යුදෙවු ආගම

යුදෙවු ආගම යුදෙවුවන්ගේ ආගම මෙන්ම ඔවුන්ගේ දර්ශනය සහ ජීවන රටාවද වෙයි.

Judaica (clockwise from top): ඉටිපන්දම්, , and , , , and පෙට්ටිය

 මෙම ලිපිය යුදෙව් ආගම ගැන. යුදෙව් අනන්යතාවය , වාර්ගික ඓතිහාසික හා සංස්කෘතික අංග සලකා බැලීම සඳහා , යුදෙව්වන් බලන්න.ඔහු ජුදා ethnos ක සුවිශේෂී ලක්ෂණ ) [ 3] යුදෙව් ජනතාවගේ ජීවන ආගම , දර්ශනය , සංස්කෘතිය හා මාර්ගය ඇතුළත්.යුදෙව් ආගම පදනම් පිටපත ( Tanakh හෝ හෙබ්රෙව් බයිබලය ලෙස හැඳින්වෙන විශාල පෙළ කොටසක් ), සහ එවැනි Midrash සහ තල්මුද් ලෙස පසුව ග්රන්ථ මගින් නියෝජනය අතිරේක වාචික සම්ප්රදාය ලෙස තව්රාත් සමග, පැරණි ඒක දේවවාදය ආගමයි. 

යුදෙව් ආගම දෙවි ඊශ්රායෙල් ළමා ස්ථාපිත කරන covenantal සම්බන්ධතාවය ප්රකාශනය විය. ආගමික යුදෙව්වන් විසින් සලකනු ලැබේ. [5]යුදෙව් ආගම ලේඛන, පුරුදු, ආගමික මතවාදයන් , හා සංවිධානයේ ආකෘති පුළුල් කෝපුස් ඇතුළත් වේ.යුදෙව් ආගම තුළ රබ්බිවරුන්ගේ යුදෙව් ආගම මතු බොහෝ වන දෙවියන් ලිඛිත හා මුඛ තව්රාතය දෙකම ස්වරූපයෙන් සීනයි කන්ද මත මෝසෙස් තම නීති හා ආඥා අනාවරණය දරන්නේ ව්යාපාර විසින් විවිධ , පවතින ඓතිහාසිකව, මෙම ප්රකාශය දෙවන අරලියගහ කාලය තුළ එවැනි සද්දුසිවරුන් හා හෙලනිස්තික යුදෙව් ආගම වැනි විවිධ කණ්ඩායම් විසින් අභියෝගයට ලක් කළ බවත්; මුල් සහ පසුව , මධ්යතන යුගයේ Karaites හා Sabbateans දී ඇත; සහ නූතන - ඕතඩොක්ස් නොවන නිකායකම අංශ අතරේ . එවැනි මානව යුදෙව් ආගම ලෙස යුදෙව් ආගම නූතන ශාඛා nontheistic විය හැක.අද, විශාලතම යුදෙව් ආගමික ව්යාපාර ඕතඩොක්ස් යුදෙව් ආගම ( Haredi යුදෙව් ආගම හා නූතන ඕර්තඩොක්ස් ධර්මයෙහි ) වන අතර,කොන්සර්වේටිව් යුදෙව් ආගම හා ප්රතිසංස්කරන යුදෙව් ආගම .මේ කණ්ඩායම් අතර වෙනසක් ප්රධාන මූලාශ්ර යුදෙව් නීතිය, රබ්බිවරුන්ගේ සම්ප්රදාය බලය ඉශ්රායෙල් රාජ්ය වැදගත්කම සිය ප්රවේශයන් වේ.ඕතඩොක්ස් යුදෙව් ආගම තව්රාත් සහ යුදෙව් නීතිය, සම්භවය දිව්ය සදාකාලික හා වෙනස් කිරීමට හැකියාවක් වන අතර, ඔවුන් අනුගමනය කළ යුතු කළ යුතු බව කියා සිටී . කොන්සර්වේටිව් හා ප්රතිසංස්කරණ යුදෙව් ආගම කොන්සර්වේටිව් යුදෙව් ආගම සාමාන්යයෙන් වඩා " සාම්ප්රදායික" යුදෙව් ආගම ගේ අවශ්යතා ප්රතිසංස්කරණ යුදෙව් ආගම වඩා අර්ථ ප්රවර්ධනය සමග , වඩා නිදහස්ය.වූ සාමාන්ය ප්රතිසංස්කරණ තත්ත්වය යුදෙව් නීතිය සාමාන්ය මාර්ගෝපදේශ මාලාවක් ලෙස වඩා කාගේ සැමරීම සියලු යුදෙව්වන් අවශ්ය වේ සීමාවන් හා වගකීම් සමූහයක් ලෙස දැකිය යුතු බවයි.ඓතිහාසිකව , විශේෂ අධිකරණය යුදෙව් නීතිය බලාත්මක ; අද, මෙම අධිකරන තවමත් පවතින නමුත් යුදෙව් ආගම පිළිවෙත් අනුගමනය බොහෝ ස්වේච්ඡා වේ.ඕනෑම එක් පුද්ගලයෙකු හෝ සංවිධානයක් නොව, ඔවුන් අර්ථනිරූපනය පූජනීය ග්රන්ථ සහ ගින්නෙන් හා විද්වතුන් තුළ ආගමික මතවාද හා නීතිමය කරුණු පිළිබඳව අධිකාරිය වෙත පවරා නැත. යුදෙව් ආගම පිළිබඳ ඉතිහාසය වසර 3,000 කට වඩා වැඩි විහිදේ.යුදෙව් ආගම ලෝකඩ යුගයේ දී මැද පෙරදිග ව්යුහගත ආගම ලෙස එහි මුල් බැස ඇත.යුදෙව් ආගම පැරණිතම ඒක දේවවාදය ආගම් එකක් ලෙස සැලකේ.හෙබ්රෙව් හා ඉශ්රායෙල්වරුන් දැනටමත් " යුදෙව්වන්" වැනි එස්තර් පොතෙන් ලෙස Tanakh පසුකාලීන පොත් දී, කාලීන යුදෙව්වන් "ඊශ්රායෙල් දරුවන්" මාතෘකාව වෙනුවට සමඟ යොමු කරන ලදී.ක්රිස්තියානි ආගම, ඉස්ලාම් ආගම හා බහායි ආගම ඇතුළු පසු ආබ්රහම් ආගම්, යුදෙව් ආගමික ලේඛන, සම්ප්රදායන් හා වටිනාකම් දැඩි බලපෑම් ඇති කරන ලදී. යුදෙව් ආගම බොහෝ අංග ද ලෞකික බස්නාහිර ආචාර ධර්ම සහ සිවිල් නීතිය සෘජුව හෝ වක්රව බලපෑම් කර ඇත.

යුදෙව්වන් විසින් ethnoreligious කණ්ඩායමක් [22 ] සහ උපන් යුදෙව් හා යුදෙව් ආගම වැලඳගෙන ඇති අය ඇතුළත් වේ. 2012 දී , ලෝක යුදෙව් ජනගහනයෙන් මුළු ලෝක ජනගහනයෙන් 14% ක් පමණ ක් හෙවත් 0.2 දළ වශයෙන් ඇස්තමේන්තු කර තිබේ.සියලු යුදෙව්වන් 42 % ක් පමණ ඊශ්රායෙල් වාසය සහ තවත් 42% ක් යුරෝපයේ වෙසෙන ඉතිරි බොහෝ සමග, උතුරු ඇමරිකාවේ ජීවත් , සහ අනෙකුත් සුළු ජන දකුණු ඇමරිකාව, ආසියාව, අප්රිකාව, හා ඕස්ට්රේලියාව පුරා ව්යාප්ත විය.

විශ්වාසය, ලක්ෂණ හා මූලධර්ම නිර්ණය ලක්ෂණ නිර්ණය කිරීම. අනෙක් පෞරාණික පෙරදිග දෙවිවරුන් මෙන් නොව, හෙබ්රෙව් දෙවියන් ඒකීය හා හුදකලා ලෙස පින්තාරු කරන ඇත; ප්රතිඵලයක් ලෙස, හෙබ්රෙව් දෙවියන් ප්රධාන සබඳතා නොවන වෙනත් දෙවිවරුන් සමඟ , නමුත් ලෝකය සමඟ වඩාත් විශේෂිතව , ඔහු නිර්මාණය කළ අය සමග , සහ දෙවියන් වහන්සේ එක් කෙනෙක් ම ය හා මිනිස් වර්ගයා ක්රියාවන් ගැන උත්සුක වන බව විශ්වාස : යුදෙව් ආගම අනුව සදාචාරාත්මක ඒක දේවවාදය ආරම්භ වීමත් සමග.මෙම Tanakh ( හෙබ්රෙව් බයිබලය ) අනුව, ඔහුගේ දරුවන් මහත් ජාතියක් පැහැදිලි කිරීමට දෙවියන් වහන්සේ ආබ්රහම්ට පොරොන්දු [27] බොහෝ පරම්පරා පසුව, ඔහු එකම දෙවි ප්රේම කරන හා නමස්කාර කිරීම සඳහා ඊශ්රායෙල් ජාතිය අණ . බව ද ඔහු එකිනෙකාට ප්රේම කිරීමට යුදෙව් ජනතාව අණ යුදෙව් ජාතිය ලෝකයේ සඳහා දෙවියන් සැලකිල්ල ඊට ප්රතිචාර දැක්වීමට වන අතර, වන [28 ] . මෙම ආඥා යුදෙව් ආගමේ හරය වන මෙම ගිවිසුම නියෝජනය බව ආඥා හා නීති විශාල කෝපුස් දෙකක් ඇති නමුත් නියමිත යුදෙව්වන් ජනතාව සඳහා දෙවිගේ ප්රේමය අනුකරණය කිරීමට වන අතර, බව ය. [29] .මේ අනුව, යුදෙව් ආගම ( Kabbalah ) තුළ විරල සම්ප්රදායක් තිබේ වුවත්, රබ්බිවරුන්ගේ විද්වතෙක් මැක්ස් Kadushin normative යුදෙව් ආගම "සාමාන්ය මිත්යා " ලෙස, එය සියලු යුදෙව්වන් පොදු බව ක්රම හෝ මාතයන් කරණකොටගෙන දෙවියන් වහන්සේගේ එදිනෙදා පෞද්ගලික අත්දැකීම් යෙදෙන බැවින් ලක්ෂණ ඇත. [30] මෙය Halakha නිරීක්ෂනය හරහා ඉටු හා Birkat හෙක්ටයාර් - Mizvot වාචික ප්රකාශනය , ධනාත්මක ආඥාව ඉටු කළ යුතු වේ සෑම අවස්ථාවකදීම කතා කරන කෙටි ආශිර්වාද ලබා දී ඇත. , සාමාන්ය, හුරු පුරුදු, එදිනෙදා දේවල් සහ සිදුවීම්, අපි දෙවියන් වහන්සේ අත්දැකීම් සඳහා අවස්ථා නියෝජනය වෙනවා. එක් දිනකට පෝෂණය, දවසේම ම වැනි දේවල්, දෙවියන් වහන්සේ ප්රේමනීය කරුණාව පෑමෙන් ලෙස දැනුණු Berakhot සඳහා කැඳවුම් කරති. Kedushah, දෙවියන් වහන්සේගේ අනුකරණය වැඩි කිසිවක් වන නිසාත්, ශුද්ධකම, රූප වන්දනාව, අනාචාරය හා ලේ වැගිරීමක් විසින් ක්ලේෂයන් වෙතින් දුරු වීම යනු, තබා සමග, දයාබර අනුකම්පා වීම, දිනපතා හැසිරීම සමග සැලකිලිමත් වේ. මෙම Birkat හෙක්ටයාර්-Mitzwot වූ රබ්බිවරුන්ගේ පතා දී ශුද්ධකම විඥානය අවුස්සයි, නමුත් ශුද්ධ වස්තු කිහිපයක්-theurgic නොවන වන අතර මෙම චාරිත්ර බහුතරය තුල සේවයේ යොදවා සිටින වස්තූන්, නොවන ශුද්ධ හා පොදු ලක්ෂණ වේ. හා සාමාන්ය දේවල් සහ සිදුවීම් නැහැ පමණක් ඔවුන් සමඟ දෙවියන් වහන්සේගේ අත්දැකීම් ගෙන. එය Berakah නපුරු දෙකෝටියක මහතා ද සඳහන් වේ සඳහා මිනිසාට සිදු වන සෑම දෙයක්ම, නපුරු මෙන්ම හොඳ අත්දැකීම්, ගන්වනවා. ඒ නිසා, දෙවියන් වහන්සේගේ අත්දැකීම් කිසිවක් වැනි අනෙකුත් වුවත්, උන් වහන්සේ අත්විඳිමින් සඳහා අවස්ථා, උන් වහන්සේ පිළිබඳ දැනීමක් ඇති කිරීම සඳහා, නානාප්රකාර, අපි Berakot ඉල්ලා ඇති අයට පමණක් සලකා පවා නම් වේ. [31] යුදෙව් දාර්ශනිකයන් බොහෝ විට දෙවියන් වහන්සේ පැළඳුන හෝ විශිෂ්ඨ යන්න විවාදයට , යන්න , ජනතාව නිදහස් කැමැත්ත හෝ ඔවුන්ගේ ජීවිත තීරණය ෙහයින්ද, Halakha ඕනෑම යුදෙව්වෙකුට ලෝකයට දෙවියන් ගෙන ඒමට ක්රියා කරන හරහා පද්ධතිය වේ. සදාචාර සම්පන්න ඒක දේවවාදය යුදෙව් ආගම සියලු පූජනීය හෝ normative පෙළට මධ්යම වේ. කෙසේ වෙතත්, ඒක දේවවාදය සෑම විටම ප්රායෝගිකව අනුගමනය කර නැත. යුදෙව් බයිබලය ( Tanakh ) වාර්තා සහ නැවත නැවතත් පුරාණයේ සිටි වෙනත් දෙවිවරුන්ගේ පැතිර නමස්කාර හෙලා දකී. [32 ] මෙම ග්රීක රෝමානු යුගයේ ඒක දේවවාදය බොහෝ විවිධ අර්ථ නිරූපණයන් ක්රිස්තියානි තුඩු දුන් අර්ථකථන ඇතුළු , යුදෙව් ආගම තුළ තිබුණා.තව ද, සමහර සමහර යුදෙව් ආගම දෙවියන් වහන්සේ කෙරෙහි විශ්වාස කිරීමට අවශ්ය නොවන බව - creedal නොවන ධර්මයක් බව තර්ක කර ඇත. [තහවුරු කරන්න] , යුදෙව් නීතිය පිළිපැදීම දෙවි අනුව se විශ්වාස වඩා වැදගත් වේ. [34] නූතන කාලයේ , සමහර ලිබරල් යුදෙව් ව්යාපාර ඉතිහාසයේ සක්රීය වූ කවරහුද දේවත්වය පැවැත්ම පිළිගන්නේ නැහැ. Core ප්රස්තුතයන් ප්රධාන ලිපිය: විශ්වාසය යුදෙව් මූලධර්ම යුදෙව් ඉතිහාසය පුරා විද්වතුන් විවේචන හමු වී ඇති සියලු යුදෙව් ආගම ගේ මූලික විශ්වාස කරන බොහෝ නිෂ්පාදන, යෝජනා කර තිබේ.වඩාත්ම ජනප්රිය සකස් 12 වන සියවසේ දී වර්ධනය , ඇදහිල්ල මයිමොනඩිස් ' දහතුන මූලධර්ම වේ. මයිමොනඩිස් අනුව, එක මේ මූලධර්ම ප්රතික්ෂේප කරන ඕනෑම යුදෙව්වෙකුට ක ඇදහිල්ල අත්හැර හා මිථ්යා දෘෂ්ටිකයෙකු සලකනු ලැබේ. [38] [39] යුදෙව් විශාරදයන් මයිමොනඩිස් ' මූලධර්ම සිට විවිධ ක්රම diverging දෘෂ්ටි කෝණ පවත්වා ඇත.මයිමොනඩිස් කාලයේ , විශ්වාස කරන සිය ලැයිස්තුවට Hasdai Crescas සහ ජෝසප් Albo විසින් විවේචනයට ලක් විය. Albo හා Raavad සැබෑ අතර, විශ්වාසය මූලික සිද්ධාන්ත නොවන බව , බොහෝ භාණ්ඩ මයිමොනඩිස් ' ප්රතිපත්ති අඩංගු බව තර්ක කලේය.මෙම පිලිවෙත් ඔස්සේ පැරණි ඉතිහාසඥ ජොසීෆස් පිළිවෙත් හා වතාවත් වෙනුවට ආගමික විශ්වාසයන් වඩා, යුදෙව් නීතිය පිළිපැදීමට අසමත් සමග ඇදහිල්ල අත්හැර ඇසුරු හා යුදෙව් ආගම වැළඳ සඳහා වන අවශ්යතා සාම්ප්රදායික චාරිත්ර චර්මච්ඡේදනය ගුණත්වයෙන් ඇතුළත් පවත්වා අවධාරණය කළේය. මයිමොනඩිස් ' මූලධර්ම විශාල වශයෙන් ඉදිරි ශත කිහිපය පුරා නොසලකා හැරියහ. [42] පසුව, මෙම මූලධර්ම කාව්යමය restatements දෙකක් ( " Ani Ma'amin " හා " Yigdal ") බොහෝ යුදෙව් liturgies ඒකාග්ර බවට පත් විය , [ 43 ] ඔවුන්ගේ අවසාන අසල තුඩු -universal පිළිගැනීම.නවීන කාලවලදී, යුදෙව් ආගම හා සමපාත වන ආගමික බැහැර කිරීම සඳහා බල කරනු ඇත බව මධ්යගත අධිකාරිය නොමැත.මේ නිසා, මූලික විශ්වාසයන් මත විවිධ වෙනස්කම් යුදෙව් ආගම හි විෂය පථය තුල ලෙස සලකනු ලැබේ. එසේ වුවත්, සියලු යුදෙව් ආගමික ව්යාපාර, වැඩි හෝ අඩු තාක් දුරට, හෙබ්රෙව් බයිබලයේ මූලධර්ම හා ඒ තල්මුද් සහ Midrash වැනි විවිධ අටුවා මත පදනම් වේ. යුදෙව් ආගම ද විශ්වීය දෙවියන් වහන්සේ හා දුරුවේ ආබ්රහම් අතර බයිබලයේ ගිවිසුම් හඳුනා මෙන්ම ගිවිසුම් අතිරේක අංග යුදෙව් ආගම ශ්රේෂ්ඨතම අනාගතවක්තෘ සැලකෙන මෝසෙස්, අනාවරණය [40 ] [ 47 ] [ 48 ] [ 49] [50 ] මෙම දී. Mishnah , රබ්බිවරුන්ගේ යුදෙව් ආගමේ මූලික පෙළ , මේ ගිවිසුම් දිව්ය සම්භවය පිළිගැනීම යුදෙව් ආගම අත්යවශ්ය අංගයක් ලෙස සැලකෙන අතර ගිවිසුම් ප්රතික්ෂේප කරන අයට එන්න කිරීමට ලොව ඔවුන්ගේ කොටස අහිමිකර . යුදෙව් ආගමික ග්රන්ථ

