන් ක්‍රි.පු. 2 වැනි සියවසේදි ලංකාවට බුදු දහම ගෙන එන ලදී. මෙම කාලය තුලදිම ශ්‍රී මහා බෝධි අංකුරයද ලංකාවට වැඩම කරන ලද අතර රජුගේ අනුග්‍රහය ඇතිව ප්‍රථම ආරාමයන් පිහිටුවන ලදී. එතෙක් පාලි භාෂාවෙන් කට පාඩමින් රැක ගෙන ආ ධර්ම කරුණු ක්‍රි.පු. 30 දී පමණ ලේඛණාරූඪ කරන ලදී.
දෙවැනි සියවසේ ශ්‍රී ලංකාවට බුදු දහම හදුන්වා දිමෙන් පසුව , අඛණ්ඩව පැවති ගෙන ආ සංඝපරපුර හේතු කොටගෙන ශ්‍රී ලංකාවේ බුදු සසුන බොහෝ කාලයක් පවතින්නේය. මෙය වෙනත් ඕනෑම බෞද්ධ රටක නොමැති තත්වයක්. බුද්ධාගම පිරිහීමට ලක්වු ඇතම් අවස්ථාවල ශ්‍රී ලාංකිය සංඝ සසුන , මියන්මාරය සහ තායිලන්තය වැනි රටවල් සමග පැවති සම්බන්ධතා උපයෝගි කරගෙන නැවත පුනර්ජීවනය ලැබීය. මහායානය බලවත් වු කාලවලදි මෙන්ම යටත් විජිතවාදී රාජ්‍ය නිලධාරීන් බුද්ධාගම නොසළකා හැරි අවස්ථාවලදී ශ්‍රී ලංකාවේ ථෙරවාදී බෞද්ධ සමාජයට විශාල අභියෝගයන්ට මුහුණ දීමට සිදු විය. එහෙත් නැවත නැවත (විශේෂයෙන් 19 ශත වර්ෂය තරම් මෑත කාලය තුළදී ) ලැබු පුනර්ජීවනයන් නිසා ථෙරවාදී බුදු දහම වසර 2000ක පමණ කාලයක් ජීවමානව පැවතුණි.
ක්‍රිස්තියානි මිෂනාරී ආක්‍රමණ සහ ය‍ටත්විජිතවාදය
16වන සියවසයේ සිට ක්‍රිස්ත්‍රියානි මිෂනාරීවරු සහ පෘතුගීසි, ලන්දේසි, බ්‍රිතාන්‍ය යන ජාතීන් ශ්‍රී ලංකාවේ ජනතාව කතෝලික, රෙපරමාදු ක්‍රිස්ත්‍රියානි භක්තිකයන් කිරීමට උත්සාහ දැරූහ. 19වන සියවසයේ අග භාගයේදී ජාතික බෞද්ධ ව්‍යාපාරය ඇමරිකානු ජාතික කර්නල් හෙන්රි ස්ටීල් ඕල්කට් අනුග්‍රහයෙන් සහ පානදුරාවාදයේ (ක්‍රිස්තියානි පූජකයකු සහ මිගෙට්ටුවත්තේ ගුණානන්ද හිමියන් අතර පැවති) ජයග්‍රහණයෙන් නැවතත් බලාත්මක වෙන ලදී.
බුදුදහමේ ව්‍යාප්තිය
ශ්‍රි ලංකාවේ බුදුදහම වූයේ මහින්ද මහරහතන් වහන්සේගේ වැඩම කිරීමෙන් පසුව 2 වන සියවසේදීය. දේවානම්පියතිස්ස රජතුමා ඇතුළු බොහෝදෙනා බෞද්ධයින් බවට පත් වූවේය. මහා විහාර නම්වූ පූජාශ්‍රමය බිහි වූයේද මේ යුගයේදීය. ශ්‍රිලංකා වේ පාලි ග්‍රන්ථයන් බිහි වූයේ වට්ටගාමිනී රජුන්ගේ සමයේදීය. ඒ වාගේම ථේරවාද බුදු දහමේ පටන් ගැන්මද මේ යුගයේදී ආරම්භ විය. පසු කලෙක විවරණ ලියන්නන් මඟින් බුදු දහම පිලිබඳව පොත් පත් ලියවුනි. එවන් විශිෂ්ඨ කතෘන් වන්නේ බුද්ධඝෝස (4-5 වන සියවස)සහ ධම්මපාල (5-6 වන සියවස)වැනි රජවරු. එවකට මහායාන ධර්මය දේශයට බලපෑමක් වූ නමුත් කාලයාගේ ඇවෑමේන් ථේරවාදය ප්‍රචලිත විය. ඉන් පසුව අග්නිදිග ආසියාවේම 11 වන සියවස වනවිට ථේරවාදී බුදු දහම ප්‍රචලිත විය.
ඉන්දියානු උප මහද්වීපයේ පෙරදිග ප්‍රදේශයේ මොන් නමැති ජනවාර්ගික කොටස අතර ඉන්දීයානු සංස්කෘතිය තදින්ම ව්‍යාප්ත වී තිබුණි. 3 වැනි සියවසේදී මෙම ජන වාර්ගික කොටස බෞද්ධාගම වැළඳ ගෙන ඇති බවට සඳහන් වේ. එසේ සිදු වූයේ මහා අෂෝක නම් වූ ඉන්දියානු අධිරාජයාගේ සමයේදීය. මධ්‍යම බුරුමයේ පිහිටි පීක්තානෝ නම් වූ මොන් ජනයාගේ බෞද්ධ පන්සල නිමවා ඇත්තේ 1වන සහ 5වන සියවස් අතර යැයි සඳහන් වේ. මොන් ජනවාර්ගිකයන් ගේ බෞද්ධ සිතුවම් හා ඉන්දියානු ගුප්තා සිතුවම් වලට සංස්කෘතිය මුසු වී ඇත. මොන් රාජධානිය ප්‍රචලිත වනවාත් සමග 5 වැනි සහ 6 වැනි සියවස්වලදී අග්නිදිග ආසියාවේ මෙම සිතුවම් කලාව ප්‍රචලිත විය. ඒ වාගේම මොන් වරුන්ගේ බලපෑමත් සමග ථේරවාද දහම ප්‍රචලිත වූ නමුත් උතුරු ප්‍රාන්තයේ 6වන සියවසින් පසුව මහායානය මුලුමනින්ම ප්‍රචලිත විය. අශෝකවාදයේ ඇතුළත් වී ඇති පරිදි හිමාල ප්‍රදේශය තුළින් අශෝක රජුන් ධර්මදූතයින් යවා ඇති බවට සඳහන් වී ඇත.
සංඝ සමාජය
ශ්‍රී ලංකාවේ බෞද්ධ සංඝ සමාජයේ "නිකාය" ලෙසින් හඳුන්වන එකිනෙකට වෙනස් සම්ප්‍රදායයන් පවතින අතර ඉන් ප්‍රධාන නිකයයන් 3 පහත දැක්වේ.
- සියම් නිකාය – කීර්ති ශ්‍රී රාජසිංහ රජු සහ වැලිවිට සරණංකර හිමියන්ගේ ආරාධනය පරිදි ලංකාවට වැඩම කළ තායි ජාknතික උපාලි හිමියන් විසින් 18 වන සියවසේදී ආරම්භ කරන ලදී.
- අමරපුර නිකාය – 1800 වර්ෂයේ ආරම්භ කර ඇත්තේ මියන්මාරයෙන් ලැබුණු ඉහළත්වයෙන් සලකන පැවිදි පෙලපතකින්ය.
- රමාඤ්ඤ නිකාය – අඹගහවත්ත සරණංකර හිමියන් විසින් 1864 දී ආරම්භ කර ඇත.
ඉහත නිකායන් අතරත් වෙනස් ආකාරයේ කුලයන් අනුකූලව තවත් බෙදීම් ඇත. එහෙත් ධර්මයෙහි කිසිදු වෙනසක් නැත.
