Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
ශ්‍රී ලංකාවේ රත්නපුර දිස්ත්‍රික්කයේ කුරුවිට පිහිටි දෙල්ගමුව රජ මහා විහාරය මෙරට ඉතිහාසමය වශයෙන් වැදගත්වන බෞද්ධ පුදබිමක් සේ සැළකේ. වර්ෂ 43ක කාලයක් ශ්‍රී දන්ත ධාතුන් වහන්සේ, ආරක්ෂා සහිතව මෙම විහාරස්ථානයේ සඟවා තැබීම ඊට හේතුව වී තිබේ. කොළඹ-රත්නපුර මාර්ගයේ කුරුවිට සිට කිලෝ මීටර 1ක් පමණ දුරින් මෙම විහාරය පිහිටා තිබේ.
| දෙල්ගමුව රජ මහා විහාරය | |
|---|---|
 දන්ත ධාතූන් වහන්සේ සඟවා තැබූ කුරහන් ගල | |
| විස්තර | |
| පිහිටුම් තොරතුරු | |
| රට | ශ්‍රී ලංකාව |
 | |
ඉතිහාසය
දෙල්ගමුව රජ මහා විහාරයෙහි ලිඛිත ඉතිහාසය සීතාවක යුගය දක්වා දිවයන්නක් වේ. එසමයේ රචිත රාජාවලිය හා සුළු රාජාවලියෙහි මෙම විහාරය සපරගමු විහාරය ලෙස හඳුන්වා තිබේ. මහාවංශයෙහි දෙල්ගමුව රජ මහා විහාරය හඳුන්වා ඇතිතේ ලබුජගාම විහාරය ලෙසයි. මීට අමතරව විසින් රචිත දෙල්ගමුව විහාරය පිළිබඳවද තොරතුරු සඳහන් කොට තිබේ. කොට්ටේ යුගයේදී මෙම විහාරය ඉතා දියුණු තත්වයක පැවැති බව සඳහන් වේ.
දන්ත ධාතූන් වහන්සේ
පස්වන බුවනෙකබාහු රජු (1375 – 1391) විසින් එතෙක් කුරුණෑගල පැවැති දන්ත ධාතූන් වහන්සේ කෝට්ටේ රාජධානිය වෙත වැඩම කරවන ලදී. ඒ වෙනුවෙන් කොට්ටේ දළදා මාළිගයක් ද රජු විසින් කරවන ලදී. කෙසේ නමුදු ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1505දී සිදුවූ පෘතුගීසීන්ගේ ආගමනයත් සමග, දන්ත ධාතූන් වහන්සේගේ ආරක්ෂාව පිළිබඳ ගැටළුකාරී තත්වයන් මතුවිය.
සත්වන විජයබාහු රජු සතුරන් අතින් ඝාතනයට ලක්වීමෙන් අනතුරුව ඔහුගේ පුතුන් තිදෙනා විසින් කෝට්ටේ රාජධානිය බෙදා පාලනය කරනු ලැබූ අතර, ඉන් කොට්ටේ රාජධානිය හත්වනි බුවනෙකබාහු රජු විසිනුත් (1521 – 1551), සීතාවක පාලනය මායාදුන්න රජු විසිනුත්, පස්වලල්ලාවිට කෝරළයේ පාලනය රයිගම්බණ්ඩාර විසිනුත් ගෙන යන ලදී. කෝට්ටේ රජකම් කල හත්වනි බුවනෙකබාහු රජුගේ මරණයෙන් පසු කෝට්ටේ රාජධානියේ රාජ්‍යත්වයට පත්වීමට උරුමක්කාරයෙකු නොසිටියෙන්, රජුගේ දියණියගේ පුතු ධර්මපාල කුමරු පෘතුගීසීන්ගේ ආරක්ෂාව යටතේ රජකමට පත්වීම සිදුවිය. පෘතුගීසීන්ගේ රූකඩයක් සේ ක්‍රියාකල රජෙකු සේ ප්‍රකාශ වෙන ධර්මපාල රජු, පසුව කිතුනු දහම වැළැඳ ගනිමින් සිය නාමය දොන් ජුවන් ලෙස වෙනස් කරගන්නා ලදී.