පහත සඳහන් යුදෙව් භාවිතය සහ චින්තනයේ මධ්යම ක්රියා මූලික , විධිමත් ලැයිස්තුවකි. Tanakh [52 ] ( හෙබ්රෙව් බයිබලය ) සහ රබ්බිවරුන්ගේ සාහිත්යය Mesorah Targum යුදෙව් බයිබලයේ අර්ථ විවරණයේ සඳහන් (ද පහත Midrash බලන්න) ඒ කරණකොට යුගයක් (සුපුරුදු රබ්බිවරුන්ගේ සාහිත්යය ) කෘතීන් Mishnah හා අට්ඨකතා Tosefta හා සුළු tractates නොදැක්ක අයටයි : බබිලෝනිය නීති සංග්රහය හා අට්ඨකතා යෙරුසලමේ තල්මුද් හා අට්ඨකතා Midrashic සාහිත්යය : Halakhic Midrash Aggadic Midrash Halakhic සාහිත්යය යුදෙව් නීතිය සහ රේගු ප්රධාන කේත Mishneh තව්රාතය හා අට්ඨකතා TUR හා අට්ඨකතා Shulchan Aruch හා අට්ඨකතා Responsa සාහිත්යය යුදෙව් චින්තනය සහ ආචාර ධර්ම යුදෙව් දර්ශනය Musar සාහිත්යය හා යුදෙව් ආචාරධර්ම අනෙකුත් වැඩ කටයුතු Kabbalah Hasidic ක්රියා Siddur සහ යුදෙව් ලැන්සියානෝ Piyyut ( සම්භාව්ය යුදෙව් කවි ) යුදෙව් නීති සාහිත්යය ප්රධාන ලිපිය: Halakha

( Halakha ) යුදෙව් නීතිය හා යුදෙව් සම්ප්රදාය මත පදනම් තව්රාත් ( ද පංච පුස්තකය හෝ මෝසෙස්ගේ පොත් පහ ලෙස හඳුන්වන ) වේ. රබ්බිවරුන්ගේ සම්ප්රදායට අනුව තව්රාත් දී ආඥා 613 ඇත. මෙම නීති සමහර සමහර පමණක් සමහර පමණක් ඊශ්රායෙල් දේශය තුළ ගොවීන් වෙත පුරාණ පූජක කණ්ඩායම්, Kohanim හා Leviyim ( ලෙවී ගෝත්රයේ සාමාජිකයන් ), කිරීමට, පමණක් මිනිසුන් හෝ කාන්තාවන් වෙත යොමු කරනු ලැබේ . ජෙරුසලමෙහි තිබෙන මාලිගාවේ පැවති විට බොහෝ නීති පමණක් අදාල වූ අතර, මේ ආඥා 300 කට වඩා අඩු අදටත් අදාළ වේ. [තහවුරු කරන්න] කාගේ විශ්වාසයන් තව්රාත් පමණක් (උදා , සද්දුසිවරුන් අතර, Karaites ) ලිඛිත පෙළ මත පදනම් විය යුතු බවයි ලදී යුදෙව් කණ්ඩායම් මතු වී ඇති අතර, බොහෝ යුදෙව්වන් ඔවුන් වාචික නීතිය හඳුන්වන දේ විශ්වාස කළ කෙනෙක්. මෙම වාචික සම්ප්රදායන් පැරණි යුදෙව් ආගම යන පරිසිවරයා නිකාය සම්ප්රේශණය කරන ලද අතර, පසුව ලිඛිත වාර්තා සහ ගින්නෙන් විසින් පිට පුළුල් කරන ලදී. රබ්බිවරුන්ගේ යුදෙව් ආගම ( පරිසිවරු උපද්දවා වන) සෑම විටම තව්රාත් ( ලිඛිත නීතිය හැඳින්වේ) යන පොත් හැම විටම වාචික සම්ප්රදාය සමගාමීව සම්ප්රේෂණය කර ඇති බව . පවත්වා ඇත මේ මොහොත වනතුරුත් යුක්ති සහගත කිරීමට , යුදෙව්වන් වචන බොහෝ නිර්වචනය නොකළ එකක් ඉතිරි වේ එහිදී තව්රාත් , පෙළ , සහ පැහැදිලි කිරීමක් හෝ උපදෙස් නොමැතිව සඳහන් බොහෝ ක්රියාමාර්ග යොමු ; මෙම ඔවුන් තර්ක , පාඨකයාට වෙනත් , i.e. , මුඛ, මූලාශ්ර වලින් තොරතුරු හුරු වේ යැයි උපකල්පනය කෙරේ බවයි. ද්රව්ය මේ සමාන්තර මාලාවක් මුලින් වාචිකව සම්ප්රේෂණය , හා " මුඛ නීතිය" ලෙස ප්රසිද්ධියට පත් විය ලදී. රබ්බි ජුදා haNasi (ක්රි.ව 200) කාලය වන විට , යෙරුසලම විනාශ කිරීමෙන් පසු මෙම ද්රව්ය බොහෝ එකට Mishnah බවට සංස්කරණය කරන ලදී. ඉදිරි ශත හතර පුරා මෙම නීතිය ( ඊශ්රායෙල් හා කල්දිවරුන්ගේ ) ලෝකයේ ප්රධාන යුදෙව් ජන දෙකම සාකච්ඡා හා විවාද පටන් ගත්තේය , සහ මෙම ප්රජාවන් එක් එක් සිට Mishnah මත ප්රකාශයන්ගෙන් අවසානයේදී Talmuds දෙකක් ලෙස හඳුන්වන compilations බවට එකට සංස්කරණය කළ පැමිණි . මෙම වයස අවුරුදු සමයේ විවිධ තව්රාතය විද්වතුන් අටුවා විසින් පහදා දී ඇත. Halakha , ජීවිතයේ රබ්බිවරුන්ගේ යුදෙව් ක්රමය නම්, තව්රාත් ක ඒකාබද්ධ කියවීම, හා මුඛ පරම්පරාගත වන Mishnah එම halakhic Midrash , තල්මුදය සහ එහි අටුවා මත පදනම් වේ. මෙම Halakha පූර්වාදර්ශයක් - පදනම් වූ පද්ධතියක් හරහා , සෙමින් වර්ධනය කර තිබේ. ගින්නෙන් ප්රශ්න සාහිත්යය , සහ තම වැදගත් පිළිතුරු, කිරීමට responsa ලෙස (හෙබ්රෙව්, Sheelot U- Teshuvot දී .) කාලයක් තිස්සේ පුරුදු වර්ධනය ලෙස, යුදෙව් නීතිය කේත ලියා සඳහන් කර ඇත මෙම responsa මත පදනම් වන ; වඩාත් ම වැදගත් කේත, Shulchan Aruch , බොහෝ දුරට අද ඕතඩොක්ස් ආගමික පුරුදු තීරණය කරයි. යුදෙව් දර්ශනය

ප්රධාන ලිපිය: යුදෙව් දර්ශනය 

යුදෙව් දර්ශනය හා දර්ශනය පිළිබඳ බැරෑරුම් අධ්යයනයක යුදෙව් දේවවේදය අතර සහයෝගීව සඳහන් කරයි. ප්රධාන යුදෙව් දාර්ශනිකයන් සලමොන් ඉබ්නු Gabirol , Saadia Gaon , ජුදා Halevi , මයිමොනඩිස් , සහ Gersonides ඇතුළත් වේ. ප්රධාන වෙනස්කම් ( 19 වන සියවසේ මුල් භාගයේ සිට අග 18) බුද්ධි ප්රබෝධය ප්රතිචාර සිදු පශ්චාත් බුද්ධත්වයට යුදෙව් දාර්ශනිකයන් තුඩු දෙනු ඇත. නූතන යුදෙව් දර්ශනය ඕර්තඩොක්ස් සහ නොවන ඕතඩොක්ස් දෙකම නැඹුරු දර්ශනය කින් සමන්විත වේ. ඕතඩොක්ස් යුදෙව් දාර්ශනිකයන් අතර කැපී Eliyahu එලියේසර් ඩෙස්ලර් , ජෝශප් බී Soloveitchik , සහ Yitzchok Hutner වේ. සුප්රසිද්ධ - ඕතඩොක්ස් නොවන යුදෙව් දාර්ශනිකයන් මාටින් Buber , ෆ්රාන්ස් Rosenzweig මොර්දෙකයි කැප්ලාන් , ආබ්රහම් යොෂුවා රාජ්යයක් රාජ්යයකට , විල් Herberg , සහ එම්මානුවෙල් Lévinas ඇතුළත් වේ. රබ්බිවරුන්ගේ විවරණයන් ඕතොඩොක්ස් හා වෙනත් බොහෝ යුදෙව්වන් අනාවරණය තව්රාතය මෙන්ම තනිකරම එහි ලියා අන්තර්ගතය , නමුත් එහි අර්ථකථනයන් සමන්විත යැයි අප විශ්වාස කරන්නේ නැහැ. තව්රාතය අධ්යයනය ( එහි මහතම අර්ථයෙන් , කවි දෙකම, ආඛ්යානය , සහ නීතිය හා හෙබ්රෙව් බයිබලය හා තල්මුද් දෙකම ඇතුළත් කිරීමට ) යුදෙව් ආගම ම කේන්ද්රීය වැදගත්කම පූජා ක්රියාවකි. මෙම Mishnah සහ තල්මුද් යන මුනිවරුන්ගේ සඳහා, සහ ඔවුන්ගේ අනුප්රාප්තිකයන් අද , තව්රාතය අධ්යයනය එබැවින් දෙවියන් වහන්සේ පහළ වන අන්තර්ගතය ඉගෙන ගැනීමට මාධ්යයක් , නමුත් ම අවසන් හුදෙක් විය. තල්මුදය අනුව, මෙම පුද්ගලයා එන්න ලෝකයේ භුක්ති විඳීමට ප්රධාන පවතී අතර කෙනෙක් මේ ලෝකයේ ලාභාංශ භුක්ති විඳියි සඳහා දේවල් ය; ඒවා: දෙමාපියන් , කරුණාව ආදරණීය ඔප්පු ගෞරව , සහ එක් පුද්ගලයා සහ තවත් අතර සාමය . එහෙත්, තව්රාත් අධ්යයනය ඔවුන් සමාන වේ. ( තල්මුද් Shabbat 127a ). යුදෙව් ආගම තුළ , " තව්රාතය අධ්යයනය දෙවියන් අත්විඳිමින් කිරීමේ මාධ්යයක් විය හැකි " [ 54 ] , සමකාලීන යුදෙව් ආගම කිරීමට Amoraim හා Tanaim දායකත්වය ගැන කල්පනා , මහාචාර්ය ජාකොබ් Neusner නිරීක්ෂණය : මෙම රබ්බිවරයෙක්ද ගේ තාර්කික හා තාර්කික පරීක්ෂණයක් හුදු තර්ක - දංගෙඩියට නොවේ. එය .... මේ workaday ලෝකයේ වඩාත් නිශ්චිත සහ කොන්ක්රීට් ක්රියා මග පෙන්වීමට හා ගෞරවයට පත් එතරම් වැදගත්කමක් නැති , දෙවියන් වහන්සේගේ රහස ඔබට මූලික ප්රතිපත්ති සොයා ගැනීම සඳහා ඉතා බරපතල හා සැලකිය යුතු ප්රයත්නයක් මෙන්න කරණකොට යුදෙව් ආගම පිළිබඳ අබිරහස : මේ පිටසක්වල හා බුද්ධිය නැති අවිශ්වාසය හා desacralization නොව පවිත්ර කිරීමේ මෙවලමක් බව දුරස්ථ වරදකරු . "[ 55 ] එකිනෙකා ආලෝකය තුළ ලිඛිත තව්රාතය සහ මුඛ තව්රාතය අධ්යයනය කිරීමට , දෙවියන් වහන්සේගේ වචනය අධ්යයනය කරන ආකාරය අධ්යයනය කිරීමට ද මෙසේ ය තව්රාතය අධ්යයනය දී, මුනිවරුන්ගේ සකස් හා විවිධ තාර්කික හා සාහිත්ය පොතපත මූලධර්ම අනුගමනය . ඩේවිඩ් ස්ටර්න් අනුව, රබ්බිවරුන්ගේ විවරණයේ මූලික සිද්ධාන්ත දෙකක් මත විවේක : පළමු, ලියවිල්ල omnisignificance කෙරෙහි ඇති විශ්වාසය , එහි කටයුතු පවා සෑම වචනයක් , ලිපි , (එක් ප්රසිද්ධ වාර්තාවක් අනුව) පිටපත් කිරීමේ සමෘධියට වන meaningfulness තුළ, ; දෙවන, තනි දෙවිගේ කැමැත්ත ප්රකාශනය ලෙස ශුද්ධ ලියවිල්ලේ අත්යවශ්ය සමගිය කියාපෑම [56] .මෙම මූලධර්ම දෙක අර්ථකථන විශාල විවිධත්වයක් කල හැක. තල්මුදය අනුව, තනි පදය අර්ථ කිහිපයක් තිබේ , නමුත් කිසිදු පද දෙකක් එකම අර්ථය පැවැත්වීමට. එය ආර් ඉෂ්මායෙල්ගේ පාසලේ උගන්වන ලදී : (යෙරෙ 23:29 ) ' ' 'මෙන්න, සමිඳාණන් වහන්සේ -සහ ගල් කුඩුකර දම බව මිටියක් වැනි ගිනි ප්රකාශ වැනි මාගේ වචනය වේ.' මෙම මිටිය (එය පර්වතයට විට) බොහෝ පුළිඟු නිෂ්පාදනය හා සමානව තනි පදය අර්ථ කීපයක් ( තල්මුද් මන්ත්රණ සභාව 34a ) ඇත. "මෙසේ නිරීක්ෂණය යුදෙව්වන්, තව්රාත් බැලීම ගතික ලෙස එය අර්ථ නිරූපණයන් රැසක් එය තුල අඩංගු වන බැවින් [ 57] රබ්බිවරුන්ගේ සම්ප්රදාය අනුව වලංගු ලිඛිත තව්රාතය සියලු අර්ථකථන මුඛ ස්වරූපයෙන් සීනයි මෝසෙස් හෙළි කර ( වාචික එළිදරව් ක්රියාත්මක වන නීති සංග්රහය ම සමවිස්කෘත මිල) ශිෂ්යයෙකු වෙත ගුරු සිට පහලට ප්රදානය කරන ලදී. විවිධ ගින්නෙන් අර්ථකථන ඉදිරිපත් කරන විට, ඔවුන් සමහර විට ඔවුන්ගේ තර්ක නීත්යානුකූල කිරීමට විවරණයක් මූලධර්ම ආයාචනා ; සමහර ගින්නෙන් මෙම මූලධර්ම තමන් සීනයි දී මෝසෙස්ට දෙවියන් වහන්සේ විසින් අනාවරණය වූ බව කියති. [58] අනුව, දහම, නීති අර්ථ නිරූපණය ගැන පොදුවේ භාවිතා සාහිත්ය පොතපත මූලධර්ම හතක් ( Sifra ආරම්භයේදී baraita ) අවධානය යොමු කරන ; ආර් ඉෂ්මායෙල්, දහතුන ( Sifra ආරම්භයේදී baraita ; මෙම එකතුව විශාල වශයෙන් දහම, එම ක විශාලනය වේ). [ 59] එලියේසර් ආ. ජෝස් හෙක්ටයාර - Gelili බොහෝ දුරට තව්රාතය නොගැනෙන මූලද්රව්ය අර්ථ විවරණයේ සඳහන් සඳහා භාවිතා ලැයිස්තුගත 32, . මෙම Talmudim හා Midrashim හරහා විසිරී සියලු විවරණයක් නීති Ayyelet හෙක්ටයාර - Shachar එම Sifra ඔහුගේ විවරණයට හඳුන්වා දී Malbim විසින් එකතු කර ඇත. ඒ කෙසේ වුවත් , ආර් ඉෂ්මායෙල් ගේ 13 මූලධර්ම සමහර විට වඩාත් පුළුල් ලෙස දන්නා අය ය ; ඔවුන් වැදගත් සංස්ථාපනය හා යුදෙව් ආගම පැරණිතම , තර්ක ශාස්ත්රය , විවරණයේ , සහ නීති විද්යාව සඳහා පරිශීලක දායකත්වයන් එකක්. [60 ] යූදා Hadassi 12 වන ශතවර්ෂයේ Karaite යුදෙව් ආගම බවට ඉෂ්මායෙල් ප්රතිපත්ති නීතිගත කරන ලදී. [61 ] අද ආර් ඉෂ්මායෙල් ගේ 13 මූලධර්ම යුදෙව් තුළට අන්තර්ගත කෙරේ දෛනික පදනම මත නිරීක්ෂණය යුදෙව්වන් විසින් කියවිය යුතු යාච්ඤාව පොත . [ 62 ] [ 63 ] [ 64 ] [ 65 ] යුදෙව් අනන්යතාවය " යුදෙව් ආගම " යන වදනේ ආරම්භය

