හවුමේයා (ඉංග්රීසි: Haumea, සංකේතය: ), සෞරග්රහ මණ්ඩලයට අයත් වාමන ග්රහලෝකයකි.
සේයාරුවක දැක්වෙන අයුරින්: හවුමේයා (මැද) සහ එහි චන්ද්රයන්; හවුමේයාට ඉහලින් Hiʻiaka සහ Namaka පහලින්. | |
සොයාගැනීම සහ නිලනාමය | |
---|---|
සොයාගත් තැනැත්තේ |
|
සොයාගත් දිනය |
|
නිලනාමයන් | |
ශබ්දනැගීම | |
නම් කෙරුණේ | |
විකල්ප නම් | 2003 EL61 |
සුළු ග්රහ වර්ගය | |
Haumean | |
කක්ෂීය ලක්ෂණ | |
17 December 2020 ( 2459200.5) | |
විහේලිකය | 51.585 (7.7170 ) |
අපහේලිකය | 34.647 AU (5.1831 Tm) |
අඩ-මහා අක්ෂය | 43.116 AU (6.4501 Tm) |
උත්කේන්ද්රියතාවය | 0.19642 |
කක්ෂීය කාලාවර්තය | 283.12 (103,410 days) |
සාමාන්යය කක්ෂීය වේගය | 4.531 km/s[] |
මධ්යන්යය විෂමතාවය | 218.205 |
ආනතිය | 28.2137° |
122.167° | |
පරිතාරාන්තිකයේ වේලාව | ≈ 1 June 2133 ±2 days |
239.041° | |
චන්ද්රිකා | 2 ( and ) and ring |
මාන |
|
මධ්යන්යය අරය |
|
≈ 8.14×106 km2 | |
≈ 1.98×109 km3 0.0018 | |
ස්කන්ධය | (4.006±0.040)×1021 kg 0.00066 |
මධ්යන්යය |
|
≈ 0.243 m/s2 | |
නිරක්ෂීය මිදුම් ප්රවේගය | ≈ 0.713 km/s |
3.915341±0.000005 h (0.163139208 d) | |
උත්තර ධ්රැවය | 282.6°±1.1° |
උත්තර ධ්රැවය | −13.0°±1.3° or −11.8°±1.2° |
| |
උෂ්ණත්වය | < 50 K |
| |
දෘශ්ය විශාලත්වය | 17.3 () |
0.2 · 0.428±0.011 () |
සටහන්
- , with three syllables according to the English pronunciation in Hawaii, or with four syllables according to Brown's students.
- Best fit physical model assuming for Haumea.
- Occultation-derived model based on the assumption Haumea's ring does not contribute to its total brightness.
- Occultation-derived model based on the upper-limit assumption that Haumea's ring contributes 5% to its total brightness.
මූලාශ්ර
- "MPEC 2010-H75 : DISTANT MINOR PLANETS (2010 MAY 14.0 TT)" (2006 provisional Cubewano listing). Minor Planet Center. 2010-04-10. සම්ප්රවේශය 2010-07-02.
{{}}
: External link in
()|format=
- (2008-06-25). "Orbit Fit and Astrometric record for 136108". Southwest Research Institute (Space Science Department). 2011-05-18 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් . සම්ප්රවේශය 2008-10-02.
- Ragozzine, D.; Brown, M. E. (2007). "Candidate Members and Age Estimate of the Family of Kuiper Belt Object 2003 EL61". . 134 (6): 2160–2167. :0709.0328. :2007AJ....134.2160R. doi:10.1086/522334. 8387493.
- New dwarf planet named for Hawaiian goddess 2015-12-08 at the Wayback Machine (HeraldNet, September 19, 2008)
- "Archived copy". 2009-01-06 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් . සම්ප්රවේශය 2009-02-14.
{{}}
: CS1 maint: archived copy as title () - . 2012-02-20 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්රවේශය 2009-04-11.
- E.g. Giovanni Vulpetti (2013) Fast Solar Sailing, p. 333.
- "Jet Propulsion Laboratory Small-Body Database Browser: 136108 Haumea (2003 EL61)" (2019-08-26 last obs). NASA's Jet Propulsion Laboratory. සම්ප්රවේශය 2020-02-20.