බාහිර සබැඳි
- මහාචාර්ය අතිපූජ්‍ය රේරුකානේ චන්දවිමල මාහිමිපාණන් වහන්සේ ගේ ථෙරවාදී දර්ශණය ඇතුලත් දහම් පොත් 2016-02-06 at the Wayback Machine
- මහමෙව්නා බෞද්ධ ආරාමය 2017-07-11 at the Wayback Machine
- Buddhactivity Dharma Centres database
- The Mahavamsa History of Sri Lanka The Great Chronicle of Sri Lanka
- Colonel Olcott and the Buddhist Revival In Sri Lanka 2007-12-12 at the Wayback Machine
- කැළණිය රජමහා විහාරය 2018-10-17 at the Wayback Machine
- sri Lankan Buddhist Association
- katawala hemaloka himige budu sasuna wanasana kadapanuwo
විකිපීඩියාව, විකි, සිංහල, පොත, පොත්, පුස්තකාලය, ලිපිය, කියවන්න, බාගන්න, නොමිලේ, නොමිලේ බාගන්න, mp3, වීඩියෝ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, පින්තූරය, සංගීතය, ගීතය, චිත්‍රපටය, පොත, ක්‍රීඩාව, ක්‍රීඩා., ජංගම දුරකථන, android, ios, apple, ජංගම දුරකථන, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, පීසී, වෙබ්, පරිගණකය
ම ම ල ප ය ක ස ද ම ල ශ රයක උප ට දක වන න න ත ව ශ ව ස කළ හ ක ම ල ශ ර ව ත වන උපහරණ එක ක ර ම න ම ම ල ප ය ව ඩ ද ය ණ ක ර මට උපක ර ක ර මට ක ර ණ ක වන න ම ල ශ ර රහ ත ප රක ශ අභ ය ගයට ලක ව මට සහ ඉවත ක ර මට ඉඩ ඇත ම ල ශ ර ස ව ම ශ ර ල ක ව බ ද ධ ගම news ප වත පත ප ත scholar JSTOR ම ම පණ ව ඩය ඉවත ක ර ම ප ළ බඳ ත රත ර ශ ර ල ක ව බ ද ධ ආගම ථ රව දයට ඇත ළත වන අතර ජනගහනය න 70 ක ම බ ද ධ ආගම කයන ය ම ල න ම ශ ර ල ක ව ස ථ ප ත ව ය ථ රව ද බ ද දහමය ශ ර ල ක ව ජනගනය න 70 ථ රව ද බ ද දහම අන ග ම කය ව ත ද පව ශය ව න ව ශකත වල සදහන පර ද ශ ර ල ක ව ද ව නම ප යත ස ස රජත ම ග ක ලය අශ ක අධ ර ජ යය ග ප ත මහ න ද ත ර න ක ර ප 2 ව න ස යවස ද ල ක වට බ ද දහම ග න එන ලද ම ම ක ලය ත ලද ම ශ ර මහ බ ධ අ ක රයද ල ක වට ව ඩම කරන ලද අතර රජ ග අන ග රහය ඇත ව ප රථම ආර මයන ප හ ට වන ලද එත ක ප ල භ ෂ ව න කට ප ඩම න ර ක ග න ආ ධර ම කර ණ ක ර ප 30 ද පමණ ල ඛණ ර ඪ කරන ලද ද ව න ස යවස ශ ර ල ක වට බ ද දහම හද න ව ද ම න පස ව අඛණ ඩව ප වත ග න ආ සඟ පරප ර හ ත ක ටග න ශ ර ල ක ව බ ද සස න බ හ ක ලයක පවත න න ය ම ය ව නත ඕන ම බ ද ධ රටක න ම ත තත වයක බ ද ධ ගම ප ර හ මට ලක ව ඇතම අවස ථ වල ශ ර ල ක ය සඟ සස න ම යන ම රය සහ ත ය ලන තය ව න රටවල සමග ප වත සම බන ධත උපය ග කරග න න වත ප නර ජ වනය ල බ ය මහ ය නය බලවත ව ක ලවලද ම න ම යටත ව ජ තව ද ර ජ ය න ලධ ර න බ ද ධ ගම න සළක හ ර අවස ථ වලද ශ ර ල ක ව ථ රව ද බ ද ධ සම ජයට ව ශ ල අභ ය ගයන ට ම හ ණ ද මට ස ද ව ය එහ ත න වත න වත ව ශ ෂය න 19 ශත වර ෂය තරම ම ත ක ලය ත ළද ල බ ප නර ජ වනයන න ස ථ රව ද බ ද දහම