යුදෙව් ආගම ( " පැත්ත හෝ [ යුදෙව්වන් ] අනුකරණය " යන ක්රියා පදයේ ἰουδαΐζειν සිට ,) Iudaismus , පුරාතන ග්රීක Ἰουδαϊσμός හෝ Ioudaïsmos ක Latinized ආකෘති උපද්දවා මෙම පදය , [ 66 ] සහ එය අවසානයේදි හෙබ්රෙව් יהודה , Yehudah දේවානුභාවයෙන් , "යූදා "; [67 ] [ 68] හෙබ්රෙව් : יַהֲדוּת , Yahadut . මෙම පදය Ἰουδαϊσμός පළමු ක්රිස්තු පූර්ව 2 වන සියවස 2 මකබියස් නම් හෙලනිස්තික ග්රීක පොතේ පෙනී යයි. වයස සහ කාලය පිළිබඳ සන්දර්භය තුළ එය හෙලේනික් (ග්රීක ) සංස්කෘතික නියාමයන් මෙසේ ජනතා ඉදිරිපත් දන්වා තිෙබ් වචනයක් " සංස්කෘතික ඒකකයෙහි කොටසක් හෝ සෙවීමට පිහිටුවීම " [69] සහ එහි antonym hellenismos සමාන , අදහස්. මකබිවරයෙකු කැරැල්ල සහ ඒ නිසා කාලීන iudaismos නිපදවීමත් පිටුපස iudaismos හා hellenismos අතර ගැටුම මෙහිය. [shaye ජේ ඩී කොහෙන් යුදෙව්භාවය ආරම්භය ඔහුගේ පොතේ මෙසේ ලියයි: , ඇත්තෙන්ම, [ Ioudaïsmos ] ලෙස පරිවර්තනය කිරීමට " යුදෙව්, " අපි පෙලඹීමක් ඇති නමුත් මෙම යෙදුම මුලින්ම සිදුවීම තුළ, Ioudaïsmos තවමත් ආගම තනතුර දක්වා අඩු කළ නොහැකි වී ඇති නිසා මේ පරිවර්තනය , පටු වේ. එය " Judaeans යූදා දේශයේ (හෝ යුදෙව්වන් යුදෙව් ) කරවන සියලු ලක්ෂණ සමස්ත ." ඒ වෙනුවට අදහස් මේ ලක්ෂණ අතර, වග බලා ගන්න , අපි අද කියලා පිළිවෙත් හා විශ්වාසයන් "ආගමික " කතා කරන්නේ නමුත් මෙම පිළිවෙත් හා විශ්වාසයන් කාලීන එකම සෑහීමට පත් වන්නේ නැහැ. මේ අනුව Ioudaïsmos නැත " යුදෙව් ආගම " ලෙස නමුත් Judaeanness ලෙස පරිවර්තනය කළ යුතුය. [70] යුරෝපයේ කාලීන අදහස් යොදා ගන්නා ලදී එහිදී මුල්ම උදාහරණයක් " යුදෙව් ආගමේ රුකියාව හෝ ප්රායෝගික ; යුදෙව්වන් ආගමික පද්ධතිය හෝ රාජ්යකරණයට " { cn} රොබට් Fabyan ගේ 1513. " යුදෙව් ආගම Englande හා ප්රංශය යන newe cronycles වේ " ලතින් Iudaismus සෘජු පරිවර්තන ලෙස පළමු ද්විතීය සම්මත ග්රන්ථ (කතෝලික හා නැගෙනහිර ඕතොඩොක්ස් දී Deuterocanon ), 2 Macc ක 1611 ඉංග්රීසි පරිවර්තනය සිදු වුණා. ii. 21: " Iudaisme සඳහා ඔවුන්ගේ ගෞරවයට නිර්භීතව themselues හැසිරී බව එම ." [ 71 ] මිනිසුන් වශයෙන් යුදෙව්වන් හා යුදෙව් ආගම අතර වෙනස දානියෙල් Boyarin අනුව, ආගම හා වාර්ගිකත්වය අතර යටින් වෙනස යුදෙව් ආගම ම විදේශීය වන අතර, ප්ලේටෝගේ දර්ශනය එහි සම්භවය ඇති අතර එම හෙලනිස්තික යුදෙව් ආගම ඔවුන් ලෝකයට ප්රකාශ ආත්මය සහ මස් අතර විභවයෙන් එක් ආකාරයකි. [72] එහි ප්රතිඵලයක්, ඔහුගේ දැක්ම , යුදෙව් එවැනි ආගම්, ජාති, හෝ සංස්කෘතිය සාම්ප්රදායික බටහිර ප්රවර්ග, බවට පහසුවෙන් සකස් වුයේ නැත. Boyarin මෙම කොටසේ යුදෙව් ආගම විසින් බොහෝ වසර 3,000 වඩා වැඩි ඉතිහාසයක් බටහිර සංස්කෘතිය නැගීම ආරම්භ වීමට හා බටහිර පිටත සිදු (එම, යුරෝපය, විශේෂයෙන්, මධ්යතන සහ නූතන යුරෝපය) යන කරුන පිලිබිඹු කරන බව හඟවන. මේ කාලය තුළ දී, යුදෙව්වන් වහල්භාවය, අරාජික සහ දිව්යාණ්ඩුමය ස්වයං පාලනයක්, බලෙන් අල්ලා, රැකියාව, සහ පිටුවාහලේ අත්දැකීම්. ඩයස්පෝරාවට දී, ඔවුන් සමඟ ස්පර්ශ වූ අතර, පුරාණ ඊජිප්තු, බැබිලෝනිය, පර්සියානු සහ හෙලේනික් සංස්කෘතීන්, මෙන්ම බුද්ධි ප්රබෝධය (Haskalah බලන්න) හා ඵල දරනු ඇත අතර, ජාතිකවාදයේ නැගීමට වන නවීන ව්යාපාර බලපා ඔවුන්ගේ පැරණි මව්බිම, ඊශ්රායෙල් දේශය තුළ යුදෙව් රාජ්ය පත්රය. ඔවුන් ද මේ අනුව [අවශ්ය සඳහනක්] වරක් ප්රභූව විසින් අත්පත් ඉඩම් බලය මධ්යස්ථාන RUS ජනතාව හා පසුව මොන්ගෝලියානු දක්වා පහත වැටී ලෙස අතුරුදහන් කිරීමට පමණක්, යුදෙව් (මෙම Khazars) පරිවර්තනය ප්රභූ ජනගහනය දැක්කා., Boyarin තර්ක කර තිබේ "එය පෙළපත් නැහැ, ජාතික, ආගමික, නමුත් මේ සියල්ල, අපෝහක ආතතිය නොමැති නිසා යුදෙව්භාවය, අනන්යතාව ඉතා කාණ්ඩ බාධා." ඒ [73] ඇතැම් සංස්කෘතික සම්ප්රදායන් අතරම මෙම දෘෂ්ටි කෝණය සපුරා වෙනස්, එවැනි මානව යුදෙව් ආගම ලෙස පරිචයන්, යුදෙව් ආගම ආගමික අංශ ප්රතික්ෂේප කරනවා. යුදෙව්වෙක් යනු කවුද? ප්රධාන ලිපිය: යුදෙව්වෙක් කවුද?

රබ්බිවරුන්ගේ යුදෙව් ආගම අනුව, යුදෙව්වෙක් හෝ යුදෙව් මව හෝ උපත ලැබූ යුදෙව් නීතිය අනුව යුදෙව් ආගම බවට පරිවර්තනය විය කරන ඕනෑම කෙනෙකුට ඇත. යුදෙව් සහ ලොව පුරා ප්රගතිශීලී යුදෙව් ආගම වන විශාල වටිනාකමක් ඇති නෝට්ටු Reconstructionist (ද ලිබරල් ලෙස හඳුන්වනු හෝ යුදෙව් ආගම ප්රතිසංස්කරණ) එම දෙමාපියන් කුඩා ප්රාදේශීය ශාඛා යුදෙව් අනන්යතාවය සමග දරුවා හදා, නමුත් නොවේ නම් දෙමාපියන් එක් යුදෙව් නම් යුදෙව් ලෙස දරුවා පිළිගන්න. පරිවර්තනය සාම්ප්රදායිකව තල්මුද් කාලය සිට අධෛර්යමත් කර ඇති නමුත් අද යුදෙව් ආගම සියලු ප්රධාන ධාරාවේ ආකාර [අවශ්ය පැහැදිලි කිරීමක්], අවංක හරවාගැනීමට විවෘත වේ. පරිවර්තන ක්රියාවලියේ අධිකාරියක් විසින් ඇගයීමට ලක් කර තිබේ නම්, එම ආගමට හරවා ඔහුගේ හෝ ඇයගේ අවංක හා දැනුම මත පරීක්ෂා කර ඇත. [74] පරිවර්තනය "බෙන් ආබ්රහම්" හෝ "පන්දුවට පහර ආබ්රහම්", (පුතා හෝ ආබ්රහම්ගේ දියණියක) ලෙස හැඳින්වේ. විද්යුත්ගාමක අවස්ථාවට පෙරළා දැමූ කර ඇත. 2008 දී, ඊශ්රායෙල් වැඩිම ආගමික අධිකරණය යුදෙව්වන් 40,000 ක් වන බවට පරිවර්තනය, වැඩි වශයෙන් රුසියානු සංක්රමනික පවුල් වලින්, ඔවුන් ඕතඩොක්ස් රබ්බිවරයෙක්ද විසින් අනුමත කර තිබූ නමුත් අවලංගු. [75]

Rabbinical යුදෙව් ආගම යුදෙව්වෙක් , උපත් හෝ පරිවර්තනය විසින් වේවා , සදහටම යුදෙව්වෙකු බව පවත්වාගෙන යයි. මේ අනුව තවත් ආගමක් අදේවවාදියෙක් හෝ ආගමට හරවා බව ප්රකාශ කරන යුදෙව්වෙක් තවමත් යුදෙව් විය සාම්ප්රදායික යුදෙව් ආගම විසින් සලකනු ලැබේ. සමහර ආරංචි මාර්ග අනුව, ප්රතිසංස්කරණ ව්යාපාරය තවත් ආගම බවට පරිවර්තනය කර ඇති යුදෙව්වෙක් තවදුරටත් යුදෙව්වෙක් , [ 76 ] [ 77 ] වන අතර, ඊශ්රායල් රජය ශ්රේෂ්ඨාධිකරණයට නඩු හා නීති පසුව ආස්ථානයක් ගෙන තිබේ. [ 78 ] එම තත්ත්වය පවත්වා ගැනීමට සමත්ව තිබේ කෙසේ වෙතත්, ප්රතිසංස්කරණ ව්යාපාරය මෙම එසේ කපා බව නොවේ සහ වියළි , සහ වෙනස් අවස්ථාවන් සලකා සහ එකිනෙකට වෙනස් ක්රියාවන් සඳහා කැඳවුම් ඇඟවුම් කර තිබේ. උදාහරණයක් ලෙස, සන්ත්රාසයට පත් කිරීම යටතේ පරිවර්තනය කර ඇති යුදෙව්වන් " තම කොටස කිසිදු ක්රියාමාර්ගයක් නොමැතිව එහෙත් ඔවුන්ගේ ආශාව යුදෙව් ප්රජාව පිරිස නැවත " යුදෙව් ආගම නැවත අවසර හැකිය හා " ඇදහිල්ල අත්හැර බවට පත් වී තිබේ කළ ආගමට හරවා , ඒ කෙසේ වුවත් , තවමත් යුදෙව්වෙක් ." ( පි. 100-106 ). [ 79 ] යුදෙව් අනන්යතාවය පමණක් patrilineal වැටීමක් මගින් සම්ප්රේෂණය කළ හැකි බව Karaite යුදෙව් ආගම විශ්වාස කරයි. යුදෙව් අනන්යතාවය දෙමාපියන් දෙදෙනාම යුදෙව් සිටිය යුතු බවට නියම , සහ පමණක් නොව පියා බව විශ්වාස නවීන Karaites සුළුතරයක් වුවද. ඔවුන් පමණක් patrilineal සම්භවයක් තව්රාත් සියලු සම්භවයක් පිරිමි රේඛාව අනුව ගියේ ය යන පදනම මත , යුදෙව් අනන්යතාවය සම්ප්රේෂණය කළ හැකි බව ඔවුහු තර්ක කරති. [ 80 ] ඊශ්රායෙල් රාජ්ය යුදෙව් අනන්යතාවය තීරණය කුමක් ද යන ප්රශ්නය නව ජීවයක් ලබා දුන් 1950 දී , ඩේවිඩ් බෙන්- Gurion mihu Yehudi අදහස් ( " යුදෙව් ජාතිකයෙක් කවුද ") ලොව පුරා යුදෙව් ආගමික බලධාරීන් හා බුද්ධිමතුන් සිට පදිංචි කිරීම සඳහා ඉල්ලා සිටි විට , පුරවැසිභාවය ප්රශ්න. මෙය තවමත් ස්ථාවරව නොවේ, සහ විටින් ඊශ්රායල දේශපාලනය රුදුරුව . යුදෙව් ජන විකාශන ප්රධාන ලිපිය: යුදෙව් රටේ ජනගහනය " යුදෙව් ජාතිකයෙක් කවුද " යන අර්ථ ගැටලු සහගත වේ නිසා යුදෙව්වන් සංඛ්යාව ලොව පුරා තක්සේරු කිරීම අපහසු වේ ; යුදෙව් ලෙස නොවේ සියලු යුදෙව්වන් තමන් හඳුනා ගැනීම සහ යුදෙව් ලෙස හඳුනා ගැනීම කළ තවත් යුදෙව්වන් විසින් එසේ සලකා නොවේ. යුදෙව් වසර පොතේ ( 1901 ) අනුව, 1900 දී ගෝලීය යුදෙව් ජනගහනයෙන් 11 ක් පමණ ක් විය. පවතින නවතම දත්ත 2002 ලෝක යුදෙව් ජනගහන සමීක්ෂණ හා යුදෙව් අවුරුදු දින දසුන (2005) සිට ඇත. 2002 වසරේ දී , යුදෙව් ජනගහන සමීක්ෂණ අනුව , ලොව පුරා යුදෙව්වන් මිලියන 13.3 කි. යුදෙව් අවුරුදු දින දසුන මිලියන 14.6 උපුටා දක්වමින් පුවත්පත සඳහන් කරයි. යුදෙව් ජනගහන වර්ධනය 2000 සිට 2001 දක්වා 0.3 % කින් වර්ධනය සමග , ශුන්ය සියයට අසල දැනට . යුදෙව් ආගමික ව්යාපාර ප්ධාන ලිපිය: යුදෙව් ආගමික ව්යාපාර රබ්බිවරුන්ගේ යුදෙව් ආගම රබ්බිවරුන්ගේ යුදෙව් ආගම (හෝ සමහර ක්රිස්තියානි සම්ප්රදායයන් තුළ, Rabbinism ) ( හෙබ්රෙව් : " Yahadut Rabanit " - יהדות רבנית ) එම නීති සංග්රහය වන සංග්රහ පසුව, ක්රිස්තු වර්ෂ 6 වැනි සියවසේ සිට යුදෙව් ආගමේ ප්රධාන ධාරාවේ ආකෘති පත්රය වී ඇත. එය මුඛ තව්රාතය සහ වියත් සාහිත්යය හැසිරීම නීතියේ අනුමැතිය දේ නියම කිරීමට සඳහනක් නොමැතිව ලිඛිත තව්රාතය ( ලිඛිත නීතිය) නිවැරදිව අර්ථ දැක්විය නොහැකි බව විශ්වාස , සමන්විත වේ. 18 වැනි සියවසේ අග භාගයේ යුදෙව් බුද්ධත්වයට උතුරු ඇමරිකාවට සහ Anglophone රටවල , ආගමික ව්යාපාර හෝ වටිනාකමක් ඇති නෝට්ටු බවට අෂ්කෙනසි (බස්නාහිර ) යුදෙව් බෙදීම විය. ඊශ්රායෙල් ( මෙම තත්ත්වය වඩා තරමක් වෙනස් වේ) පිටත අද ප්රධාන නිකායන් ඕතඩොක්ස් කොන්සර්වේටිව් හා ප්රතිසංස්කරණ වේ. ඕතඩොක්ස් යුදෙව් ආගම ලිඛිත හා මුඛ තව්රාතය දෙකම දේවානුභාවය මෝසෙස් හෙළි කර එය තුල නීති බන්ධන හා වෙනස් නොවන බව බව පවත්වයි. ඕතඩොක්ස් යුදෙව්වන් සාමාන්යයෙන් Shulchan Aruch ( Sephardic සම්ප්රදායන් බොහෝ දුරට වාසිදායක halakha ක උකු සංග්රහ ) මත අටුවා යුදෙව් නීතිය නියත සංග්රහ කිරීමට සලකා බලන්න. ලෝක සම්මතය යුදෙව් ඇදහිල්ල පිළිබඳ අර්ථ නිරූපනයක් ලෙස මයිමොනඩිස් ' 13 මූලධර්ම මත ඉහල වටිනාකමක්ද තබයි. ලෝක සම්මතය බොහෝ විට නවීන ඕතඩොක්ස් යුදෙව් සහ Haredi යුදෙව් ආගම බෙදා ඇත. Haredi යුදෙව් ආගම , නූතනත්වය අඩු නම්යශීලී වන අතර, යුදෙව් නොවන විෂය අඩු උනන්දුවක් තිබෙන අතර, එය ඇඳුම් පැළඳුම් හා තවත් දැඩි පිළිවෙත් එහි ශෛලීන් විසින් ප්රායෝගිකව නූතන ඕර්තඩොක්ස් ධර්මයෙහි සිට වෙනස් වේ. Haredi යුදෙව් ආගම අවධියේ පසුවේ ඇතුළත් වනුයේ: Kabbalah මුල් බැස සහ Rebbe හෝ ආගමික ගුරුවරයෙක් මත රඳා වෙනසක් මගින් වන Hasidic යුදෙව්, ; Sephardic ( ආසියානු හා උතුරු අප්රිකානු ) අතර මතුවී ඇති හා Sephardic Haredi යුදෙව්, ඉශ්රායෙල් යුදෙව්වන්