- "Horizons Batch for Haumea at perihelion around 1 June 2133". (Perihelion occurs when rdot flips from negative to positive. The JPL SBDB generically (incorrectly) lists an unperturbed two-body perihelion date in 2132). Jet Propulsion Laboratory. සම්ප්රවේශය 13 September 2021.
- "(136108) Haumea = 2003 EL61". . . සම්ප්රවේශය 14 March 2021.
- Dunham, E. T.; Desch, S. J.; Probst, L. (April 2019). "Haumea's Shape, Composition, and Internal Structure". The Astrophysical Journal. 877 (1): 11. :1904.00522. :2019ApJ...877...41D. doi:10.3847/1538-4357/ab13b3. 90262114.
- Ortiz, J. L.; Santos-Sanz, P.; Sicardy, B.; Benedetti-Rossi, G.; Bérard, D.; Morales, N.; et al. (2017). "The size, shape, density and ring of the dwarf planet Haumea from a stellar occultation" (PDF). Nature. 550 (7675): 219–223. :2006.03113. :2017Natur.550..219O. doi:10.1038/nature24051. hdl:10045/70230. PMID 29022593. 205260767.
- "Ellipsoid surface area: 8.13712×10^6 km2". wolframalpha.com. 20 December 2019.
- "Ellipsoid volume: 1.98395×10^9 km3". wolframalpha.com. 20 December 2019.
- Ragozzine, D.; Brown, M. E. (2009). "Orbits and Masses of the Satellites of the Dwarf Planet Haumea = 2003 EL61". The Astronomical Journal. 137 (6): 4766–4776. :0903.4213. :2009AJ....137.4766R. doi:10.1088/0004-6256/137/6/4766. 15310444.
- Santos-Sanz, P.; Lellouch, E.; Groussin, O.; Lacerda, P.; Muller, T. G.; Ortiz, J. L.; Kiss, C.; Vilenius, E.; Stansberry, J.; Duffard, R.; Fornasier, S.; Jorda, L.; Thirouin, A. (August 2017). ""TNOs are Cool": A survey of the trans-Neptunian region XII. Thermal light curves of Haumea, 2003 VS2 and 2003 AZ84 with Herschel/PACS". Astronomy & Astrophysics. 604 (A95): 19. :1705.09117. :2017A&A...604A..95S. doi:10.1051/0004-6361/201630354. 119489622.
- Kondratyev, B. P.; Kornoukhov, V. S. (August 2018). "Determination of the body of the dwarf planet Haumea from observations of a stellar occultation and photometry data". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 478 (3): 3159–3176. :2018MNRAS.478.3159K. doi:10.1093/mnras/sty1321.
- ; Michael E. Brown; Kristina Barkume; Emily Shaller; David L. Rabinowitz (2007). "The Surface of 2003 EL61 in the Near Infrared". . 655 (2): 1172–1178. :astro-ph/0601618. :2007ApJ...655.1172T. doi:10.1086/509861. 118938812.
- Snodgrass, C.; Carry, B.; Dumas, C.; Hainaut, O. (February 2010). "Characterisation of candidate members of (136108) Haumea's family". Astronomy and Astrophysics. 511: A72. :0912.3171. :2010A&A...511A..72S. doi:10.1051/0004-6361/200913031. 62880843.
- Rabinowitz, D. L.; Schaefer, Bradley E.; Schaefer, Martha; Tourtellotte, Suzanne W. (2008). "The Youthful Appearance of the 2003 EL61 Collisional Family". The Astronomical Journal. 136 (4): 1502–1509. :0804.2864. :2008AJ....136.1502R. doi:10.1088/0004-6256/136/4/1502. 117167835.
- "AstDys (136108) Haumea Ephemerides". Department of Mathematics, University of Pisa, Italy. 2011-06-29 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් . සම්ප්රවේශය 2009-03-19.
- "HORIZONS Web-Interface". NASA Jet Propulsion Laboratory Solar System Dynamics. සම්ප්රවේශය 2008-07-02.
- JPL/NASA (2015-04-22). "What is a Dwarf Planet?". Jet Propulsion Laboratory. සම්ප්රවේශය 2022-01-19.