එතෙක් කෝට්ටේ රජුගේ භාරකාරත්වය යටතේ පැවැති දන්ත ධාතූන් වහන්සේගේ ආරක්ෂාව, රාජධානිය තුල සිදුවූ මෙවැනි දෑ හේතුවෙන් බරපතල අවධානමකට ලක්ව ඇති බව භික්ෂූන් වහන්සේලා හා එකල දියවඩන නිළමේවූ කීරවැල්ලේ හිරිපිටියේ දියවඩන නිළමේතුමන් විසින් අවබෝධ කර ගන්නා ලදී. මේ හේතුවෙන් දන්ත ධාතූන් වහන්සේ තවදුරටත් කොට්ටේ රාජධානිය තුල තබාගැනීම අනාරක්ෂිත බව සිතා, දියවඩන නිළමේතුමන් විසින් දළදාව සීතාවක රාජධානියේ රජකම් කල මායාදුන්නේ රජුට භාර දීමට කටයුතු කරන ලදී.
දන්ත ධාතූන් වහන්සේ නිරායාසයෙන්ම තමන් සතු වීම පිළිබද සතුටට පත් මායාදුන්නේ රජු දළදා වහන්සේ වෙත පුද පූජා කරමින්, ආරක්ෂාව පිණිස දෙල්ගමුව රජමහා විහාරය වෙත වැඩම කරවන ලදී. මායාදුන්නේ රජු, දියවඩන නිළමේතුමන් හා එකල දෙල්ගමුව විහාරයේ වැඩසිටි ෂඞ් භාෂා පරමේෂ්වර මහින්දාලංකාර හිමි විසින් දන්ත ධාතූන් වහන්සේ සතුරන්ගෙන් ආරක්ෂා කර ගැනීම සඳහා විහාරයේ වූ බුද්ධ ප‍්‍රතිමා වහන්සේ පිටුපස කුරහන් ගලක් තුල දළදාව සඟවා තැබීමට කටයුතු කරන ලදී.
මේ අතරතුර මායාදුන්නේ රජු ඝාතනය කරමින් ඔහුගේ පුත් ටිකිරි කුමරු, සීතාවක රාජසිංහ නමින් රාජධානියේ රජකමට පත්වීම සිදුවිය. පිතෘ ඝාතකයෙකු වීම නිසා සංඝයා වහන්සේලාගේ හා බොහොමයක් ජනයාගේ අප්‍රසාදයට මේ හේතුවෙන් සීතාවක රාජසිංහ රජු ලක්විය. දකුණු ඉන්දියානු ආක්‍රමණිකයකු වූ අරිට්ට කී වෙන්ඩුගේ බහට රැවටෙමින් රජු විසින් මේ සමයේ භික්ෂූන් වහන්සේලා ඝාතනය කිරීමටද පෙළඹිණි. කෙසේ නමුදු මේ සමයේදී ගොවට පැනගොස් සිටි කොනප්පු බණ්ඩාර, දොන් ජුවන් නමින් කිතුණු දහම වැළඳගනිමින් පෘතුගීසි සේනාවක් සමඟ නැවතත් ලංකාද්වීපයට පැමිණ පළවන රාජසිංහ රජු හා සටන් කොට ඔහුව පරදවා, පසුව පෘතුගීසි බලයද මැඩපවත්වමින් නැවත බෞද්ධාගම වැළඳ ගෙන පළමුවන විමලධර්මසූරිය රජු නමින් උඩරට රාජ්‍යත්වයට පත් විය. බෞද්ධ පාලකයකු වශයෙන් රජුගේ ශ‍්‍රද්ධාවත් බව අවබෝධ කොටගත් දෙල්ගමුව විහාරයේ මහින්දාලංකාර හිමි විසින් වර්ෂ 43ක කාලයක් මුළුල්ලේ විහාරයේ සුරක්ෂිතව තිබූ දන්ත ධාතූන් වහන්සේ රජුට බාර කිරීමට කටයුතු කරනු ලැබූ අතර විමලධර්මසූරිය රජු විසින් මහනුවර දළදා මාලිගයක් ඉදිකරවා, දන්ත ධාතුන් වහන්සේ එහි තැන්පත් කරවීමට කටයුතු කරන ලදී.