කොන්සර්වේටිව් යුදෙව් ආගම Shabbat පිළිපැදීම හා kashrut , ඇදහිල්ල යුදෙව් ප්රතිපත්ති - මූලධර්මවාදී නොවන හිතාමතා ඉගැන්වීම, නූතන සංස්කෘතිය කෙරෙහි ධනාත්මක ආකල්පයක් , සහ සාම්ප්රදායික රබ්බිවරුන්ගේ හා නවීන ශිෂ්යත්ව දෙකම පිළිගත ඇතුළු සාම්ප්රදායික යුදෙව් නීති හා චාරිත්ර සඳහා කැපවීමක් , සමන්විත වේ යුදෙව් ආගමික ග්රන්ථ සලකා විට. කොන්සර්වේටිව් යුදෙව් ආගම යුදෙව් නීතිය ස්ථිතික නොවන බව , නමුත් සෑම විටම වෙනස් කොන්දේසි ප්රතිචාර වශයෙන් වර්ධනය වී උගන්වයි. එය තව්රාතය දේවානුභාවයෙන් දිවැසිවරයන් විසින් ලියා ඇති, දිව්යමය ලියවිල්ලකි දරන්නේ ඔහුගේ කැමැත්ත පිළිබිඹු කරමින් , නමුත් එය මෝසෙස්ට දෙවියන් වහන්සේ විසින් නියම කරන බව ඕතඩොක්ස් තත්ත්වය ප්රතික්ෂේප කරයි. [ 81 ] [ 82 ] කොන්සර්වේටිව් යුදෙව් ආගම මුඛ නීතිය දිව්යමය බව පවත්වයි හා normative , නමුත් , ලිඛිත හා වාචික නීතිය දෙකම නවීන සංවේදනාවන් පිළිබිඹු හා නවීන කොන්දේසි ගැලපෙන ලෙස ගින්නෙන් මගින් සාවද්ය ලෙස අර්ථ පැහැදිය හැකි බවය. බොහෝ රටවල ලිබරල් හෝ ප්රගතිශීලී යුදෙව් ආගම නමින් ප්රතිසංස්කරණ යුදෙව්, සාපේක්ෂව universalist අනුව යුදෙව් ආගම නිර්වචනය , සදාචාර නීති නිරීක්ෂණය අතර තව්රාත් යන පිළිවෙත සහ උ නීති ප්රතික්ෂේප කරයි , සහ නබිවරුන්ගේ සදාචාරාත්මක ඇමතුමක් අවධාරණය කරයි. ප්රතිසංස්කරණ යුදෙව් ආගම යන ස්වභාෂා තුළ සමානව යාච්ඤා සේවය ( බොහෝ අවස්ථාවල දී හෙබ්රෙව් සමග) සංවර්ධනය හා යුදෙව් සම්ප්රදාය පෞද්ගලික සම්බන්ධයක් අවධාරණය කරයි කර ඇත.

යුදෙව් ආගම Reconstructionist , ප්රතිසංස්කරණ යුදෙව් ආගම වැනි, යුදෙව් නීතිය පැවැත්වීමට නැත, වැනි , සිහි අවශ්යයි, නමුත් ප්රතිසංස්කරණ මෙන් නොව, Reconstructionist වතාවත් අනුගමනය කිරීමට ගහනය වන අතර ප්රජා සත්කාරක භූමිකාව අවධාරණය කරයි කියලා. යුදෙව් අලුත් කිරීමේ අධ්යාත්මික හා සමාජ සාධාරණත්වය කෙරෙහි අවධානය යොමු කරන මෑත උතුරු ඇමරිකානු ව්යාපාරය , නමුත් යුදෙව් නීතිය ගැටළු විසඳීමට නොවේ. පිරිමි හා කාන්තා යාච්ඤා සමානව සහභාගි වෙනවා. මානවවාදී යුදෙව් ආගම යුදෙව් අනන්යතාවය මාර්ග , යුදෙව් සංස්කෘතිය හා ඉතිහාසය අවධාරණය කරයි බව උතුරු ඇමරිකාව හා ඊශ්රායලයේ කේන්ද්ර කුඩා - theistic නොවන ව්යාපාරය යි.

ඊශ්රායෙල් යුදෙව් ව්යාපාර ප්රධාන ලිපිය: ඊශ්රායෙල් ආගම බොහෝ යුදෙව්, ඊශ්රායල වැසියන්, "ලෞකික" (hiloni) "සාම්ප්රදායික" (masorti) "ආගමික" (dati) හෝ Haredi තමන් වර්ගීකරණය. "ලෞකික" යන පදය සිය යුදෙව් අනන්යතාවය තම ජීවිත තුළ ඉතා ප්රබල බලවේගයක් විය හැකි බටහිර (යුරෝපීය) සම්භවය ඊශ්රායල පවුල්, අතර ස්වයං-විස්තරය ලෙසින් වඩාත් ජනප්රිය වේ, නමුත් කරන සාම්ප්රදායික ආගමික විශ්වාසයන් සහ විශාල වශයෙන් ස්වාධීන ලෙස එය බලන්න. ජනගහනය මේ කොටස විශාල වශයෙන් සංවිධානාත්මක ආගමික ජීවිතයේ නොතකා හරිනු, එය නිල ඊශ්රායල rabbinate (ඕතඩොක්ස්) හෝ යුදෙව් ආගම (ප්රතිසංස්කරණ කොන්සර්වේටිව්) ඩයස්පෝරා පොදු ලිබරල් ව්යාපාර විය. "සාම්ප්රදායික" (masorti) මෙහි "නැගෙනහිර" සම්භවය (i.e., මැද පෙරදිග, මධ්යම ආසියාව, සහ උතුරු අප්රිකාව) ඊස්රායල පවුල් අතර ස්වයං-විස්තරය ලෙසින් වඩාත් සුලභ වේ. මෙම වචනය ලෙස බහුලව භාවිතා වන අතර ද නම් තමන් උතුරු ඇමරිකාවේ "පිටින් Masorti" කොන්සර්වෙටිව් යුදෙව්, සමග ගෑවිලාවත් නැත. මාර්ගවල දෙගිඩියාවකින් විශාල වශයෙන් ඉශ්රායෙල් තුළ භාවිතා වේ "ලෞකික" සහ "සාම්ප්රදායික" පවතී: ඔවුන් බොහෝ විට පැටලෙන්නේ, ඔවුන් ලෝක සංකල්පයට හා ප්රායෝගික ආගමික සැමරීම අනුව ඉතා පුළුල් පරාසයක ආවරණය කරයි. එම කාණ්ඩයට යටතේ යුදෙව්වන් ප්රතිශතය ඩයස්පෝරාව තුළ වඩා වැඩි වුවත් "ඕතඩොක්ස් පල්ලිය" යන වචනය නොවේ ජනප්රිය, ඊශ්රායල කතිකාව වේ. කුමක්ද ඩයස්පෝරාව තුළ "ඕතඩොක්ස් පල්ලිය" ලෙස හඳුන්වනු ඇත පොදුවේ dati ඊශ්රායෙල් (ආගමික) හෝ haredi (අති-ඕතඩොක්ස්) නමින් හැඳින්වෙන දේ ඇතුළත් වේ. හිටපු කාලීන "ආගමික සියොන්වාදය" හෝ "ජාතික ආගමික" ප්රජාව නමින් හැඳින්වෙන දේ ඇතුළත් වේ, මෙන්ම haredi-leumi (ජාතිකවාදී haredi) ලෙස පසුගිය දශකය "Hardal" ප්රසිද්ධ, හෝ බවට පත් වී තිබේ දේ, එය බෙහෙවින් අවැඩදායී බද්ධ කරන ජාතිකවාදී මතවාදයන් සමග haredi ජීවන රටාව. (සමහර අය, යුදෙව් තුළ, ද නිරීක්ෂණය ඕතඩොක්ස් යුදෙව්වන්ට frum ලෙස, frei විරුද්ධ ලෙස (වැඩි ලිබරල් යුදෙව්වන්) වෙත යොමුවන්න). Haredi දළ වශයෙන් දෙකම ජනවාර්ගික හා දෘෂ්ටිමය රේඛා ඔස්සේ වෙනම කණ්ඩායම් තුනකට බෙදිය හැකි බව ජනතාව සඳහා අදාළ වේ: (1) Ashkenazic සම්භවයක් (-hasidic නොවන) "ලිතුවේනියානු" haredim; (2) Ashkenazic සම්භවයක් Hasidic haredim; සහ (3) වන Sephardic haredim. Karaites හා සමාරියයන්ගේ

Karaite යුදෙව් ආගම වැනි සද්දුසිවරුන් ලෙස, - රබ්බිවරුන්ගේ නොවන යුදෙව් දෙවන අරලියගහ කාලය නිකායන් ඉතිරිව ලෙස තමන්ව නිර්වචනය කරයි. මෙම Karaites ( " Scripturalists ") පමණක් හෙබ්රෙව් බයිබලය සහ ඔවුන් Peshat ( " සරල" අර්ථය) ලෙස බැලීම පිළිගන්නා ඔවුන් බලාධිකාරී ලෙස බයිබලානුකුල නොවන ලියවිලි පිළිගන්නේ නැහැ. බොහෝ දේ තිබුණත් සමහර යුරෝපීය Karaites තමන් යුදෙව් ප්රජාව කොටසක් ලෙස, සියල්ල දකින්නේ නැහැ. සමාරියයන්ගේ , බටහිර බැංකුවේ Nablus / ෂෙකෙම් කලාපයේ හා Holon සම්පූර්ණයෙන්ම ගෙරිසිම් කන්ද වටා පිහිටි ඉතා කුඩා ප්රජාවක් , ඉශ්රායෙල්හි ටෙල් අවිව් අසල, ඉශ්රායෙල් යකඩ යුගයට රාජ්යයේ ඊශ්රායෙල් පැවත තමන් සලකති. ඔවුන්ගේ ආගමික පිළිවෙත් ලිඛිත තව්රාතය ඔවුන් ( ජෝෂුවාගේ සමාරිය පොත් සඳහා ද විශේෂ සම්බන්ධයෙන් ) එකම බලාධිකාරී ශුද්ධ ලියවිල්ලෙහි ලෙස දෙස ( මෝසෙස්ගේ පොත් පහ ), පරිසමාප්ත පෙළ මත පදනම් වේ. යුදෙව් වතාවත් දෙව් ආචාර ධර්ම ප්රධාන ලිපිය: යුදෙව් ආචාර ධර්ම යුදෙව් ආචාර ධර්ම අනෙකුත් සදාචාර ප්රතිපත්ති , හෝ මධ්යම යුදෙව් ගුණදම් විසින් halakhic සම්ප්රදායන් මඟ පෙන්වීම කළ හැක. යුදෙව් සදාචාරාත්මක පිළිවෙත් සාමාන්යයෙන් එවැනි , යුක්තිය, සත්යය , සාමය, ප්රේමය ( chesed ), කරුණාව , නිහතමානිකම සහ ආත්ම ගෞරවය ලෙස වටිනාකම් සලකුනු කිරීමට අවබෝධ කර ගත හැකි ය. විශේෂිත යුදෙව් ආචාර ධර්ම වලට අධෛර්යය ( lashon හාර ) සිට පුණ්ය ( tzedakah ) සහ වැලකී සිටින පුරුදු ඇතුළත් වේ. ලිංගිකත්වය හා වෙනත් බොහෝ කරුණු සම්බන්ධයෙන් නිසි ආචාර ධර්ම වලට යුදෙව්වන් අතර ආරවුලක් විෂයයන් ය.

යාච්ඤා ප්රධාන ලිපිය: යුදෙව් සේවා සාම්ප්රදායික ව, යුදෙව්වන් යාච්ඤා තුන් වතාවක් දිනපතා Shacharit, Mincha, සහ Ma'ariv සිව්වන යාච්ඤාවට කටපාඩමින්, Mussaf Shabbat සහ නිවාඩු දින වැඩිදුරටත් සඳහන් කළේය. එක් එක් සේවා හදවත දී Amidah හෝ Shemoneh Esrei වේ. බොහෝ සේවා තවත් වැදගත් යාච්ඤාව ඇදහිල්ල ප්රකාශ වන Shema Yisrael (හෝ Shema) වේ. මෙම Shema තව්රාත් සිට පදයේ පාරායනය වේ (ද්විතීය කථාව 6: 4): Shema Yisrael සමිඳාණන් වහන්සේගේ Eloheinu සමිඳාණන් වහන්සේගේ Echad- "! එම්බා, ඉශ්රායෙල් අසන්න සමිඳාණන් වහන්සේ අපේ දෙවියන් වහන්සේ වහන්සේ එක ම සමිඳාණන් වහන්සේ ය!" වාර්ගික යාච්ඤා කැමති වුවත් සාම්ප්රදායික යුදෙව් සේවය කරන යාච්ඤාවලට බොහෝ හුදකලා යාච්ඤා පාරායණා කළ හැක. වාර්ගික යාච්ඤාව minyan කැඳවා දස වැඩිහිටි යුදෙව්වන්, ක ගණපූරණය අවශ්ය වේ. කට ආසන්න සියලු ඕර්තඩොක්ස් සහ කොන්සවේටිව් කව කිහිපය තුළ, පිරිමි යුදෙව්වන් පමණක් minyan දෙසට ගණන්; බොහෝ කොන්සර්වේටිව් යුදෙව්වන් හා යුදෙව් නිකායන් සාමාජිකයන් මෙන්ම කාන්තා යුදෙව්වන් ගණන් කරන්න. යාච්ඤා සේවා වලට අමතරව, නිරීක්ෂණය සාම්ප්රදායික යුදෙව්වන් බොහෝ ක්රියා සිදු කරන විට දවස පුරා යාච්ඤා හා දේශනයෙන් කටපාඩමින් කියනවා. යාච්ඤා එසේ මත ආහාර වේලක් ආහාරයට ගැනීම, හා පසු, විවිධ ආහාර අනුභව හෝ පානීය පෙර, උදේ අවදි මත සමුදීරණය. යාච්ඤා සඳහා වන ප්රවේශය යුදෙව් නිකායන් අතර වෙනස් වේ. වෙනස්කම්, යාච්ඤා පාඨ යාච්ඤා සංඛ්යාත, සහ, විවිධ ආගමික වැඩසටහන් සංවිධානය පාරායනය යාච්ඤා සංඛ්යාව සංගීත භාණ්ඩ භාවිතය සමූහ සංගීතය සහ යාච්ඤා සාම්ප්රදායික ජනවන්දනා මෙහෙයන් භාෂා හෝ ස්වභාෂා පාරායණා තිබේද ඇතුලත් කර ගත හැක. පොදුවේ ගත් කල, ඕතොඩොක්ස් හා කොන්සර්වේටිව් සභා සම්ප්රදාය වඩාත් සමීපව කියූවේ, හා ප්රතිසංස්කරන හා Reconstructionist ධර්මශාලාවල ඔවුන්ගේ සේවා පරිවර්තන සහ සමකාලීන ලේඛන ඇතුළත් වීමට ඇති ඉඩ කඩ වැඩිය. එසේම, බොහෝ කොන්සර්වේටිව් ධර්මශාලාවල, සහ සියලු ප්රතිසංස්කරණ හා Reconstructionist සභාවල, කාන්තාවන් යාච්ඤා සේවා සමාන පදනමක් මත සම්ප්රදායිකව එකම එවැනි තව්රාත් සිට කියවීම ලෙස මිනිසුන්, විසින් සම්පුර්ණ චරිත ඇතුළු මිනිසුන් සමග සහභාගි වෙනවා. මීට අමතරව බොහෝ ප්රතිසංස්කරණ පන්සල් වැනි අවයව හා මිශ්ර choirs ලෙස සංගීත සහායකයා භාවිතා කරන්න.

