ක ර ස වද ශ ක වන න ක නඩ ව ඇමර ක ව ජන වර ගයස වද ශ ක හස ර වන නන 120 000 2006 census including and භ ෂ පව ලක ර න ල තත ත වයන

ක්‍රී
ස්වදේශික වන්නේ	කැනඩාව; ඇමරිකාව:
ජන වර්ගය
ස්වදේශික හසුරුවන්නන්	120,000 (2006 census) (including – and )
භාෂා පවුල	ක්‍රී
	, ()
නිල තත්ත්වය
නිල භාෂාව වන ජාතිය	වයඹ දේශභූමිය
හඳුනාගත් සුළුතර භාෂාවක් වන ජාතිය
භාෂා කේත
	`cr`
	`cre`
	`cre` – කේවල කේත: `crk` – `cwd` – `csw` – `crm` – `crl` – `crj` – දකුණු නැගෙනහිර ක්‍රී `nsk` – `moe` – `atj` –
ග්ලොටෝලොග්	`cree1271`
මෙම ලිපියෙහි ෆෝනටික සංකේත ඇතුළත් වේ. නිසි (පරිවර්තන සහාය) නොමැති විට, අක්ෂර වෙනුවට ඔබට දර්ශනය විය හැක. IPA සංකේත පිළිබඳ හැඳින්වීම් මාර්ගෝපදේශනයක් සඳහා, බලන්න.

ක්‍රී (ක්‍රී–– ලෙසද හැඳින්වෙන) යනු කැනඩාව පුරා වයඹ දේශභූමි හා සිට දක්වා 117,000 පමණ විසින් ව්‍යවහාරිත කි. මෙම බස කැනඩාවේ වැඩිම කථික පිරිසක් ව්සින් බැවහැරෙන යි. ක්‍රී කථික පිරිස සාපේක්ෂව විශාල ගණනක් වුවත්, මෙබසට ලැබී ඇති එකම ප්‍රාන්තය වන්නේ වයඹ දේශභූමිය යි.

නම්

වෙනත් නම් ලෙස නේහියවේවින් ᓀᐦᐃᔭᐍᐏᐣ (තැන්න ක්‍රී), නීහිතවීවින් (ලඳු ක්‍රී), නෙහිරැමොවින් (අටිකමෙඛ්), නෙහ්ලුඑඋන් (බටහිර මොන්ටාඥේ, පියෙවාකමී වහර), ඉල්නු-අයිමූන් (බටහිර මොන්ටාඥේ, බෙට්සිඅමිටෙස් වහර), ඉන්නු-අයිමූන් (නැගෙනහිර මොන්ටාඥේ), ඉයිනිඋ අයමිවින්-අයමිවින් (දකුණු නැගෙනහිර ක්‍රී), ඉයියිඋ-අයමිවින් (උතුරු නැගෙනහිර ක්‍රී), ඉලිලීමොවින් (ගෝන ක්‍රී), ඉනිලීමොවින් (නගෙනහිර වගුරු ක්‍රී), හා නේහිනවේවින් (බටහිර වගුරු ක්‍රී) දැක්විය හැක.

මූලාරම්භය හා ව්‍යාප්තිය

ක්‍රී හි උපවහරක් ලෙස වසර 2,500 හෝ 3,000 කට පමණ පෙර යන මහා විල් ආශ්‍රිතව තිබෙන්නට ඇතැයි සැළකෙන මනඃකල්පිත බිම්කඩින් ඇරැඹෙන්නට ඇතැයි විශ්වාස කෙරේ. ප්‍රාග් ක්‍රී කථිකයන් උතුරු දෙසට සංක්‍රමණය වී, ඉක්මනින්ම දෙපස දෙපිරිසක් ලෙසට බෙදී යන්නට ඇතැයි සැළකේ. ඉනික්බිතිව නැගෙනහිර පාර්ශවය භින්න බස්වහර වලට බැදී ගිය අතර, බටහිර පාර්ශවය ප්‍රභින්න උපබස් වලට බිඳෙන්නට තව කලක් ගතවන්නට ඇතැයි සැළකේ. මෙම කාල ලක්ෂ්‍යයෙන් පසුව සිදුවූ ව්‍යවහාර විඝටනයන් පිළිබඳ නිශ්චිත මතයක් නොමැති වීමට මෙම භාෂාවන් හට ලිඛිත ඉතිහාසයක් නොමැතිවීම සහ යුරෝපීයයන්ගේ විග්‍රහයන් අක්‍රමානුකූල වීම මෙන්ම, ඇල්ගොන්කියානු ජනයාගේ ද්විභාෂික වීමට සහ තම අසල්වැසි භාෂාවන්වලට සම්පූර්ණයෙන්ම මාරුවීමට ඇති ප්‍රවණතාව ද හේතු ලෙස දැක්විය හැක.