වසර 2000ක පමණ ක ලයක ජ වම නව ප වත ණ ඉත හ සයඅව කන බ ද ප ළ මය ස ම ප රද ය ක ව ශ කථ වන ට අන ක ලව ල ක වට බ ද දහම හඳ න ව ද ඇත ත ද වන ස යවස ඉන ද ය ව ව ස අශ ක අධ ර ජය ග ග ප ත න ව මහ න ද මහ රහතන වහන ස ය එවකට ල ක ව ප ලනය ද ව නම ප යත ස ස රජ න හට භ ර ව ත බ ණ ම ක ලය ත ළද ශ ර මහ බ ධ න වහන ස ග ශ ක වක ද ව ඩම කරන ලද ශ ර ල ක රජ න ග අන ග රහය ඇත ත ව ම ල ම ආශ රමය බ හ ව ය ඒ ව ග ම ප ල ප ත පත ල යව ම ආරම භ ව න ද වන ස යවස ද බ ද දහම හඳ න ව ද ම න අනත ර ව එය ව ඩ ම ක ලයක ව ය ප ත ව ය ත සහ ස ඝය වහන ස ල ව ඩ ප රම ණයක බ හ ව ය ශ ර ල ක ව පමණ එම තත වය හ න ව අවස ථ වල ම යන ම රය න සහ ත ය ලන තය න ප ව ද ප ලපත ඈඳ ගන න ලද ම හ ය න ධර මය ඇත ව මත සමග ථ රව ද බ ද දහම ප ව ත මට යම ක ස බලප මක ඇත ව නම ත ථ රව ද ධර මය අව ර ද 2000 කටත වඩ ශ ර ල ක ව ප රචල ත ව ඇත ම ල න ම ශ ර ල ක ව ස ථ ප ත ව ය ථ රව ද බ ද දහමය ල ක ව ජනගහනය න 70 ථ රව ද බ ද දහම අන ග ම කය ව ත ද පව ශය ව න ව ශකත වල සදහන පර ද ශ ර ල ක ව ද ව නම ප යත ස ස රජත ම ග ක ලය අශ ක අධ ර ජ යය ග ප ත මහ න ද ත ර න ක ර ප 2 ව න ස යවස ද ල ක වට බ ද දහම ග න එන ලද ම ම ක ලය ත ලද ම ශ ර මහ බ ධ අ ක රයද ල ක වට ව ඩම කරන ලද අතර රජ ග අන ග රහය ඇත ව ප රථම ආර මයන ප හ ට වන ලද එත ක ප ල භ ෂ ව න කට ප ඩම න ර ක ග න ආ ධර ම කර ණ ක ර ප 30 ද පමණ ල ඛණ ර ඪ කරන ලද ද ව න ස යවස ශ ර ල ක වට බ ද දහම හද න ව ද ම න පස ව අඛණ ඩව ප වත ග න ආ ස ඝපරප ර හ ත ක ටග න ශ ර ල ක ව බ ද සස න බ හ ක ලයක පවත න න ය ම ය ව නත ඕන ම බ ද ධ රටක න ම ත තත වයක බ ද ධ ගම ප ර හ මට ලක ව ඇතම අවස ථ වල ශ ර ල ක ය ස ඝ සස න ම යන ම රය සහ ත ය ලන තය ව න රටවල සමග ප වත සම බන ධත උපය ග කරග න න වත ප නර ජ වනය ල බ ය මහ ය නය බලවත ව ක ලවලද ම න ම යටත ව ජ තව ද ර ජ ය න ලධ ර න බ ද ධ ගම න සළක හ ර අවස ථ වලද ශ ර ල ක ව ථ රව ද බ ද ධ සම ජයට ව ශ ල අභ ය ගයන ට ම හ ණ ද මට ස ද ව ය එහ ත න වත න වත ව ශ ෂය න 19 ශත වර ෂය තරම ම ත ක ලය ත ළද ල බ ප නර ජ වනයන න ස ථ රව ද බ ද දහම වසර 2000ක පමණ ක ලයක ජ වම නව ප වත ණ ක ර ස ත ය න ම ෂන ර ආක රමණ සහ ය ටත ව ජ තව දය 16වන ස යවසය ස ට ක ර ස ත ර ය න ම ෂන ර වර සහ ප ත ග ස ලන ද ස බ ර ත න ය යන ජ ත න ශ ර ල ක ව ජනත ව කත ල ක ර පරම ද ක ර ස ත ර ය න භක ත කයන ක ර මට උත ස හ ද ර හ 19වන ස යවසය අග භ ගය ද ජ ත ක බ ද ධ ව ය ප රය ඇමර ක න ජ ත ක කර නල හ න ර ස ට ල ඕල කට අන ග රහය න සහ ප නද ර ව දය ක ර ස ත ය න ප ජකයක සහ ම ග ට ට වත ත ග ණ නන ද හ ම යන අතර ප වත ජයග රහණය න න වතත බල ත මක ව න ලද බ ද දහ ම ව ය ප ත යශ ර ල ක ව බ ද දහම ව ය ප ත ය 2001 ජන ස ගනන ව ර ත ව ශ ර ල ක ව බ ද දහම ව ය මහ න ද මහරහතන වහන ස ග ව ඩම