ආගමික ඇඳුම් වැඩිදුර තොරතුරු: kippah, tzitzit හා tefillin ඒ kippah (හෙබ්රෙව්: כִּפָּה, බහු වචන kippot; යුදෙව්: יאַרמלקע, yarmulke) සමහර යුදෙව් මිනිසුන් විසින්, යාච්ඤා ආහාරයට ගැනීම, ආශිර්වාද හදුන්වන්නේ, හෝ යුදෙව් ආගමික ග්රන්ථ අධ්යයනය අතර, සහ සෑම විටම බොහෝ යුදෙව්වන් විසින් පළඳින තරමක් වටකුරු brimless skullcap වේ. ඕතඩොක්ස් ප්රජාවන් තුළ, පිරිමි පමණක් kippot ඇඳුම්; -ඕතඩොක්ස් නොවන ප්රජාවන් තුළ, ඇතැම් කාන්තාවන් ද kippot ඇඳීමට. මුළු ඔටුන්න හිමි ආවරණය හැකි විශාල, snug කැප් කිරීමට, හිස පිටුපස පමණක් ආවරණය වන කුඩා රවුම් beanie සිට ප්රමාණයෙන් Kippot පරාසය. Tzitzit (හෙබ්රෙව්: צִיציִת) (අෂ්කෙනසි උච්චාරණය: tzitzis): (අෂ්කෙනසි උච්චාරණය: tallis), හෝ යාච්ඤා සාලු මේ tallit සතර කොනේ සොයා "බටව" හෝ "එල්ලෙන කොටස" (טַלִּית හෙබ්රෙව්) විශේෂ knotted ඇත. මෙම tallit යාච්ඤාව සේවා කාලය තුළ යුදෙව් මිනිසුන් අතර සමහර යුදෙව් කාන්තාවන් විසින් පළඳින ඇත. යුදෙව් ජාතිකයා tallit ඇඳගෙන ආරම්භ වන විට සම්බන්ධයෙන් රේගු වෙනස් වේ. මෙම Sephardi ප්රජාව තුළ, පිරිමි ළමුන් තීරුව mitzvah වයස සිට tallit ඇඳීමට. සමහර අෂ්කෙනසි ප්රජාවන් තුළ පමණක් එය විවාහයෙන් පසු එක් ඇඳීමට සිරිත වේ. ඒ tallit katan (කුඩා tallit) දවස පුරා යට ඇඳුම් පැළඳ වැටෙන්නේ ඇඟලුම් වේ. සමහර ඕතඩොක්ස් කවයන් තුල, බටව ඇඳුම් පිටත නිදහසේ එල්ලීමට අවසර ඇත. Tefillin (හෙබ්රෙව්: תְפִלִּין) සඳහන් බඳන (ග්රීක වචනය φυλακτήριον සිට අර්ථය ආරක්ෂාවක් හෝ ශේෂයන්) ලෙස ඉංග්රීසි දන්නා,, සම් පටි විසින් වම් අත වටා නළල හා තුවාලය අනුයුක්ත බයිබලානුකුල පද අඩංගු හතරැස් සම් පෙට්ටි දෙකක් වේ. ඔවුන් නිරීක්ෂණය යුදෙව් මිනිසුන් අතර සමහර යුදෙව් කාන්තාවන් විසින් සතියේ දිනවල උදෑසන යාච්ඤා අතරතුර පැළඳ ඇත. [83] ඒ කිටෙල්ගේ (යුදෙව්: קיטל), සුදු දණහිස-දිග overgarment, මහ නිවාඩු දින යාච්ඤා නායකයන් සහ සමහර නිරීක්ෂණය සාම්ප්රදායික යුදෙව්වන් විසින් පැළඳ ඇත. ගෘහ මූලිකයා සමහර ප්රජාවන් තුළ පාස්කු seder දී කිටෙල්ගේ ඇඳීමට සඳහා එය සාම්ප්රදායික වන අතර, සමහර දෑවැද්දට විවාහ වහලක් යට එක් ඇඳීමට. යුදෙව් පිරිමි වන tallit තැන්පත් කරන හා ඇතැම් විට ද tachrichim (සුසාන ඇඳුම්) කොටසක් වන කිටෙල්ගේ ඇත.

යුදෙව් නිවාඩු දින ප්රධාන ලිපිය: යුදෙව් නිවාඩු යුදෙව් නිවාඩු දින විශේෂ එවැනි නිර්මාණය, හෙළිදරව් , උන් යුදෙව් ඉතිහාසයේ අවස්ථා සැමරීම වන, යුදෙව් දින දර්ශනයේ දින තුළ, මෙන්ම දෙවියන් වහන්සේ හා ලෝකය අතර ඇති සම්බන්ධය මහ තේමාවන් වේ.

ප්රධාන ලිපිය: Shabbat

මෙම Shabbat ආහාර වේලක් ආරම්භයේ දී ක ගෙත්තම් challah ආවරණය යටතේ තබා braided Shabbat challahs දෙකක් Shabbat, සෙනසුරාදා රෑ සිකුරාදා රාත්රියේ හිරු බැස යෑමෙන් ටික කලකට පෙර සිට රෑ කිරීමට කල් පවත්නා සෙසු සතිපතා දවසක්, මැවීමේ දින හයකට පසු දෙවිගේ විශ්රාම දිනය සමරයි. [84] එය යුදෙව් ප්රායෝගිකව වැදගත් කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි සහ විශාල කෝපුස් මගින් පාලනය වේ ආගමික නීති. සිකුරාදා ඉර බැසීමත් සමග එම නිවසේ කාන්තාවක් ඉටිපන්දම් දෙකක් හෝ ඊට වැඩි දැල්වූ හා ආශීර්වාදයක් ලෙස හදුන්වන්නේ විසින් Shabbat සාදරයෙන් පිළිගනී. සවස ආහාර වේලක් ද Kiddush, වයින් කෝප්පයක් කට හඬ නඟා ගායනා කරනු ආශීර්වාදයක්, සහ Mohtzi, රොටි කට පාරායනය ආශීර්වාදයක් ආරම්භ වීමත් සමග. එය මේසය මත challah, පාන් braided රොටි දෙක, ඇති සිරිත වේ. Shabbat යුදෙව්වන් තුළ melakhah වර්ග 39 යටතේ වැටෙන ඕනෑම ක්රියාකාරකමක් නිරත තහනම් "වැඩ" ලෙස වචනාර්ථයෙන් පරිවර්තනය කර ඇත. ඇත්ත වශයෙන්ම සබත් දිනයේ දී තහනම් කටයුතු සුපුරුදු අර්ථයෙන් "වැඩ" නොවේ: ඔවුන්, ගිනි දැල්වූ ලියන, මුදල් භාවිතා කිරීම සහ පොදු වසම තුල කරගෙන යනු මෙවැනි ක්රියාවන්, ඇතුළත් වේ. ගිනි දැල්වූ කිරීමේ තහනම ඉන්ධන දහනය සම්බන්ධ කරගන්නා කාර්, රිය පැදවීම, සහ විදුලි භාවිතා කිරීමට නූතන යුගය තුළ දීර්ඝ කර ඇත.

වන්දනා උත්සව ප්රධාන ලිපිය:

යෙරුසලමේ සමහර sukkot යුදෙව් ශුද්ධ දින (chaggim), එවැනි ඊජිප්තුවේ සිට නික්මයාම හා තව්රාත් ලැබූ අවස්ථාව, යුදෙව් ඉතිහාසයේ සන්ධිස්ථානයක් වන සිදුවීම්, සැමරීමට, සමහරවිට, කෘෂිකාර්මික චක්රය කන්න සංක්රමණයන් වෙනස් සලකුණු කරන්න. ප්රධාන උත්සව තුනක්, Sukkot, පාස්කුව සහ Shavuot, ( "regel" යන හෙබ්රෙව් වචනය, හෝ පය හෝ ව්යුත්පන්න) "regalim" ලෙස හැඳින්වේ. තුන regalim මත, ඉශ්රායෙල් ජනයා දේව මාලිගාවේ දී පූජා ඔප්පු කිරීම සඳහා යෙරුසලමට වන්දනා කිරීමට සඳහා එය චාරිත්රානුකූල විය. පාස්කු මංගල්යය (Pesach) සතියක නිවාඩු නීසාන් (හෙබ්රෙව් දින දර්ශනයේ පළමු මාසය) 14 දවසේ සවස පටන්, ඊජිප්තුවේ සිට නික්මයාම සමරයි බව ය. ඊශ්රායෙල් පිටත, පාස්කු දින අටක් සඳහා සමරනු ලබයි. පුරාණ කාලයේ දී, එය බාර්ලි අස්වැන්න සමග සම්පාත විය. එය ගෙදර-සේවාව, Seder මධ්යගත කරන එකම නිවාඩු දිනයක්. නිවාඩු කිරීමට පෙර නිවසේ සිට මුහුන් දැමූ නිෂ්පාදන (chametz) ඉවත් කර ඇති අතර, මෙම සතිය පුරා භාවිත නොවේ. නිවාස සිටින අතර chametz සලකුණු පවා සංකේතාත්මක දැවෙන මේ Seder දා උදෑසන සිදු කෙරේ-නිෂ්පාදන රොටි හෝ පාන් සහතික කිරීම සඳහා පිරිසිදු කර ඇත. Matzo වෙනුවට පාන් ආහාරයට ගන්නවා. Shavuot ( "පෙන්තකොස්ත" හෝ "සති මංගල්යය") සීනයි කන්ද මත ඊශ්රායෙල් තව්රාත් එළිදරව් සමරයි. ද Bikurim මංගල්යය, හෝ පළමු ඵල ලෙස හඳුන්වන, එය තිරිඟු අස්වැන්න බයිබලානුකුල කාලයේ සම්පාත විය. Shavuot චාරිත්ර වාරිත්ර,, කිරි ආහාර අනුභව (චීස් කේක්, blintzes විශේෂ ප්රියතම ඒවා) රූත් පොත කියවන සතා සිවුපාවට පවා සමග නිවාස සහ ධර්මශාලාවල සැරසීම, සහ සුදු ඇඳුම් ඇඳගෙන, නිර්මලත්වය සංකේතවත් Tikkun Leil Shavuot ලෙස හඳුන්වන සියලු රාත්රී අධ්යයනය මැරතන් තරග ඇතුළත් වේ. Sukkot ( "කූඩාරම්" හෝ "කූඩාරම් මංගල්යය") පොරොන්දු දේශය වෙත ගමන් කරමින් කාන්තාරය හරහා ඉබාගාතේ යන ඉශ්රායෙල්වරුන් අවුරුදු හතළිහ සමරයි. එය ඔවුන්ගේ ඉබාගාතේ තුළ ඊශ්රායෙල්වරුන් තාවකාලික නිවාස නියෝජනය කරන sukkot (ගයන්න. Sukkah) නමින් තාවකාලික පැල් ඉදිකිරීම මගින් සමරනු ලබයි. එය ඵල අස්වැන්න සමග සම්පාත, සහ කෘෂිකාර්මික චක්රය අවසන් සලකුනු කරයි. ලොව පුරා යුදෙව්වන් දවල් සතළිසක් සහ රාත්රි හතක් sukkot කන්න. Sukkot යුදෙව්වන් වැසි වෙනුවෙන් යාච්ඤා කිරීමට පටන් එහිදී Shemini Atzeret, සහ Simchat තව්රාතය, "තව්රාත් ක ප්රීතිවීම", තව්රාත් කියවීම චක්රය අවසන් බැසීමට විසින් නැවත වරක් ආරම්භ සලකුනු කරන නිවාඩු අවසන්. මෙම අවස්ථාවට තව්රාත් ලියවිලි සමග ගායන සහ නර්තන සමග සමරනු ලබයි. Shemini Atzeret හා Simchat තව්රාතය තාක්ෂණික වෙනම නිවාඩු දිනයක් නොවේ Sukkot කොටසක් ලෙස සලකයි.

මහ ශුද්ධ දින

Maurycy ගොට්ලෙයිබ් විසින් යොම් Kippur (1878) ප්රධාන ලිපිය: මහ නිවාඩු මහ නිවාඩු (Yamim Noraim හෝ "බිය වන දින") විනිශ්චය සහ සමාව වටා කේන්ද්රගත වේ. Rosh Hashanah, (ද යොම් හෙක්ටයාර්-Zikkaron හෝ "සිහි කරන දිනය", සහ යොම් Teruah, හෝ "එදෙස බැලුණි ඇති සැකසංකා දිනය"). එය හෙබ්රෙව් දින දර්ශනය, තිෂ්රි යන හත් වන මාසයේ පළමු වන දින යෙදී ඇති නමුත් Rosh Hashanah, යුදෙව් අලුත් අවුරුදු (වචනානුසාරයෙන් ගත් කළ, "වසරේ හිස ') වේ. Rosh Hashanah යොම් Kippur දක්වා වන යුදෙව්වන් වසර පුරා, ඕනෑකමින් හෝ නොව, ඔවුන්ගේ ආත්ම සෙවීමට සහ පව් සිදුවු වරද නිවැරදි කර ගැනීමට උත්සාහ අණ කරන කාලය තුළ පව් නසන 10 ක කාලයක්, ආරම්භයේ සලකුනු කරයි. මෙම එදෙස බැලුණි හමන, හෝ බැටළුවෙකු ගේ අං, ධර්මශාලාවෙහි, ඇපල් සහ මී පැණි ආහාරයට ගැනීම, සහ එවැනි දෙළුම් ලෙස සංකේතාත්මක ආහාර, විවිධ කට ආශිර්වාදය කියමින් නිවාඩු රේගු ඇතුළත් වේ.යොම් Kippur, ( "සමඟි කිරීමේ දිනය") යුදෙව් වසරේ ද්රෝණයක් දවසක්. එය වාර්ගික නිරාහාරව එක පව් සමාව වෙනුවෙන් යාච්ඤා කරන දිනයක් වේ. නිරීක්ෂණය යුදෙව්වන් සමස්ත දින ධර්මශාලාවෙහි, සමහර විට දහවල් කෙටි නිවාඩුවක් සමග, "Machzor" නමින් විශේෂ නිවාඩු prayerbook සිට යාච්ඤා හදුන්වන්නේ වැය කරනවා. බොහෝ ආගමික නොවන යුදෙව්වන් ධර්මශාලාවට සේවා සහභාගී වීම සහ යොම් Kippur මත උපවාසයේ ලක්ෂ්යයක් කරන්න. යොම් Kippur ආසන්නයේ, ඉටිපන්දම්, පත්තු කිරීමට පෙර එය prefast ආහාර වේලක්, එම "seuda mafseket", ආහාරයට ඇත. යොම් Kippur මුවවිට සිනගෝගය සේවා Kol Nidre යාච්ඤාවට පටන් ගනියි. එය විශේෂයෙන් Kol Nidre සඳහා යොම් Kippur සුදු ඇඳීමට චාරිත්රානුකූල වන අතර, හම් පාවහන් ෙගවී ගිය නොවේ. පසු දින, යාච්ඤා සවස උදෑසන සිට පැවැත්වේ. "Ne'ilah" නමින් අවසන් යාච්ඤාව සේවාව, එම එදෙස බැලුණි දීර්ඝ පිපිරීම සමග අවසන් වේ.

Purim ප්රධාන ලිපිය: Purim

යෙරුසලමේ Purim වීදි දර්ශන තව්රාත් කියවීම , ප්රංශය, 1860 යුදෙව් කලා කෞතුකාගාරයෙහි සහ ඉතිහාසය Purim (හෙබ්රෙව් : මෙම ශබ්ද ගැන פורים ( උදව් · තොරතුරු) Pûrîm " ගොඩක් ") නපුරු හාමාන්ගේ කුමන්ත්රණය සිට පර්සියානු යුදෙව්වන් ගැලවීම සමරයි බව ප්රීතිමත් යුදෙව් නිවාඩු දිනයක් , බයිබලානුකුල දී වාර්තා කර ඇති පරිදි, ඔවුන් සමූලඝාතනය කිරීමට උත්සාහ කළ එස්තර් පොත. එය එස්තර් පොතෙන් රාජ්ය පාරායනය , ආහාර සහ බීම අන්යෝන්ය දීමනා, දුප්පතුන්ට පුණ්ය , සහ උත්සවාකාර ආහාර වේලක් (එස්තර් 9:22) , සමන්විත වේ. පානීය වයින්, hamantashen නමැති විශේෂ පේස්ට්රි පිරිනැමුවේ ආහාරයට ගැනීම, මුහුණු ආවරණ හා ඇඳුම් ආයිත්තම්, දී , හැඳ හා සැණකෙළි සහ පක්ෂ සංවිධානය , වෙනත් රේගු ඇතුළත් වේ. Purim පෙබරවාරි හෝ ග්රෙගරියානු දින දර්ශනය මාර්තු සිදුවන අදාර් , හෙබ්රෙව් මස 14 වැනිදා වාර්ෂිකව සමරනු ලබයි.

හනුක්කා ප්රධාන ලිපිය: හනුක්කා හනුක්කා (හෙබ්රෙව්: חֲנֻכָּה, "කැපවීම") ද Lights උත්සවය ලෙස හඳුන්වනු, Kislev (හෙබ්රෙව් දින දර්ශනයේ) 25 වන දින ආරම්භ වන බව දින අටක්-යුදෙව් නිවාඩු දිනයක්. මෙම නාට්ය උළෙල එසේ මත, උළෙල අට රාත්රී, පළමු රාත්රියේ එක් එක් එක් ආලෝක වූ ගින්නක් දැල්වීම විසින් යුදෙව් නිවාස නිරීක්ෂණය දෙවන රාත්රියේ දෙකක් සහ ඇත. නිවාඩු දින හනුක්කා ( "කැපවීම" යන අර්ථය) නම් කරන ලදී එය ඇන්ටිඕකස් IV වන Epiphanes එහි කෙලෙසා පසු අරලියගහ නැවත කැප සලකුනු නිසා. ආත්මිකව, හනුක්කා සඳහන් "තෙල් ආශ්චර්යය" සමරයි. තල්මුදය අනුව, Seleucid අධිරාජ්යය පුරා මකබියස් නම් ජයග්රහණය පහත යෙරුසලමේ අරලියගහ නැවත කැප, එක් දිනක් සඳහා දේව මාලිගාවේ දී සදාකාලික දැල්ල තෙල් දැමීමට පමණක් ප්රමාණවත් කැප තෙල් ඇති විය. පුදුම සහගත කරුණ, තෙල් දින අටක් සඳහා පුළුස්සා - එය, නව තෙල් ඔබන්න සූදානම් කිරීම හා කැප වූ කාලය දිග හැකි විය. හනුක්කා බයිබලයේ සඳහන් වී නැති අතර එය යුදෙව් ආගම තුළ ප්රධාන නිවාඩු සලකා නොහැකි විය, නමුත්, එය නත්තල් ලෙස එම කාලය පුරා වැටී අවධාරණය කර ඇති බව ජාතික යුදෙව් අවම කර ප්රධාන වශයෙන් නිසා, නවීන කාලයේ වඩාත් දෘශ්යමාන සහ පුළුල්ව සුප්රකට බවට පත් වී තිබේ ඊශ්රායෙල් රාජ්ය පිහිටුවීම නිසා.