නටඹුන්
කෙසේ නමුදු පසුකාලීනව මෙම විහාරස්ථානය පෘතුගීසීන් අතින් විනාශයට ලක්වන අතර වර්ථමානයේ පැරණි විහාර නටඹුන් සුළු ප්‍රමාණයක් ශේෂව පවතී. ඒ අතර පැරණි පියගැට පෙළක්, වාහල්කඩ කොටසක්, යක් හා පැරණි බෝධි වෘක්ෂය දැකගත හැකිවේ. දන්ත ධාතූන් වහන්සේ වසර ගණනාවක් සුරැකිව දරා සිටි ඓතිහාසික කුරහන් ගල පූජනීය වස්තුවක් ලෙස වර්ථමානයේද විහාරයේදී පුද පූජාවට ලක්වේ.දැනට විහාරස්ථානය‍ට අයත් භූමි භාගය තුලදී විහාර මළුව හැරනේනට එවැනි පුරාතන ගොඩනගිලි කිහිපයක පදනම් දක්නට ඇත.
මේවාද බලන්න
මූලාශ්‍ර
- . ලංකාදීප. 11 අගෝස්තු 2011. 2015-03-28 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 20 පෙබරවාරි 2016.
- . බුදුසරණ. 2 මැයි 2013. 2017-03-27 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 20 පෙබරවාරි 2016.
- "ඓතිහාසික දෙල්ගමුව රජමහා විහාරය". හෙරිටේජ් ශ්‍රී ලංකා. සම්ප්‍රවේශය 20 පෙබරවාරි 2016.
- "Delgamuwa Raja Maha Viharaya". Lanka Pradeepa. 13 January 2019. සම්ප්‍රවේශය 9 December 2021.
- "දෙල්ගමුව රජ මහා විහාරය". අමෙිසිං ලංකා. සම්ප්‍රවේශය 20 පෙබරවාරි 2016.
විකිපීඩියාව, විකි, සිංහල, පොත, පොත්, පුස්තකාලය, ලිපිය, කියවන්න, බාගන්න, නොමිලේ, නොමිලේ බාගන්න, mp3, වීඩියෝ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, පින්තූරය, සංගීතය, ගීතය, චිත්‍රපටය, පොත, ක්‍රීඩාව, ක්‍රීඩා., ජංගම දුරකථන, android, ios, apple, ජංගම දුරකථන, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, පීසී, වෙබ්, පරිගණකය
ශ ර ල ක ව රත නප ර ද ස ත ර ක කය ක ර ව ට ප හ ට ද ල ගම ව රජ මහ ව හ රය ම රට ඉත හ සමය වශය න ව දගත වන බ ද ධ ප දබ මක ස ස ළක වර ෂ 43ක ක ලයක ශ ර දන ත ධ ත න වහන ස ආරක ෂ සහ තව ම ම ව හ රස ථ නය සඟව ත බ ම ඊට හ ත ව ව ත බ ක ළඹ රත නප ර ම ර ගය ක ර ව ට ස ට ක ල ම ටර 1ක පමණ ද ර න ම ම ව හ රය ප හ ට ත බ ද ල ගම ව රජ මහ ව හ රයදන ත ධ ත න වහන ස සඟව ත බ ක රහන ගලව ස තරප හ ට ම ත රත ර රටශ ර ල ක වද ව රය බ ද ධ ගමඉත හ සයද ල ගම ව රජ මහ ව හ රය හ ල ඛ ත ඉත හ සය ස ත වක ය ගය දක ව ද වයන නක ව එසමය රච ත ර ජ වල ය හ ස ළ ර ජ වල ය හ ම ම ව හ රය සපරගම ව හ රය ල ස හඳ න ව ත බ මහ ව ශය හ ද ල ගම ව රජ මහ ව හ රය හඳ න ව ඇත ත ලබ ජග ම ව හ රය ල සය ම ට අමතරව ව ස න රච ත ද ල ගම ව ව හ රය ප ළ බඳවද ත රත ර සඳහන ක ට ත බ ක ට ට ය ගය ද ම ම ව හ රය ඉත ද ය ණ තත වයක ප ව ත බව සඳහන ව දන ත ධ ත න වහන ස පස වන බ වන කබ හ රජ 1375 1391 ව ස න එත ක ක ර ණ ගල ප ව ත දන ත ධ ත න වහන ස ක ට ට ර ජධ න ය ව ත ව ඩම කරවන ලද ඒ ව න ව න ක ට ට දළද ම ළ ගයක ද රජ ව ස න කරවන ලද ක ස නම ද ක ර ස ත වර ෂ 1505ද ස ද ව ප ත ග ස න ග ආගමනයත සමග දන ත ධ ත න වහන ස ග ආරක ෂ ව ප ළ බඳ ග ටළ ක ර තත වයන මත ව ය සත වන ව ජයබ හ රජ සත රන අත න ඝ තනයට ලක ව ම න අනත ර ව ඔහ ග ප ත න ත ද න ව ස න ක ට ට ර ජධ න ය බ ද ප ලනය කරන ල බ අතර ඉන ක ට ට ර ජධ න ය හත වන බ වන කබ හ රජ ව ස න ත 1521 1551 ස ත වක ප ලනය ම ය ද න න රජ ව ස න ත පස වලල ල ව ට ක රළය ප ලනය රය ගම බණ ඩ ර ව ස න ත ග න යන ලද ක ට ට රජකම කල හත වන බ වන කබ හ රජ ග මරණය න පස ක ට ට ර ජධ න ය ර ජ යත වයට පත ව මට උර මක ක රය ක න ස ට ය න රජ ග ද යණ යග ප ත ධර මප ල ක මර ප ත ග ස න ග ආරක ෂ ව යටත රජකමට පත ව ම ස ද ව ය ප ත ග ස න ග ර කඩයක ස ක ර ය කල රජ ක ස ප රක ශ ව න ධර මප ල රජ පස ව ක ත න දහම ව ළ ඳ ගන ම න ස ය න මය ද න ජ වන ල ස ව නස කරගන න ලද එත ක ක ට ට රජ ග භ රක රත වය යටත ප ව ත දන ත ධ ත න වහන ස ග ආරක ෂ ව ර ජධ න ය ත ල ස ද ව ම ව න ද හ ත ව න බරපතල අවධ නමකට ලක ව ඇත බව භ ක ෂ න වහන ස ල හ එකල ද යවඩන න ළම ව ක රව ල ල හ ර ප ට ය ද යවඩන න ළම ත මන ව ස න අවබ ධ කර ගන න ලද ම හ ත ව න දන ත ධ ත න වහන ස තවද රටත ක ට ට ර ජධ න ය ත ල තබ ග න ම අන රක ෂ ත බව ස ත ද යවඩන න ළම ත මන ව ස න දළද ව ස ත වක ර ජධ න ය රජකම කල ම ය ද න න රජ ට භ ර ද මට කටය ත කරන ලද දන ත ධ ත න වහන ස න ර ය සය න ම තමන සත ව ම ප ළ බද සත ටට පත ම ය ද න න රජ දළද වහන ස ව ත ප ද ප ජ කරම න ආරක ෂ ව ප ණ ස ද ල ගම ව රජමහ ව හ රය ව ත ව ඩම කරවන ලද ම ය ද න න රජ ද යවඩන න ළම ත මන හ එකල ද ල ගම ව ව හ රය ව ඩස ට ෂඞ භ ෂ පරම ෂ වර මහ න ද ල ක ර හ ම ව ස න දන ත ධ ත න වහන ස සත රන ග න ආරක ෂ කර ග න ම සඳහ ව හ රය ව බ ද ධ ප රත ම වහන ස ප ට පස ක රහන