භාහිර සබැඳි
- හවුමේයා හා සබැඳි මාධ්ය විකිමාධ්ය කොමන්ස් හි ඇත
විකිපීඩියාව, විකි, සිංහල, පොත, පොත්, පුස්තකාලය, ලිපිය, කියවන්න, බාගන්න, නොමිලේ, නොමිලේ බාගන්න, mp3, වීඩියෝ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, පින්තූරය, සංගීතය, ගීතය, චිත්රපටය, පොත, ක්රීඩාව, ක්රීඩා., ජංගම දුරකථන, android, ios, apple, ජංගම දුරකථන, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, පීසී, වෙබ්, පරිගණකය
හව ම ය ඉ ග ර ස Haumea ස ක තය ස රග රහ මණ ඩලයට අයත ව මන ග රහල කයක 136108 හව ම ය ස ය ර වක ද ක ව න අය ර න හව ම ය ම ද සහ එහ චන ද රයන හව ම ය ට ඉහල න Hiʻiaka සහ Namaka පහල න ස ය ග න ම සහ න ලන මයස ය ගත ත න ත ත Brown et al et al ස ය ගත ද නයDecember 28 2004 Brown July 27 2005 Ortiz න ලන මයන ශබ දන ග ම h aʊ ˈ m eɪ e ˌ h ɑː uː ʔ නම ක ර ණ ව කල ප නම 2003 EL61ස ළ ග රහ වර ගයdwarf planetHaumeanකක ෂ ය ලක ෂණ17 December 2020 2459200 5 ව හ ල කය51 585 7 7170 අපහ ල කය34 647 AU 5 1831 Tm අඩ මහ අක ෂය43 116 AU 6 4501 Tm උත ක න ද ර යත වය0 19642කක ෂ ය ක ල වර තය283 12 103 410 days ස ම න යය කක ෂ ය ව ගය4 531 km s තහව ර කර න ම ත මධ යන යය ව ෂමත වය218 205ආනත ය28 2137 122 167 පර ත ර න ත කය ව ල ව 1 June 2133 2 days239 041 චන ද ර ක 2 and and ringම න 2 100 1 680 1 074 km2 322 60 1 704 8 1 026 32 kmමධ යන යය අරය 780 km798 6 km to 816 km 8 14 106 km2 1 98 109 km3 0 0018 ස කන ධය 4 006 0 040 1021 kg 0 00066 මධ යන යය 2 018 g cm31 885 0 080 g cm3 to 1 757 g cm3 0 243 m s2න රක ෂ ය ම ද ම ප රව ගය 0 713 km s3 915341 0 000005 h 0 163139 208 d උත තර ධ ර වය282 6 1 1 උත තර ධ ර වය 13 0 1 3 or 11 8 1 2 0 66 0 51 0 02උෂ ණත වය lt 50 K B V 0 64 V R 0 33 B0 V0 0 646 ද ශ ය ව ශ ලත වය17 3 0 2 0 428 0 011 සටහන with three syllables according to the English pronunciation in Hawaii or with four syllables according to Brown s students Best fit physical model assuming for Haumea Occultation derived model based on the assumption Haumea s ring does not contribute to its total brightness Occultation derived model based on the upper limit assumption that Haumea s ring contributes 5 to its total brightness ම ල ශ ර MPEC 2010 H75 DISTANT MINOR PLANETS 2010 MAY 14 0 TT 2006 provisional Cubewano listing Minor Planet Center 2010 04 10 සම ප රව ශය 2010 07 02 a href wiki E0 B7 83 E0 B7 90 E0 B6 9A E0 B7 92 E0 B6 BD E0 B7 8A E0 B6 BD Cite web class mw redirect title ස ක ල ල Cite web cite web a External link in code class cs1 code format code help 2008 06 25 Orbit Fit and Astrometric record for 136108 Southwest Research Institute Space Science Department 2011 05 18 ද න ප වත ම ල ප ටපත ව ත න සම ප රව ශය 2008 10 02 Ragozzine D Brown M E 2007 Candidate Members and Age Estimate of the Family of Kuiper Belt Object 2003 EL61 134 6 2160 2167 0709 0328 2007AJ 134 2160R doi 10 1086 522334 8387493 New dwarf planet named for Hawaiian goddess 2015 12 08 at the Wayback Machine HeraldNet September 19 2008 Archived copy 2009 01 06 ද න ප වත ම ල ප ටපත ව ත න සම ප රව ශය 2009 02 14 a href wiki E0 B7 83 E0 B7 90 E0 B6 9A E0 B7 92 E0 B6 BD E0 B7 8A E0 B6 BD Cite web class mw redirect title ස ක ල ල Cite web cite web a CS1 maint archived copy as title link 2012 02 20 ද න ම ල ප ටපත ව ත න ස රක ෂණය කරන ලද සම ප රව ශය 2009 04 11 E g Giovanni Vulpetti 2013 Fast Solar Sailing p 333 Jet