වෙනත් දින මූලික ලිපියන්: Tisha B'Av , යොම් Hashoah හා යොම් Ha'atzmaut Tisha B'Av (හෙබ්රෙව් : תשעה באב හෝ ט'באב , " Av නවවැනි ") පලමු හා දෙවන විහාරස්ථාන විනාශ අනුස්මරණය ශෝකය හා නිරාහාරයේ දින වන අතර, පසු කාල වලදී , යුදෙව්වන් පිටුවහල් කිරීම ස්පාඤ්ඤයේ සිට. යොම් හෙක්ටයාර් - මුලයන් ( යුදෙව් සංහාරය සිහි දිනය) හා යොම් Ha'atzmaut ( ඊශ්රායල් නිදහස් දින ) නූතන නිවාඩු දින පිළිවෙලින් , යුදෙව් ජන සංහාරය භීෂනය සහ ඊශ්රායෙල් නිදහස ජයග්රහණයක් සැමරීම . තව්රාත් කියවීම් ප්රධාන ලිපිය: තව්රාතය කියවීම උත්සවය හා Shabbat යාච්ඤා සේවා මධ්ය, Haftarah ලෙස හඳුන්වන අතර, එය Tanakh අනෙක් පොත් සම්බන්ධිත කියවීම් සමග තව්රාත් 'පොදු කියවීම ය. වසර තුල දී , මුළු තව්රාතය චක්රය , සරත් සෘතුවේ දී අධික ආරම්භ Simchat තව්රාතය සමග , කියවන්නට ලැබේ.

ධර්මශාලාවල ආගමික ගොඩනැගිලි ප්රධාන ලිපිය: සිනගෝගය

යෙරුසලමේ Belz මහා සිනගෝගය ඇතුලත. ධර්මශාලාවල යාච්ඤාවෙන් හා අධ්යයන යුදෙව් නිවාස වේ. ඒවා සාමාන්යයෙන් යාච්ඤා (ප්රධාන අභයභූමිය), අධ්යයනය සඳහා කුඩා කාමර, සහ ප්රජා හෝ අධ්යාපන භාවිතය සඳහා බොහෝ විට ප්රදේශයේ සඳහා වෙනම කාමර අඩංගු වේ. ධර්මශාලාවල සඳහා කිසිදු මාලාවක් එහි පාලකයන්ගේ නිරුවතයි හා සිනගෝග ගෘහ නිර්මාණ හැඩයෙන් හා අභ්යන්තර මෝස්තර බොහෝ සෙයින් වෙනස් වේ. මෙම ප්රතිසංස්කරණ ව්යාපාරය වැඩි වශයෙන් පන්සල් ලෙස ඔවුන්ගේ ධර්මශාලාවල වෙත යොමු වන්න. සිනගෝගයක් සමහර සාම්ප්රදායික ලක්ෂණ වේ: ගිවිසුම් කරඬුව තව්රාත් ලියවිලි තබා ඇත එහිදී (පෙට්ටිය බොහෝ විට භූෂිත මුල් පිටුව තිරෙන් (parochet) සමග ගිවිසුම් කරඬුව දොරවල් පිටත හෝ ඇතුලත වසා ඇත) (Sephardim විසින් ඇරොන් හෙක්ටයාර-kodesh Ashkenazim හා hekhal කැඳවා); තව්රාත් කියවන එහිදී (හා සේවා Sephardi ධර්මශාලාවල දී පවත්වනු ලැබේ) උස් පාඨකයාගේ වේදිකාවක් (Ashkenazim හා Sephardim විසින් tebah විසින් bimah හැඳින්වේ); සදාකාලික ආලෝකය (නේර්ගේ tamid), යෙරුසලමේ දේව මාලිගාවේ නිතරම පත්තු පහන් රුක සිහිගන්වන්නේ ලෙස භාවිතා දිගටම පත්තු පහන හෝ පහන් කූඩු මෙම pulpit, හෝ amud, යාච්ඤා අතර hazzan හෝ යාච්ඤා නායක සිටින්නේ කොතැනකද ගිවිසුම් පෙට්ටිය මුහුණ දෙන lectern. ධර්මශාලාවල අමතරව, යුදෙව් ආගම තුළ වැදගත්කමක් අනෙකුත් ගොඩනැගිලි වන yeshivas, හෝ යුදෙව් ඉගෙනුම් ආයතන, mikvahs ඇතුළත්

ආහාර පාලන නීති: kashrut ප්රධාන ලිපිය: Kashrut යුදෙව් ආහාර නීති kashrut ලෙස හඳුන්වනු ලැබේ. ඔවුන් අනුව සකස් කළ ආහාර කොෂර් හැඳින්වෙන්නේ, සහ කොෂර් නොවන බව ආහාර ද treifah හෝ treif ලෙස හැඳින්වේ. මෙම නීති පිළිපදින අය ජනතාව ව්යවහාර "නීත්යානුකූල තබා" නියමිත බව ඔහු වැඩිදුරටත් ප්රකාශ කළේය. [85] නීති බොහෝ සත්ව මත පදනම් ආහාර සඳහා අදාළ වේ. උදාහරණයක් ලෙස, කොෂර් සලකා කිරීම සඳහා, ක්ෂීරපායින් කුර බෙදී සහ ඔවුන්ගේ වමාරා කන ඇති. ඌරු විවාදාත්මකව-කොෂර් නොවන සත්ව වඩාත් ප්රසිද්ධ උදාහරණයක්. [86] එය කුර බෙදී ඇති නමුත්, ඔවුන් සිය වමාරා නොකන. [87] කොෂර් විය මුහුදු ආහාර සඳහා, සත්ව වරල් හා තිබිය යුතුය. එවැනි බෙල්ලන්, ක්රෂ්ටේෂියාවන් සහ ආඳන් වැනි මුහුදු ආහාර ඇතැම් වර්ගවල, ඒ නිසා-කොෂර් නොවන ලෙස සලකනු ලැබේ. කුරුල්ලන් ගැන-කොෂර් නොවන විශේෂ ලැයිස්තුවක් තව්රාත් දී ලබා දී ඇත. විශේෂ බොහෝ පිළිබඳ නිශ්චිත පරිවර්තන දිවි ගලවා, සමහර-කොෂර් නොවන කුරුල්ලන් 'අනන්යතාවයන් තවදුරටත් නිශ්චිත ය නැහැ. කෙසේ වෙතත්, සම්ප්රදායයන් ඇති කුරුල්ලන් කීපයක් kashrut තත්ත්වය පිළිබඳ පවතී. උදාහරණයක් ලෙස, කුකුළන් හා මස්වල දෙකම බොහෝ ප්රජාවන් තුළ අවසර ලබා දී ඇත. වෙනත්, එවැනි උභයජීවීන්, උරගයන්, සහ බොහෝ කෘමි සතුන් වර්ග සම්පූර්ණයෙන්ම තහනම් වේ. [85] විශේෂ කොෂර්, මස් සහ කුකුල් මස් සලකා බව (නමුත් මාළු නොවේ) අවශ්යතාව අමතරව shechitah ලෙස හැඳින්වෙන ක්රියාවලිය තුළ ඝාතනය සෞඛ්ය සම්පන්න සත්ව ආ යුතුයි. නිසි සංහාරය පුරුදු තොරව වෙනත් ආකාරයකින් කොෂර් සත්ව පවා treif ඉටු කරනු ඇත. මරන්න ක්රියාවලිය සත්ව ඉක්මන් හා සාපේක්ෂව වේදනා රහිතව වීම අදහස් කර ගෙන ඇත. සතුන් තහනම් කොටස් ලේ, සමහර මේද, හා sciatic ස්නායු හා ඒ අවට ප්රදේශයේ ඇතුළත් වේ. [85]

යුදෙව් නීතිය ද එකට මස් සහ කිරි නිෂ්පාදන පරිභෝජනය කිරීම තහනම් කරයි. මස් කෑම හා කිරි ආහාරයට අතර පොරොත්තු කාලය තුළ ඔවුන් පරිභෝජනය කරන අනුපිළිවෙල හා ප්රජාව විසින් වෙනස් වේ, සහ පැය හයක් සඳහා දීර්ඝ කළ හැකිය. එහි මවගේ කිරිවලින් ළමයෙක් ආහාර පිසීම එරෙහිව බයිබලයේ තහනම් නියෝගයක් මත පදනම්ව, මෙම පාලනය බොහෝ දුරට මුඛ තව්රාතය, තල්මුදය සහ රබ්බිවරුන්ගේ නීතිය ව්යුත්පන්න කර ඇත. [85] චිකන් හා අනෙකුත් කොෂර් කුරුල්ලන් kashrut නීති යටතේ මස් ලෙස එම සලකනු ලැබේ, නමුත් තහනම් බයිබලයේ නැහැ, රබ්බිවරුන්ගේ වේ. [88] කෑම භාවිතය, උපකරණ සේවය, සහ උදුන් වෙනත් ආකාරයකින් කොෂර් බව ආහාර treif විය හැකියි. -කොෂර් නොවන ආහාර සකස් කිරීමට භාවිතා කර ඇති බව උපකරණ, හෝ මස් පවත්වා ඇති අතර දැන් කිරි නිෂ්පාදන සඳහා භාවිතා කරන, දීසි, නිශ්චිත කොන්දේසි යටතේ ආහාර treif පිරිනැමිය. [85] තවද, සියලු ඕර්තඩොක්ස් සහ සමහරක් කොන්සර්වේටිව් බලධාරීන් යුදෙව් නොවන විසින් කරන ලද සකස් මිදි නිෂ්පාදන පරිභෝජනය හේතුවෙන් චාරිත්ර විධි වයින් භාවිතා පුරාණ මිථ්යා පරිචයන් තහනම් කර තිබෙනවා. [85] සමහර කොන්සර්වේටිව් බලධාරීන් රබ්බිවරුන්ගේ අධීක්ෂණය නොමැතිව සිදු වයින් හා මිදි යුෂ අවසර දෙන්න. [89 ] තව්රාත් kashrut නීති පිළිබඳ වඩාත් නිශ්චිත හේතු දෙන්න නැත. [ 85 ] කෙසේ වෙතත්, පැහැදිලි කිරීම් ගණනාවක් , චාරිත්රය පවිත්රත්වය පවත්වාගෙන ආවේගය පාලනය උගන්වමින් දෙවියන් වහන්සේට කීකරු උනන්දු , සෞඛ්ය වැඩි දියුණු කිරීම, සතුන්ට කෲර අවම ඇතුළු ඉදිරිපත් කර ඇත යුදෙව් ප්රජාවගේ distinctness ආරක්ෂා . [ 90 ] ආහාර නීති විවිධ කාණ්ඩ විවිධ හේතු සඳහා සංවර්ධනය ඇති , සමහර හේතු කිහිපයක් තිබිය හැක. උදාහරණයක් ලෙස, මිනිසුන් [ 91 ] තව්රාත් අනුව, මෙම සත්ව ආත්ම අන්තර්ගතවී ඇත යනු , නිසා කුරුල්ලන් හා ක්ෂීරපායී ලේ පානය කිරීම තහනම් කර ඇත. ඊට වෙනස්ව, තව්රාත් - කොෂර් නොවන විශේෂ ආහාරයට ගැනීමෙන් ඊශ්රායෙල් තහනම් ඒවා අපවිත්ර ය "නිසා ". [ 92 ] මෙම Kabbalah කොෂර් ආහාර අනුභව කිරීම මඟින් නිකුත් කරන බව ශුද්ධකම පුළිඟු විස්තර , නමුත් ඉතා තදින් කෑමෙන් නිදහස් කිරීමට - කොෂර් නොවන ආහාර බැඳී සිටිති. [93 ] පැවැත්ම අවධානය [94 ] [ 95 ] ඔවුන් බොහෝ halakhot වෙනුවෙන් කරන්න ලෙස, kashrut සියලු නීති අවලංගු බවට පත් කර ඇත.

චාරිත්රය නිර්මලත්වය නීති ප්රධාන ලිපිය: Tumah

හෙබ්රෙව් ශිලා සමග Shabbat මත චාරිත්රය භාවිතය සඳහා රිදී matchbox දරන්නා මෙම Tanakh tahor හෝ , චාරිත්රානුකූලව පවිත්ර පුද්ගලයෙකු tamei වෙන්න හෝ , චාරිත්රානුකූලව අපිරිසිදු විය හැකි තත්වයන් යටතේ විස්තර කෙරේ. මෙම තත්වයන් කිහිපදෙනෙක් පරම්පරාගත කුල සාමාජිකයන් මිනිස් මළ සිරුරු හෝ සොහොන් සමග සම්බන්ධතා , ශුක්ර ස්රාව , යෝනි ස්රාවය , ඔසප් වීම, සහ මෙම කවර හෝ අපිරිසිදු බවට පත් වූ ජනතාව සමග සම්බන්ධතා වේ. [ 96 ] [ 97 ] රබ්බිවරුන්ගේ යුදෙව්, Kohanim දී බව අරලියගහ කාලයේ පූජකයන් ලෙස සේවය , වැඩි වශයෙන් සොහොන් බිම් ඇතුළු කිරීම සහ මළ සිරුරු ස්පර්ශ සිට සීමා වේ. [98 ] මෙම පන්සල කාලය තුළ , එවැනි පූජකයන් ( Kohanim ) ක රාජ්ය ඔවුන්ගේ පාන් පූජාවක් ( Terumah ) කන්න අවශ්ය වූ නීති අවසානයේ වැනි සාමාන්ය පාන් පානය පෙර සියලු යුදෙව්වන් අත්යවශ්යමය බවට පත් වූ අත් සේදීම වැනි වඩාත් දෘඩ නීති නීතිගත වෙමින් , හේතු වූ පිළිවෙත පිරිසිදු භාවය, .

පවුලේ පවිත්රත්වය

18 වන සියවසේ චර්මච්ඡේදනය පුටුවක් යුදෙව් කලා කෞතුකාගාරයෙහි සහ ඉතිහාසය ප්රධාන ලිපිය: Niddah මෙම චාරිත්රය පවිත්රත්වය නීති වැදගත් උපප්රවර්ගය පමණි කාන්තාවන් ඔප් ඇති වූ ජනවාර්ගික හා සම්බන්ධ වෙනවා. මෙම නීති ද niddah, තේරුම "වෙන්වීමක්" හෝ පවුලේ පවිත්රත්වය ලෙස හඳුන්වනු ලැබේ. සම්ප්රදායිකව නිරීක්ෂණය යුදෙව්වන්ට halakha අතිවැදගත් අංග, ඔවුන් සාමාන්යයෙන් ලිබරල් වටිනාකම් සහිත යුදෙව්වන් විසින් අනුගමනය නැහැ. [99] විශේෂයෙන් ඕතඩොක්ස් යුදෙව් ආගම තුළ, බයිබලයේ සඳහන් නීති Rabbinical තහනම් නියෝග මගින් වර්ධනය කිරීමද වේ. උදාහරණයක් ලෙස, තව්රාත් බලතල ඇය සාමාන්ය ඔසප් කාලය තුළ කාන්තාවක් දින හතක් ලිංගික හැසිරීම් වලින වැළකී යුතු බව. කාගේ ඔසප් දිගටම ලේ වහනය නතර වී තිබේ පසු තවත් දින හතක් දීමෙන් වැලකී සිටීමට කළ යුතු දිගු කාලයක් තිස්සේ ඇත කාන්තාවක්. [96] මෙම ගින්නෙන් zavah ලෙස තව්රාත් ප්රසිද්ධ මෙම දීර්ඝ ඔසප් කාලය සමග සාමාන්ය niddah සූක්ෂම ආකාරයෙන්, සහ කාන්තාවක් ලිංගික සංසර්ගය නැතුවා විය හැක අනිවාර්ය කාලයේ සිට තම ස්වාමි පුරුෂයා සමඟ ඇය එය අවසන් වේ දින හතක් පසු වන තුරු ඇයට ඔසප් ප්රවාහය ආරම්භ වේ. මීට අමතරව, Rabbinical නීතිය මෙම කාල සීමාව තුළ සිය බිරිඳ සමග ඇඳ ස්පර්ශ හෝ හවුල් සැමියා තහනම් කරයි. ඉන් පසුව, පිරිසිදු කරන mikveh නමින් චාරිත්රය නාන ඇති විය හැකිය. [99] සම්ප්රදායික ඉතියෝපියානු යුදෙව්වන්, Karaite ප්රායෝගිකව සමාන වෙන වෙනම පැල්පත් හා ද, ඔප් වීම කාන්තාවන් තබා නිසා පන්සල විශේෂ ශුද්ධවන්තකම ඔවුන්ගේ පන්සල් ගැහැනුන් ඔප් ඉඩ දෙන්නේ නැහැ. ඊශ්රායෙල් විගමන හා වෙනත් යුදෙව් නිකායන් බලපෑම වැඩි normative යුදෙව් පිළිවෙත් අනුගමනය කිරීම, ඉතියෝපියානු යුදෙව්වන්ට හේතු වී තිබේ. [100] [101]