ක ර ම න පස ව 2 වන ස යවස ද ය ද ව නම ප යත ස ස රජත ම ඇත ළ බ හ ද න බ ද ධය න බවට පත ව ව ය මහ ව හ ර නම ව ප ජ ශ රමය බ හ ව ය ද ම ය ගය ද ය ශ ර ල ක ව ප ල ග රන ථයන බ හ ව ය වට ටග ම න රජ න ග සමය ද ය ඒ ව ග ම ථ රව ද බ ද දහම පටන ග න මද ම ය ගය ද ආරම භ ව ය පස කල ක ව වරණ ල යන නන මඟ න බ ද දහම ප ල බඳව ප ත පත ල යව න එවන ව ශ ෂ ඨ කත න වන න බ ද ධඝ ස 4 5 වන ස යවස සහ ධම මප ල 5 6 වන ස යවස ව න රජවර එවකට මහ ය න ධර මය ද ශයට බලප මක ව නම ත ක ලය ග ඇව ම න ථ රව දය ප රචල ත ව ය ඉන පස ව අග න ද ග ආස ය ව ම 11 වන ස යවස වනව ට ථ රව ද බ ද දහම ප රචල ත ව ය ඉන ද ය න උප මහද ව පය ප රද ග ප රද ශය ම න නම ත ජනව ර ග ක ක ටස අතර ඉන ද ය න ස ස ක ත ය තද න ම ව ය ප ත ව ත බ ණ 3 ව න ස යවස ද ම ම ජන ව ර ග ක ක ටස බ ද ධ ගම ව ළඳ ග න ඇත බවට සඳහන ව එස ස ද ව ය මහ අෂ ක නම ව ඉන ද ය න අධ ර ජය ග සමය ද ය මධ යම බ ර මය ප හ ට ප ක ත න නම ව ම න ජනය ග බ ද ධ පන සල න මව ඇත ත 1වන සහ 5වන ස යවස අතර ය ය සඳහන ව ම න ජනව ර ග කයන ග බ ද ධ ස ත වම හ ඉන ද ය න ග ප ත ස ත වම වලට ස ස ක ත ය ම ස ව ඇත ම න ර ජධ න ය ප රචල ත වනව ත සමග 5 ව න සහ 6 ව න ස යවස වලද අග න ද ග ආස ය ව ම ම ස ත වම කල ව ප රචල ත ව ය ඒ ව ග ම ම න වර න ග බලප මත සමග ථ රව ද දහම ප රචල ත ව නම ත උත ර ප ර න තය 6වන ස යවස න පස ව මහ ය නය ම ල මන න ම ප රචල ත ව ය අශ කව දය ඇත ළත ව ඇත පර ද හ ම ල ප රද ශය ත ළ න අශ ක රජ න ධර මද තය න යව ඇත බවට සඳහන ව ඇත ස ඝ සම ජයශ ර ල ක ව බ ද ධ ස ඝ සම ජය න ක ය ල ස න හඳ න වන එක න කට ව නස සම ප රද යයන පවත න අතර ඉන ප රධ න න කයයන 3 පහත ද ක ව ස යම න ක ය ක ර ත ශ ර ර ජස හ රජ සහ ව ල ව ට සරණ කර හ ම යන ග ආර ධනය පර ද ල ක වට ව ඩම කළ ත ය ජ knත ක උප ල හ ම යන ව ස න 18 වන ස යවස ද ආරම භ කරන ලද අමරප ර න ක ය 1800 වර ෂය ආරම භ කර ඇත ත ම යන ම රය න ල බ ණ ඉහළත වය න සලකන ප ව ද ප ලපතක න ය රම ඤ ඤ න ක ය අඹගහවත ත සරණ කර හ ම යන ව ස න 1864 ද ආරම භ කර ඇත ඉහත න ක යන අතරත ව නස ආක රය ක ලයන අන ක ලව තවත බ ද ම ඇත එහ ත ධර මය හ ක ස ද ව නසක න ත බ හ ර සබ ඳ මහ ච ර ය අත ප ජ ය ර ර ක න චන දව මල ම හ ම ප ණන වහන ස ග ථ රව ද දර ශණය ඇත ලත දහම ප ත 2016 02 06 at the Wayback Machine මහම ව න බ ද ධ ආර මය 2017 07 11 at the Wayback Machine Buddhactivity Dharma Centres database The Mahavamsa History of Sri Lanka The Great Chronicle of Sri Lanka Colonel Olcott and the Buddhist Revival In Sri Lanka 2007 12 12 at the Wayback Machine ක ළණ ය රජමහ ව හ රය 2018 10 17 at the Wayback Machine sri Lankan Buddhist Association katawala hemaloka himige budu sasuna wanasana kadapanuwo