ගලක ත ල දළද ව සඟව ත බ මට කටය ත කරන ලද ම අතරත ර ම ය ද න න රජ ඝ තනය කරම න ඔහ ග ප ත ට ක ර ක මර ස ත වක ර ජස හ නම න ර ජධ න ය රජකමට පත ව ම ස ද ව ය ප ත ඝ තකය ක ව ම න ස ස ඝය වහන ස ල ග හ බ හ මයක ජනය ග අප රස දයට ම හ ත ව න ස ත වක ර ජස හ රජ ලක ව ය දක ණ ඉන ද ය න ආක රමණ කයක ව අර ට ට ක ව න ඩ ග බහට ර වට ම න රජ ව ස න ම සමය භ ක ෂ න වහන ස ල ඝ තනය ක ර මටද ප ළඹ ණ ක ස නම ද ම සමය ද ග වට ප නග ස ස ට ක නප ප බණ ඩ ර ද න ජ වන නම න ක ත ණ දහම ව ළඳගන ම න ප ත ග ස ස න වක සමඟ න වතත ල ක ද ව පයට ප ම ණ පළවන ර ජස හ රජ හ සටන ක ට ඔහ ව පරදව පස ව ප ත ග ස බලයද ම ඩපවත වම න න වත බ ද ධ ගම ව ළඳ ග න පළම වන ව මලධර මස ර ය රජ නම න උඩරට ර ජ යත වයට පත ව ය බ ද ධ ප ලකයක වශය න රජ ග ශ රද ධ වත බව අවබ ධ ක ටගත ද ල ගම ව ව හ රය මහ න ද ල ක ර හ ම ව ස න වර ෂ 43ක ක ලයක ම ළ ල ල ව හ රය ස රක ෂ තව ත බ දන ත ධ ත න වහන ස රජ ට බ ර ක ර මට කටය ත කරන ල බ අතර ව මලධර මස ර ය රජ ව ස න මහන වර දළද ම ල ගයක ඉද කරව දන ත ධ ත න වහන ස එහ ත න පත කරව මට කටය ත කරන ලද නටඹ න ක ස නම ද පස ක ල නව ම ම ව හ රස ථ නය ප ත ග ස න අත න ව න ශයට ලක වන අතර වර ථම නය ප රණ ව හ ර නටඹ න ස ළ ප රම ණයක ශ ෂව පවත ඒ අතර ප රණ ප යග ට ප ළක ව හල කඩ ක ටසක යක හ ප රණ බ ධ ව ක ෂය ද කගත හ ක ව දන ත ධ ත න වහන ස වසර ගණන වක ස ර ක ව දර ස ට ඓත හ ස ක ක රහන ගල ප ජන ය වස ත වක ල ස වර ථම නය ද ව හ රය ද ප ද ප ජ වට ලක ව ද නට ව හ රස ථ නය ට අයත භ ම භ ගය ත ලද ව හ ර මළ ව හ රන නට එව න ප ර තන ග ඩනග ල ක හ පයක පදනම දක නට ඇත ම ව ද බලන නශ ර ල ක ව රත නප ර ද ස ත ර ක කය ප ර ව ද ය ආරක ෂ ත ස ම රක ල ය ස ත වම ල ශ ර ල ක ද ප 11 අග ස ත 2011 2015 03 28 ද න ම ල ප ටපත ව ත න ස රක ෂණය කරන ලද සම ප රව ශය 20 ප බරව ර 2016 බ ද සරණ 2 ම ය 2013 2017 03 27 ද න ම ල ප ටපත ව ත න ස රක ෂණය කරන ලද සම ප රව ශය 20 ප බරව ර 2016 ඓත හ ස ක ද ල ගම ව රජමහ ව හ රය හ ර ට ජ ශ ර ල ක සම ප රව ශය 20 ප බරව ර 2016 Delgamuwa Raja Maha Viharaya Lanka Pradeepa 13 January 2019 සම ප රව ශය 9 December 2021 ද ල ගම ව රජ මහ ව හ රය අම ස ල ක සම ප රව ශය 20 ප බරව ර 2016