ජීවන චක්රය සිද්ධීන් ජීවන චක්රය සිදුවීම් හෝ කොටසේ චාරිත්ර, යුදෙව් අනන්යතාව ශක්තිමත් හා සමස්ත ප්රජාව වෙත ඔහු / ඇය බැඳීමට සේවය කරන බව යුදෙව්වෙක් ජීවිත කාලය පුරාම සිදු වේ. බ්රිට් milah - ඔවුන්ගේ ජීවන අට වන දින චර්මච්ඡේදනය පිළිබඳ පතා හරහා ගිවිසුමට පිරිමි ළදරුවන් පිළිගැනීමේ. මෙම දරුවා ද මෙම උත්සවය සඳහා ඔහුගේ හෙබ්රෙව් නම ලබා දී ඇත. zeved habat හෝ බ්රිට් පන්දුවට පහර නම් සිසුවියන් සඳහා සමාන්තර චාරිත්රයක් ලෙස රිසි ඒ නාමකරණ උත්සවය, සීමිත ජනප්රියත්වය භුක්ති විඳියි. නීතිඥ mitzvah හා Bat mitzvah - කාන්තා යුදෙව්වෙක් දොළොස් වන විට කුඩා කාලයේ සිට නොසලකා හැරියොත් ඔවුන් වැඩිහිටි ගැනීමට මෙම කොටසේ සිදු වී ඇති අතර පිරිමි යුදෙව්වෙක් ඕර්තඩොක්ස් සහ සමහරක් කොන්සර්වේටිව් සභා අතර වයස අවුරුදු දහතුනක් වේ. මෙම ප්රතිසංස්කරණ ව්යාපාරය තුල දී, ගැහැණු ළමුන් හා පිරිමි ළමුන් දෙදෙනා වයස අවුරුදු දහතුනක් ඔවුන්ගේ පන්දුවට පහර / බාර් mitzvah ඇත. මෙම බොහෝ විට යාච්ඤා සභාවේ නායකත්වය සහ ප්රසිද්ධියේ තව්රාත් ක "කොටස" කියවීමට පමණක් ඕතඩොක්ස් සම්ප්රදාය පිරිමි, නව වැඩිහිටියන් සහිත අනුස්මරණය කර ඇත. විවාහ - විවාහ අතිශය වැදගත් ජීව චක්රය සිද්ධියකි. විවාහ උත්සවයක් ප්රීතිමත් නිවසක් සංකේතවත් කරන chuppah යටතේ සිදු, හෝ විවාහ වියන්. මෙම උත්සවය අවසානයේදී, මනාලයා අරලියගහ විනාශ කිරීම සඳහා අඛණ්ඩ වැලපීමෙන්, හා යුදෙව් ජනතාවගේ විසිරීම සංකේතවත්, ඔහුගේ අඩි සමඟ වීදුරු බිඳ දමයි. මරණය, ශෝකය - යුදෙව් ආගම බහු-වේදිකා ශෝක ප්රායෝගික ඇත. මෙහි දෙවන අදියර (එක් මාසය සඳහා නිරීක්ෂණය) එම shloshim වේ, එය ගෙදර වාඩි සම්ප්රදායික හා මිතුරන් හා පවුලේ අය සැනසීමට තුළදී (සතියකට නිරීක්ෂණය වචනාර්ථයෙන් "සත්",) එම shiva ලෙස හඳුන්වන අතර අය සඳහා , ඔවුන්ගේ දෙමාපියන් එක් අහිමි වී ඇති එහි මාස එකොළහ සඳහා නිරීක්ෂණය කරන yud ඔට්ටු chodesh, avelut, තෙවන අදියර වේ.

ප්රජා නායකත්වය

සම්භාව්ය පූජක

Samarkand, උස්බෙකිස්තානය ඇ ඔවුන්ගේ ගුරුවරයා සමග යුදෙව් සිසුන්. 1910. පූජකයෝ අරලියගහ හා පූජා කිරීමට සහභාගි වන විට යුදෙව් ආගම තුළ පූජක භූමිකාව සැලකිය යුතු ලෙස, ක්රිස්තු වර්ෂ 70 දී දෙවන මාලිගාවේ විනාශයට සිට හීන වී ඇත. පූජක උරුම තත්වය වන අතර, පූජකයන් තවදුරටත් උත්සවාකාර රාජකාරි නමුත් කිසිදු ඇතත්, ඔවුන් තවමත් බොහෝ යුදෙව් ප්රජාවන් තුළ ගෞරවයක්. ඔවුන් අනාගත තෙවන අරලියගහ සඳහා නැවත අවශ්ය වනු ඇත බව බොහෝ ඕතඩොක්ස් යුදෙව් ජන විශ්වාස හා අනාගත රාජකාරී සඳහා සූදානම රැඳී සිටීමට අවශ්ය වේ. Kohen (පූජකයා) - ආරොන්, මෝසෙස් සහෝදරයා patrilineal පැවත. අරලියගහ දී, kohanim පූජා සිදු චෝදනා කරන ලදී. අද දින, Kohen තව්රාත් යන කියවීම කැඳවා පළමු එක්, මෙන්ම, පූජක ආශිර්වාදය සිදු පළමු උපන් ක මිදීමේ උත්සවය ඇතුළු වෙනත් අසමසම නීති හා උත්සව, අනුකූල. ලෙවී (ලෙවී ගෝත්රයට අයත්) - ලෙවී Patrilineal පැවත ජාකොබ්ගේ පුත්රයා ය. යෙරුසලමේ දේව මාලිගාවේ දී, ලෙවීවරුන්, ගායනා ගීතාවලිය, ඉදිකිරීම්, නඩත්තු, පවිත්රකිරීමේ සහ මුර රාජකාරි ඉටු පූජකයන් සඳහා සහාය වන අතර සමහර විට ජනතාවට නීතිය හා අරලියගහ පිළිවෙත විසින් අර්ථ දක්වනු ලැබීය. අද දින, ලෙවී ගෝත්රයට අයත් තව්රාත් කියවීම දෙවැනි කැඳවා ඇත.

යාච්ඤා නායකයන් මෙම Mishnah සහ තල්මුද් කාලයේ සිට අද දක්වා, යුදෙව් චාරිත්ර හෝ උත්සව ඉතා සුළු පිළිවෙත් අනුගමනය සඳහා විශේෂඥ හෝ බලධාරීන් අවශ්ය කර තිබේ. ඒ යුදෙව්වෙක් තමා විසින් යාච්ඤාව සඳහා වඩාත් අවශ්යතා ඉටු කළ හැකිය. තව්රාත් සහ haftarah (නබිවරුන් හෝ ලියවිල්ල සිට පරිපූරක කොටස), රැලි සඳහා යාච්ඤා කිරීම, මනාලයා හා මනාලිය සඳහා ආශිර්වාදය, පූර්ණ කරුණාව සමහර ක්රියාකාරකම්-කියවීමේ minyan, යුදෙව්වන් දස ඉදිරියේ ආහාර-අවශ්ය පසු. සිනගෝගයක වඩාත් පොදු වෘත්තීය පූජ්ය පක්ෂය වේ: සභාවේ නීති ප්රශ්න වලට පිළිතුරු චෝදනා කරන යුදෙව් විශාරදයෙක් - සභාවක ගුරුතුමනි. මෙම භූමිකාව සභාවේ කැමති අධිකාරි (i.e. සභාවේ අධ්යයන සෙමනේරිවල සිට, කොන්සර්වේටිව් හෝ ප්රතිසංස්කරණ නම් ගෞරවනීය ඕතඩොක්ස් රබ්බිවරයෙක්ද හෝ,) විසින් සම්බන්ධීකරණය අවශ්ය වේ. සභාවක අවශ්යයෙන්ම රබ්බිවරයෙක්ද අවශ්ය නොවේ. සමහර සභාවල රබ්බිවරයෙක්ද ඇති නොව සභාවේ සාමාජිකයන් ශාට්ස් හෝ බාල් kriyah ලෙස ක්රියා කිරීමට ඉඩ (පහත බලන්න). Hassidic Rebbe - A Hasidic රාජ වංශය හිස වන රබ්බිවරයෙක්ද. Hazzan (සටහන: "H" සතුන්ද මුඛ fricative සතුටයි) (දකිනවට මමනම්) - ශාට්ස් ලෙස ක්රියා කරන පුහුණු ගායක. , සාම්ප්රදායික ටියුන්ස් හොඳ හඬ, දැනුම සඳහා තෝරාගෙන ඔවුන් බිය ගන්වා ඇති යාච්ඤා හා අවංකභාවය අර්ථය අවබෝධ. සභාවක කැප hazzan කිරීමට අවශ්ය නොවේ.

යුදෙව් යාච්ඤා සේවා සමහර වෙලාවට දෙකක් නිශ්චිත චරිත, සම්බන්ධ කරන්න, නමුත් සෑම විටම, බොහෝ සභාවන් තුළ රබ්බිවරයෙක්ද හෝ hazzan විසින් සම්පුර්ණ නැහැ. වෙනත් සභාවල තුල මෙම භූමිකාවන්ගෙන් භ්රමනය වන පදනම මත සේවයේ කොටස් ගත කරන සභාවේ සාමාජිකයන් විසින් ආවස්ථික පදනම මත පිරී ඇත: Shaliach tzibur හෝ ශාට්ස් (නායක-වචනාර්ථයෙන් සභාවේ -of "නියෝජිතයා" හෝ "නියෝජිතයා") යාච්ඤා රැස් එම නායකත්වය, සමහරවිට, ප්රජා වෙනුවෙන් යාච්ඤා කරනවා. එය ශාට්ස් සභාව වෙනුවෙන් යාච්ඤා recites විට, ඔහු අතරමැදියෙකු ලෙස නොව, පහසුකම් සපයන්නා ලෙස කටයුතු කර නැත. සමස්ත සභාව ඔවුන්ගේ නිගමනයට කියමින් ආමෙන් එවැනි යාච්ඤා ප්රසංගයක්ද සහභාගි; එය ශාට්ස් යාච්ඤාව සභාවේ යාච්ඤා වන බව, මේ පනත සමග ය. යාච්ඤා පැහැදිලිව හදුන්වන්නේ හැකි ඕනෑම වැඩිහිටි ශාට්ස් ලෙස ක්රියා කරයි. ඕතඩොක්ස් සභා සහ සමහර කොන්සර්වේටිව් සභාවල, පිරිමි පමණක් යාච්ඤා නායකයන් විය හැකි නමුත්, සියලු ප්රගතිශීලී ජන දැන් කාන්තාවන් මෙම උත්සවයට සේවය කිරීමට ඉඩ ලබා දේ. බාල් kriyah හෝ බාල් koreh (මෙම කියවීමේ ස්වාමියා) ඒ නිසාම තව්රාතය කොටසක් කියවනවා. බාල් kriyah වීම සඳහා අවශ්යතා ශාට්ස් සඳහා අයට මෙන්, සමාන වේ. මෙම භූමිකාවන්ගෙන් අන්යොනය වශයෙන් බහිෂ්කාර නොවේ. එකම පුද්ගලයෙක් බොහෝ විට එකකට වඩා වැඩි කාර්යභාරයක් පිරවීම සඳහා සුදුසුකම් අතර, බොහෝ විට කරන්නේ. බොහෝ විට මෙම කාර්යභාරයන් හා විවිධ සේවා (හෝ සේවා ෙකොටස්) පුරවා හැකි කිහිප දෙනෙකු විසින් එක් එක් නායකත්වයෙන් යුතු වේ. බොහෝ සභාවල, විශේෂයෙන් විශාල අය, ද මත රඳා: Gabbai (sexton) - තව්රාත් ජනතාව දක්වා හමුවෙයි, කිසිදු සම්මත ශාට්ස් තිබේ නම්, එක් එක් යාච්ඤා සැසිය සඳහා වූ ශාට්ස් පත්, සහ ධර්මශාලා පිරිසිදු තබා සපයා ඇති බව ඇතැම් කරයි. බොහෝ සභාවල , විශේෂයෙන් විශාල අය, ද මත රඳා : Gabbai ( sexton ) - තව්රාත් ජනතාව දක්වා හමුවෙයි , කිසිදු සම්මත ශාට්ස් තිබේ නම්, එක් එක් යාච්ඤා සැසිය සඳහා වූ ශාට්ස් පත් , සහ ධර්මශාලා පිරිසිදු තබා සපයා ඇති බව ඇතැම් කරයි. කලින් තනතුරු තුනක් සාමාන්යයෙන් ස්වේච්ඡා හා ගෞරවයක් ලෙසයි. බුද්ධි ප්රබෝධය විශාල ධර්මශාලාවල සිට බොහෝ විට ශාට්ස් හා බාල් kriyah ලෙස ක්රියා කිරීම ගින්නෙන් හා hazzans බඳවා ගැනීම සිරිතක් අනුගමනය කර ඇති අතර මෙය තවමත් සාමාන්යයෙන් බොහෝ කොන්සර්වේටිව් හා ප්රතිසංස්කරණ සභාවල නඩුව වේ. කෙසේ වෙතත්, බොහෝ සත්ය ලබ්ධික ධර්මශාලාවල දී මෙම තනතුරු භ්රමනය වන හෝ ආවස්ථික පදනම මත ගිහියන්ට මඟින් පුරවනු ලැබේ. බොහෝ සභාවන් ගින්නෙන් එකක් හෝ ඊට වැඩි කුලියට වුවද, වෘත්තීය hazzan භාවිතය සාමාන්යයෙන් ඇමරිකානු සභාවල පහත වැටෙමින් ඇති අතර වෙනත් කාර්යාල සඳහා වෘත්තිකයින් භාවිතය තවමත් දුර්ලභ වේ. ශේෂිත ආගමික චරිත දයාන් (විනිසුරු) - අ බෙත් ඝෝෂාවක් (rabbinical අධිකරණය) අයත් වූ විශේෂ නීති පුහුණු සහිත පැවිදි රබ්බිවරයෙක්ද. ඊශ්රායෙලයේ, ආගමික අධිකරණය විවාහ සහ දික්කසාද, පරිවර්තන හා යුදෙව් ප්රජාව තුළ මූල්ය ආරවුල් හැසිරවිය. Mohel (circumciser) - චර්මච්ඡේදනය නීති පිළිබඳ විශේෂඥයෙකුට කලින් සුදුසුකම් mohel පුහුණුව ලබා බ්රිට් milah (චර්මච්ඡේදනය) සිදු කර ඇති. Shochet (චාරිත්රය slaughterer) - කොෂර් විය මස් සඳහා, එය kashrut නීති පිළිබඳ විශේෂඥයෙකු වන අතර, තවත් shochet විසින් පුහුණු කර ඇත සිටින shochet විසින් ඝාතනය කළ යුතු ය. Sofer (විනයධරයා) - තව්රාතය ලියවිලි, tefillin (බඳන), mezuzot (උළුවහුවල දමා ලියවිලි), සහ gittin (දික්කසාද බිල්පත්) හෙබ්රෙව් අක්ෂර කලාව පිළිබඳ විශේෂඥයෙකු සිටින sofer විසින් ලියන කල යුතු අතර එම නීති ගැන බරපතල වැඩ සහිත පුහුණු අත්කරගෙන තිබේ ශුද්ධ ලියවිලි ලිවීම. Rosh yeshiva - A yeshiva දිවෙන කළ තව්රාතය විද්වතෙක්. එය yeshiva ක Mashgiach - වන yeshiva මත, පැමිණීම හා නිසි ලෙස කරගෙන සහතික කිරීම සඳහා වගකිව යුතු පුද්ගලයා විය හැකි හෝ, හෝ සිසුන්ගේ මානසික සහ ආත්මික සුභසාධනය අධීක්ෂණය හා mussar පිළිබඳ දේශන දෙන්න (යුදෙව් ආචාර ධර්ම). Mashgiach - ආහාර කොෂර් කරන බවට තහවුරු කිරීම සඳහා, කොෂර් ආහාර, ආනයනය, සපයන ආපන ශාලා නිෂ්පාදකයන් අධීක්ෂණය කරනවා. kashrut නීති පිළිබඳ විශේෂඥයෙකු හා රබ්බිවරයෙක්ද විසින් පුහුණු, නොවේ නම් රබ්බිවරයෙක්ද තමා විය යුතුය.