ලේඛන ක්‍රම

ක්‍රී උපභාෂා (නැ.හි සහ හි කතාකෙරෙන බස් හැරුණුකොට) සාම්ප්‍රදායිකව වර්ගයක් වන යොදගෙන ලේඛනගත කරනු ලබනමුත්, මගින්ද ලියවෙනු ලැබේ. මෙම ලේඛන ක්‍රමයෝ දෙකම ක්‍රී බස ශබ්දානුරූපීව නියෝජනය කරති. ක්‍රී සියළුවිට තිරස් ඉරිවල වමෙහි සිට දකුණට ලියැවේ. අතිඋතුරු උපබස් බහිෂ්කාර වශයෙන් ලතින් අක්ෂර වලින්ම ලියයි. තැන්න ක්‍රී, ලඳු ක්‍රී, හා වගුරු ක්‍රී බටහිර ක්‍රී මාත්‍රාක්ෂර යොදාගෙන ලියැවෙන අතර නැගෙනහිර ක්‍රී, ගෝන ක්‍රී, හා නැස්කපි නැගෙනහිර ක්‍රී මාත්‍රාක්ෂර යොදාගනී. මෙම මාත්‍රාක්ෂර පද්ධතියෙහිදී, එක් එක් අකුරින් යක් නිරූපණය වන පරිදි සිව්දෙසකට (එක් එක් දිශාවට අනුව ඊට අයත්වන්නා වූ ස්වරය තීරණය වන පරිදි) ලිවිය හැක. යම් ක්‍රී උපබස්වලට පණකුරු 7ක් පමණ වනතුරු ඇති බැවින්, අතිරේක පිල්ලම් මාත්‍රාක්ෂරයට පසුව යොදමින් අනුරූප ස්වරය ලබාදේ. අගකුරු යනු තනි ගතකුරු ය.

පහත වගු මගින් පිලිවෙලින් නැගෙනහිර සහ බටහිර ක්‍රී උපබස්වල මාත්‍රාක්ෂර විධීන් දැක්වේ:

නැගෙනහිර ක්‍රී මාත්රාක්ෂර
මුලකුරු	ස්වර							අගකුරු
මුලකුරු	ê	i	o	a	î	ô	â	අගකුරු
	ᐁ	ᐃ	ᐅ	ᐊ	ᐄ	ᐆ	ᐋ
p	ᐯ	ᐱ	ᐳ	ᐸ	ᐲ	ᐴ	ᐹ	ᑉ
t	ᑌ	ᑎ	ᑐ	ᑕ	ᑏ	ᑑ	ᑖ	ᑦ
k	ᑫ	ᑭ	ᑯ	ᑲ	ᑮ	ᑰ	ᑳ	ᒃ
c	ᒉ	ᒋ	ᒍ	ᒐ	ᒌ	ᒎ	ᒑ	ᒡ
m	ᒣ	ᒥ	ᒧ	ᒪ	ᒦ	ᒨ	ᒫ	ᒻ
n	ᓀ	ᓂ	ᓄ	ᓇ	ᓃ	ᓅ	ᓈ	ᓐ
s	ᓭ	ᓯ	ᓱ	ᓴ	ᓰ	ᓲ	ᓵ	ᔅ
sh	ᔐ	ᔑ	ᔓ	ᔕ	ᔒ	ᔔ	ᔖ	ᔥ
y	ᔦ	ᔨ	ᔪ	ᔭ	ᔩ	ᔫ	ᔮ	ᔾ (^ᐤ)
r	ᕃ	ᕆ	ᕈ	ᕋ	ᕇ	ᕉ	ᕌ	ᕐ
l	ᓓ	ᓕ	ᓗ	ᓚ	ᓖ	ᓘ	ᓛ	ᓪ
v, f	ᕓ	ᕕ	ᕗ	ᕙ	ᕖ	ᕘ	ᕚ	ᕝ
th*	ᕞ	ᕠ	ᕤ	ᕦ	ᕢ	ᕥ	ᕧ	ᕪ
w	ᐌ	ᐎ	ᐒ	ᐗ	ᐐ	ᐔ	ᐙ	ᐤ
h	ᐦᐁ	ᐦᐃ	ᐦᐅ	ᐦᐊ	ᐦᐄ	ᐦᐆ	ᐦᐋ	ᐦ