Propulsion Laboratory Small Body Database Browser 136108 Haumea 2003 EL61 2019 08 26 last obs NASA s Jet Propulsion Laboratory සම ප රව ශය 2020 02 20 Horizons Batch for Haumea at perihelion around 1 June 2133 Perihelion occurs when rdot flips from negative to positive The JPL SBDB generically incorrectly lists an unperturbed two body perihelion date in 2132 Jet Propulsion Laboratory සම ප රව ශය 13 September 2021 136108 Haumea 2003 EL61 සම ප රව ශය 14 March 2021 Dunham E T Desch S J Probst L April 2019 Haumea s Shape Composition and Internal Structure The Astrophysical Journal 877 1 11 1904 00522 2019ApJ 877 41D doi 10 3847 1538 4357 ab13b3 90262114 Ortiz J L Santos Sanz P Sicardy B Benedetti Rossi G Berard D Morales N et al 2017 The size shape density and ring of the dwarf planet Haumea from a stellar occultation PDF Nature 550 7675 219 223 2006 03113 2017Natur 550 219O doi 10 1038 nature24051 hdl 10045 70230 PMID 29022593 205260767 Ellipsoid surface area 8 13712 10 6 km2 wolframalpha com 20 December 2019 Ellipsoid volume 1 98395 10 9 km3 wolframalpha com 20 December 2019 Ragozzine D Brown M E 2009 Orbits and Masses of the Satellites of the Dwarf Planet Haumea 2003 EL61 The Astronomical Journal 137 6 4766 4776 0903 4213 2009AJ 137 4766R doi 10 1088 0004 6256 137 6 4766 15310444 Santos Sanz P Lellouch E Groussin O Lacerda P Muller T G Ortiz J L Kiss C Vilenius E Stansberry J Duffard R Fornasier S Jorda L Thirouin A August 2017 TNOs are Cool A survey of the trans Neptunian region XII Thermal light curves of Haumea 2003 VS2 and 2003 AZ84 with Herschel PACS Astronomy amp Astrophysics 604 A95 19 1705 09117 2017A amp A 604A 95S doi 10 1051 0004 6361 201630354 119489622 Kondratyev B P Kornoukhov V S August 2018 Determination of the body of the dwarf planet Haumea from observations of a stellar occultation and photometry data Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 478 3 3159 3176 2018MNRAS 478 3159K doi 10 1093 mnras sty1321 Michael E Brown Kristina Barkume Emily Shaller David L Rabinowitz 2007 The Surface of 2003 EL61 in the Near Infrared 655 2 1172 1178 astro ph 0601618 2007ApJ 655 1172T doi 10 1086 509861 118938812 Snodgrass C Carry B Dumas C Hainaut O February 2010 Characterisation of candidate members of 136108 Haumea s family Astronomy and Astrophysics 511 A72 0912 3171 2010A amp A 511A 72S doi 10 1051 0004 6361 200913031 62880843 Rabinowitz D L Schaefer Bradley E Schaefer Martha Tourtellotte Suzanne W 2008 The Youthful Appearance of the 2003 EL61 Collisional Family The Astronomical Journal 136 4 1502 1509 0804 2864 2008AJ 136 1502R doi 10 1088 0004 6256 136 4 1502 117167835 AstDys 136108 Haumea Ephemerides Department of Mathematics University of Pisa Italy 2011 06 29 ද න ප වත ම ල ප ටපත ව ත න සම ප රව ශය 2009 03 19 HORIZONS Web Interface NASA Jet Propulsion Laboratory Solar System Dynamics සම ප රව ශය 2008 07 02 JPL NASA 2015 04 22 What is a Dwarf Planet Jet Propulsion Laboratory සම ප රව ශය 2022 01 19 භ හ ර සබ ඳ හව ම ය හ සබ ඳ ම ධ ය ව ක ම ධ ය ක මන ස හ ඇත ස රග රහ මණ ඩලය ප ළ බඳ ම ම ල ප ය තවමත අ ක ර ල ප යක ව ක ප ඩ ය වට උදව වක ල ස න ඔබ හට එය ව හ ද ව ල ය හ ක ve