බටහිර ක්‍රී මාත්රාක්ෂර
මුලකුරු	ස්වර							අගකුරු
මුලකුරු	ê	i	o	a	î	ô	â	අගකුරු
	ᐁ	ᐃ	ᐅ	ᐊ	ᐄ	ᐆ	ᐋ
p	ᐯ	ᐱ	ᐳ	ᐸ	ᐲ	ᐴ	ᐹ	ᑊ
t	ᑌ	ᑎ	ᑐ	ᑕ	ᑏ	ᑑ	ᑖ	ᐟ
k	ᑫ	ᑭ	ᑯ	ᑲ	ᑮ	ᑰ	ᑳ	ᐠ
c	ᒉ	ᒋ	ᒍ	ᒐ	ᒌ	ᒎ	ᒑ	ᐨ
m	ᒣ	ᒥ	ᒧ	ᒪ	ᒦ	ᒨ	ᒫ	ᒼ
n	ᓀ	ᓂ	ᓄ	ᓇ	ᓃ	ᓅ	ᓈ	ᐣ
s	ᓭ	ᓯ	ᓱ	ᓴ	ᓰ	ᓲ	ᓵ	ᐢ
y	ᔦ	ᔨ	ᔪ	ᔭ	ᔩ	ᔫ	ᔮ	ᐩ (ᐝ)
th	ᖧ	ᖨ	ᖪ	ᖬ	ᖩ	ᖫ	ᖭ	^‡
w	ᐍ	ᐏ	ᐓ	ᐘ	ᐑ	ᐕ	ᐚ	ᐤ
h	ᐦᐁ	ᐦᐃ	ᐦᐅ	ᐦᐊ	ᐦᐄ	ᐦᐆ	ᐦᐋ	ᐦ
hk								ᕽ
l	ᓬ
r	ᕒ

එක එක් ක්‍රී උපබස් වහරන්නන් විසින් තම සමාජයේ ප්‍රයෝජනය පිණිස ශබ්දකෝෂ තැනීම අරඹා ඇත. Cree Language Resource Project (CLRP) වැනි ව්‍යාපෘතීන්වලින්, ක්‍රී බස වෙනුවෙන් ද්විභාෂා ශබ්දකෝෂයක් නිර්මාණය කරමින් පවතී.

බාහිර ඈඳුම්

The Cree-Innu linguistic atlas
The Cree-Innu linguistic atlas, .pdf
The Gift of Language and Culture website
Our Languages: Cree 2005-09-21 at the Wayback Machine (Saskatchewan Indian Cultural Centre)
Languagegeek: Cree—OpenType font repository of aboriginal languages (including Cree).
CBC Digital Archives—Eeyou Istchee: Land of the Cree
Path of the Elders – Explore Treaty 9, Aboriginal Cree & First Nations history.

පාඨමාලා

Nehinawe: Speak Cree 2000-08-16 at the Wayback Machine
Cree Language Lessons 2005-07-05 at the Wayback Machine
The East Cree language web
Cree on-line Spelling Lessons

ශබ්දකෝෂ

On-line Eastern James Bay Cree dictionary (covers both Northern and Southern dialects)
On-line Cree dictionary
Wasaho Ininiwimowin (Wasaho Cree) Dictionary 2014-04-16 at the Wayback Machine at Kwayaciiwin Education Resource Centre

යොමුව:

Statistics Canada: 2006 Census
Official Languages of the Northwest Territories (map)
Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2013). "Cree–Montagnais–Naskapi". Glottolog 2.2. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology. {{}}: Invalid |display-editors=4 (); Unknown parameter |chapterurl= ignored ()
Laurie Bauer, 2007, The Linguistics Student’s Handbook, Edinburgh
උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: අනීතික <ref> ටැගය; lang නමැති ආශ්‍රේයන් සඳහා කිසිදු පෙළක් සපයා නොතිබුණි
Rhodes and Todd, "Subarctic Algonquian Languages" in Handbook of North American Indians: Subarctic, p. 60
Rhodes and Todd, 60-61
Ager, Simon: Omniglot, Cree Syllabary

[census-1] Statistics Canada: 2006 Census

[2] Official Languages of the Northwest Territories (map)

[Glottolog-3] Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2013). "Cree–Montagnais–Naskapi". Glottolog 2.2. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology. {{}}: Invalid |display-editors=4 (); Unknown parameter |chapterurl= ignored ()

[4] Laurie Bauer, 2007, The Linguistics Student’s Handbook, Edinburgh

[lang-5] උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: අනීතික <ref> ටැගය; lang නමැති ආශ්‍රේයන් සඳහා කිසිදු පෙළක් සපයා නොතිබුණි

[6] Rhodes and Todd, "Subarctic Algonquian Languages" in Handbook of North American Indians: Subarctic, p. 60

[7] Rhodes and Todd, 60-61

[Ager-8] Ager, Simon: Omniglot, Cree Syllabary