ඉතිහාසය ප්රධාන ලිපිය: යුදෙව් ඉතිහාසය මෙම කොටස යුදෙව් ආගම ඉතිහාසය ගැන. පුරාණ යුදෙව් ආගම පිළිබඳ පොත සඳහා, පුරාතන යුදෙව් ආගම (පොත) බලන්න. උපත ප්රධාන ලිපිය: යුදෙව් ආගමේ උපත වැඩිදුර තොරතුරු: පුරාණ යුදෙව් ආගම

ක්රිස්තු වර්ෂ 244 සිට දූරා-Europos ධර්මශාලාවට ආලය සැරසීම 

එහි හරය දී, Tanakh ඔවුන් මුල්ම ඉතිහාසය දෙවන අරලියගහ (ඇ. ක්රිස්තු පූර්ව 535) ගොඩ තෙක් දෙවියන් වහන්සේ සමග ඉශ්රායෙල්වරුන් සම්බන්ධය ගිණුමක් වේ. ආබ්රහම් පළමු හෙබ්රෙව් හා යුදෙව් ජනතාව පියා ලෙස වර්නනා කර ඇත. එක දෙවි කෙරෙහි විශ්වාසය ඔහුගේ ක්රියාව වෙනුවෙන් පරිත්යාග ලෙස, ඔහු ඊසාක්, ඔහුගේ දෙවන පුත් (එවකට කානාන් ලෙස හැඳින්වෙන) ඊශ්රායෙල් දේශය උරුම බවට පොරොන්දු විය. පසුව, ඊසාක්ගේ පුත්රයා ජාකොබ්ගේ වංශය ඊජිප්තුවේ වහල්, සහ ඊජිප්තුවේ සිට නික්මයාම නායකත්වය දෙවියන් වහන්සේ මෝසෙස්ට අණ කරන ලදී. සීනයි කන්දේදී ඔවුන් මෝසෙස්ගේ තව්රාත්-පොත් පහක් ලැබී. Nevi'im හා Ketuvim සමග එක්ව මෙම පොත්, තව්රාතය Shebikhtav ලෙස හඳුන්වන Mishnah සහ තල්මුද් සඳහන් වන මුඛ තව්රාතය, විරුද්ධ ලෙස ඇත. අවසානයේදී, දෙවියන් වහන්සේ සතුරන් පහර එරෙහිව ජාතිය පෙළ ගැසෙන ලෙස වසර 300 ක් පමණ ෂිලෝහි නගරයේ මණ්ඩපය රෝපණය කරන ලදී එහිදී ඉශ්රායෙල් දේශයට ඔවුන් උත්සාහ කළා. කල් යත්ම, ජාතියේ ආත්මික මට්ටමේ පිලිස්තිවරුන්ගේ මණ්ඩපය අල්ලා ගැනීමට ඉඩ හැරියේ ඒ කෙල්ලට දක්වා අඩු වී ඇත. පසුව ඊශ්රායෙල් ජනතාව ඔවුන් ස්ථිර රජු විසින් පාලනය කිරීමට අවශ්ය අනාගතවක්තෘ සාමුවෙල් කතා කොට, සාමුවෙල් ඔවුන්ගේ රජු හැටියට සාවුල් පත් කරන ලදී. ජනතාව සාමුවෙල් විසින් ඔහුට දැනුම් විධාන එරෙහිව යමින් බවට සාවුල් බලපෑම් කරන විට, ඔහු වෙනුවට දාවිත් පත් කිරීමට දෙවියන් වහන්සේ සාමුවෙල්ට පැවසුවා. දාවිත් රජ ස්ථාපිත කරන ලදී පසු, ඔහු ස්ථිර දේව මාලිගාව ගොඩනඟන්නට කැමති දිවැසිවර නාතාන් පවසා, ඔහුගේ ක්රියාවන් වෙනුවෙන් පරිත්යාග ලෙස, දෙවියන් වහන්සේ විසින් දාවිත් උන් වහන්සේ ඔහුගේ පුත්රයා, සලමොන් ඉඩ සලසන, පළමු අරලියගහ ගොඩනැගීමට ඔහු පොරොන්දු වූ සිංහාසනය බව ඔහුගේ දරුවන් පිටත්වන නැහැ. රබ්බිවරුන්ගේ සම්ප්රදාය හා විස්තර මුඛ තව්රාතය හෝ වාචික නීතිය කැඳවුම් කර ඇති නීතිය, අර්ථ නිරූපණය, මුලින් සීනයි කන්ද මත සමිඳාණන් වහන්සේ මෝසෙස්ට කියපු දේ මත පදනම් වූ නොලියැවුණු සම්ප්රදාය බව පවත්වයි. කෙසේ වෙතත්, ජුදෙව්වරුන්ගේ පීඩා වැඩි විස්තර අමතක වීමේ අවදානමක ලෙස, මෙම මුඛ නීති ක්රිස්තු වර්ෂ 200 දී පමණ කොතරම් දුරකට සංස්කරණය වන Mishnah දී රබ්බි ජුදා HaNasi (ජුදා කුමාරයා) විසින් වාර්තා කරන ලදී. නොදැක්ක අයටයි මේ වන Mishnah හා Gemara දෙකම සංක්ෂිප්තයක්, ඊළඟ සියවස් තුන පුරා කොතරම් දුරකට සංස්කරණය රබ්බිවරුන්ගේ අටුවා විය. මෙම Gemara, යුදෙව් ශිෂ්යත්ව ප්රධාන මධ්යස්ථාන දෙකක්, පලස්තීනය හා බබිලෝනියේ සංවර්ධනය විශ්ලේෂණය ආයතන දෙකක් ඉදිරිපත් කරන ලදී. [102] ඊට අනුරූප වන පරිදිම, සහ තල්මුද් ක්රියා දෙකක් නිර්මාණය කරන ලදී. පැරණි පොතක් සකස් යෙරුසලමේ තල්මුද් ලෙස හැඳින්වේ. එය පලස්තීනයේ 4 වන සියවසේ දී ටික සකස් කරන ලදී. [102] එය පසුව සංස්කරණය කල දිගටම වුවත් බබිලෝනිය නීති සංග්රහය අධ්යයනයේ නිවාස සාකච්ඡා සිට, ක්රිස්තු වර්ෂ 500 වන විට විද්වතුන් රවීනා මම, රවීනා II, සහ Rav ashi විසින් සම්පාදනය කරන ලදී.

සමහර විවේචනාත්මක විශාරදයින් හෙබ්රෙව් බයිබලය ඇතුළු ශුද්ධ ලියවිලි, දේවානුභාවයෙන් දුන් කරන ලද දැක්ම විරුද්ධ වෙති. මෙම විද්වතුන් බොහෝ වාර්තා චිත්රපටය උපන්යාසයේ පොදු මූලධර්ම පිළිගෙන තව්රාත් අපසාරී ගිණුම් අවධානය යොමු කරවයි ආකාරයෙන් එකට සංස්කරණය නොගැලපෙන පද සමන්විත බවයි. [103] [104] [105] බොහෝ පළමු අරලියගහ කාලය තුළ බව යෝජනා , ඉශ්රායෙල් ජනයා තමන්ගේ දෙවියන්ගේ වෙනත් දෙවිවරුන්ට වඩා උසස් බව එක් එක් ජාතිය තම දෙවියන් බව විශ්වාස, නමුත්. [106] [107] සමහර සමහර විට Zoroastrian විභවයෙන් ප්රතික්රියා, බබිලෝනියේ වහල්භාවයේ සිටි කාලයේදී දැඩි ඒක දේවවාදය සංවර්ධනය බවයි. [108 ] මේ දැක්ම අනුව, එය බොහෝ යුදෙව්වන් ඔවුන්ගේ දෙවියන් එකම දෙවියන් වූ අතර, පිහිටුවන ලද යුදෙව් ආගම සමග අනන්ය පැහැදිලිව මායිම් යුදෙව් ජාතියේ අදහස බව විශ්වාස කිරීමට පැමිණි හෙලේනික් කාලය විසින් පමණක් විය. [109] බයිබලානුකුල සමිඳාණන් වහන්සේ, එල්, අෂේරා කප්, බාල් සම්භවය, බොහෝ ග්රීක ප්රබලයින් වැනි දෙවිවරුන් ප්රබලයින් කේන්ද්ර වූ පෙර කානාන් දේශයේ ආගම, මුල් බැස විය හැකි බව ජෝන් දින තර්ක කරයි. [110]

පුරාණයේ මූලික ලිපියන්: පුරාණ ඉශ්රායෙල් සහ ජුදා, බැබිලෝනියේ වහල්භාවයෙන්, හෙලනිස්තික යුදෙව්, Hasmonean රාජධානිය, Iudaea පළාත සහ නීතිඥ Kokhba කැරැල්ලක් හෙබ්රෙව් බයිබලයේ අනුව, එක්සත් රාජාණ්ඩුවේ සාවුල් යටතේ පිහිටුවන හා යෙරුසලමේ එහි අගනුවර දාවිත් රජ හා සලමොන් යටතේ සිදු ෙකරිණි. සලමොන් රජුගෙන් පසුව ජාතිය දෙකක් රාජ්යයන්, ඉශ්රායෙල් රාජ්යය (උතුරු දී) සහ ජුදා රාජධානිය (දකුණේ) බෙදී. 8 වන සියවසේ අග භාගයේ ක්රිස්තු පූර්ව අගනුවර සමාරියේ මාධ්ය හා Khabur නදී නිම්නය වහල්භාවයට කටයුතු කරමින් සිට බොහෝ මිනිසුන් සමග ඊශ්රායෙල් රාජ්යය ඇසිරියානු පාලකයා සර්ගොන් විසින් යටත් කරන ලදී. ජුදා රාජ්යය ස්වාධීන රාජ්යයක් ලෙස තවදුරටත් එය ක්රිස්තු පූර්ව 6 වැනි සියවසේ මුල් භාගයේ දී බැබිලෝනිය හමුදාව විසින් යටත් කර ගන්නා තෙක්, පුරාණ යුදෙව් නමස්කාරයේ මධ්යස්ථානය දී ඇති බව පළමු අරලියගහ විනාශ කොට තිබේ. යුහු ප්රභූව බබිලෝනියට පිටුවහල් වූ අතර මෙම පළමු යුදෙව් ඩයස්පෝරාව ලෙස සැලකෙයි. පසුව ඔවුන්ගෙන් බොහෝ තම මව් බිමට බබිලෝනියේ පසුව ජයගැනීමෙන් පසුව පර්සියානුවන් වසර හැත්තෑවකට පසු, බබිලෝනියේ වහල්කම ලෙස හඳුන්වන කාලයක් ගියා. නව දෙවන අරලියගහ ඉදිකර, පැරණි ආගමික චාරිත්ර ආරම්භ කරන ලදී. දෙවන අරලියගහ මුල් වකවානුව තුළ දී, වැඩිම ආගමික බලතලද එස්රා පොත එස්රා විසින් නායකත්වය දුන් මහා සභාව ලෙස හැඳින්වෙන සභා විය. මහා මණ්ඩලයේ අනෙකුත් ජයග්රහණයන් අතර, බයිබලයේ අවසාන පොත් මේ කාලය වන විට ලියා ඇති අතර, පිළිගත් ග්රන්ථ සමූහයට මුද්රා තබන ලදි. හෙලනිස්තික යුදෙව් ආගම වන්නේ ක්රිස්තු පූර්ව 3 වන සියවසේ සිට ටෝලමින්ට අයත් ඊජිප්තු ව්යාප්ත විය. මහා බැලෙන (ක්රි.ව 66-73) පසුව, රෝම අරලියගහ විනාශ කළහ. Hadrian අරලියගහ හේතු මත මිථ්යා පිළිම ඉදි කර චර්මච්ඡේදනය තහනම්; ethnocide මෙම ක්රියා නීතිඥ Kokhba කැරැල්ල 132-136 ක්රි.ව රෝම පසුව තව්රාත් අධ්යයනය හා යුදෙව් නිවාඩු දින සැමරීම තහනම් කරන, බලහත්කාරයෙන් ජුදයේ සිට සියලු යුදෙව්වන් පාහේ ඉවත් කලේය. ක්රිස්තු වර්ෂ 200 දී, කෙසේ වෙතත්, යුදෙව්වන් රෝම පුරවැසිභාවය ලබා ඇති අතර යුදෙව් ආගම සිව්වන සියවසේ Gnosticism හා මුල් ක්රිස්තියානීන් නැගීම දක්වාම ආගමික licita ( "නීත්යානුකූල ආගම") ලෙස හඳුන්වන ලදී. යෙරුසලමේ විනාශය හා යුදෙව්වන් පිටුවහල් කිරීම පහත සඳහන්, යුදෙව් නමස්කාර මධ්යගතව අරලියගහ පමණ සංවිධානය කර නතර කිරීම, යාච්ඤා පූජාව සිදු, සහ නමස්කාර (වැඩිහිටි මිනිසුන් දස අවම වශයෙන් නියෝජනය) ප්රජාව සහ ස්ථාපිත පමණ නැවත සාදන ලදී තනි තනි ජන ගුරුවරුන් හා නායකයන් ලෙස කටයුතු කළ ගින්නෙන් අධිකාරය (යුදෙව් ඩයස්පෝරාව බලන්න).

ඓතිහාසික යුදෙව් ට්රොට්ස්කිවාදී කන්ඩායම් (1700 දක්වා)

මැසිඩෝනියාවේ බෙත් Jakov ධර්මශාලාවෙන් තව්රාත් ගිවිසුම් පෙට්ටිය පරිසිවරු, සද්දුසිවරු, අන්තවාදීන්, සදිසිවරු, ක්රිස්තියානි හා: ක්රිස්තු වර්ෂ 1 වන සියවස පමණ කුඩා යුදෙව් නිකායන් කිහිපයක් තිබුණා. ක්රිස්තු වර්ෂ 70 දී දෙවන අරලියගහ විනාශ වූ පසු, මෙම නිකායන් නොපෙනී ගියා. ක්රිස්තියානි ධර්මය නොනැසී, නමුත් යුදෙව් ආගම සමග බිඳ දැමීම හා වෙනම ආගම බවට පත් වෙමින් විසින්; පරිසිවරු දිවි ගලවා නමුත් (හුදෙක් "යුදෙව් ආගම" ලෙස හඳුන්වනු අද,) රබ්බිවරුන්ගේ යුදෙව් ආගම ස්වරූපයෙන්. සද්දුසිවරුන් දේවානුභාවයෙන් දුන් ලෙස තව්රාත් මත පමණක් විශ්වාසය තබා, ශාස්තෘවරුන් හා ලියවිලි දිව්යමය මඟ පෙන්වීම ප්රතික්ෂේප කළා. මෙහි ප්රතිඵලයක් වශයෙන්, පරිසිවරු '(නූතන යුදෙව් ආගම සඳහා පදනම බවට පත් වූ) විශ්වාස පද්ධතියක අනෙකුත් මූලික ප්රතිපත්ති ගණනාවක් ද සද්දුසිවරුන් විසින් ප්රතික්ෂේප කර තිබුනි. (ද සමාරියයන්ගේ සාම්ප්රදායිකව යුදෙව් ආගම වෙන්ව සැලකෙන සමාන ආගම, ප්රගුණ කළා.) තව්රාත් මත පමණක් විශ්වාසය තබා සිටි සද්දුසිවරුන් මෙන්, Mishnah වාර්තා කළ පරිදි 8 වැනි ඇතැම් යුදෙව්වන් හා 9 වැනි සියවස් අධිකාරය සහ මුඛ නීතිය දිව්ය ආනුභාවය ප්රතික්ෂේප (හා Talmuds දෙකක් පසු ගින්නෙන් විසින් වර්ධනය), පමණක් මත වෙනුවට විශ්වාසය තබා Tanakh. මේවා Isunians එම Yudganites එම Malikites, සහ එවැනි අනෙකුත් ඇතුළත් විය. ඔවුන් ඉක්මනින් රබ්බිවරුන්ගේ සම්ප්රදායන් වඩා වෙනස් කරන ඔවුන්ගේ ම වාචික සම්ප්රදායන් සංවර්ධනය, සහ අවසානයේ Karaite නිකාය පිහිටුවා ගත්හ. Karaites බොහෝ දුරට ඊශ්රායෙල් ජීවත් අද සුළු වශයෙන් පවතී. Rabbinical හා Karaite යුදෙව්වන් එක් එක් අය යුදෙව්වන්, නමුත් අනෙක් ඇදහිල්ල වැරදි සහගත බව විශ්වාස කරනවා. මෙම අෂ්කෙනසි යුදෙව්වන් (මධ්යම හා නැගෙනහිර යුරෝපයේ), එම Sephardi යුදෙව්වන් (ස්පාඤ්ඤය, පෘතුගාලය, සහ උතුරු අප්රිකාවේ), ඉතියෝපියාවේ බීටා ඉශ්රායෙල්, අන් අය අතර - දිගු කාලයක් පුරා, යුදෙව්වන් වෙනස් ජනවාර්ගික කණ්ඩායම් විවිධ භූගෝලීය ප්රදේශ කිහිපයකට පිහිටුවා හා අරාබි අර්ධද්වීපයේ දකුණු කෙළවරේ සිට Yemenite යුදෙව්වන්. මේ කණ්ඩායම් බොහෝ ඔවුන්ගේ යාච්ඤාවලට වෙනස්කම්, සම්ප්රදායන් සහ පිළිගත් හක්ගෙඩි සංවර්ධනය කර ඇත; කෙසේ වෙතත් මෙම වෙනස ප්රධාන වශයෙන් normative (රබ්බිවරුන්ගේ) යුදෙව්, මිස මූලධර්ම ආරවුලක් මත පදනම් යම් සංස්කෘතික දුරින් නිර්මාණය වෙමින් පවතින ප්රතිඵලයක් වේ.

පීඩාවල මූලික ලිපියන්: antisemitism ක යුදෙව්වන් පීඩා, Antisemitism සහ ඉතිහාසය Antisemitism පීඩා, සංහාර, බල කිරීම්, නෙරපා හැරීම්, සමාජ සීමාවන් හා ghettoization ස්වරූපයෙන්, මැද යුගය මතුවුණා. පුරාණ කාලවල සිටි යුදෙව්වන් ඕනෑම මර්දනයන්ට කිරීමට ගුණාත්මක වෙනස් විය. පුරාණ මර්දනය දේශපාලනමය පලි සහ යුදෙව්වන් වෙනත් ඕනෑම ජනවාර්ගික කණ්ඩායමක් වනු ඇත ලෙස ම කළහ ඇත. පල්ලිවලට නැගීම සමග, යුදෙව්වන් මත ප්රහාර මධ්යතන යුගයේදී විශේෂයෙන් යුදෙව්වන් හා යුදෙව් ආගම ගැන ක්රිස්තියානි අදහස් සහ ජනතාවට ආගමික මතවාද ගනන් වෙනුවට පොළඹවනු බවට පත් විය. [111], මුස්ලිම්, පාලනය යටතේ යුදෙව් ජනතාව සාමාන්යයෙන් පළපුරුදු ඉවසීම හා ඒකාබද්ධතාව, [112] නමුත් එහි Almohad ගේ පීඩා වැනි ප්රචණ්ඩත්වය, ඉඳ හිට මඩිනු ලැබූ. [113] Hasidism ප්රධාන ලිපිය: Hasidic යුදෙව් ආගම , ද බාල් ෂෙම් Tov (හෝ Besht) ලෙස හඳුන්වන Hasidic යුදෙව් ආගම Yisroel බෙන් එලියේසර් (1700-1760) විසින් ආරම්භ කරන ලදි. යුරෝපීය යුදෙව්වන් තල්මුද් අධ්යයනය කිරීමට ආමුඛ හැරී විට එය, යුදෙව් ජනතාව පීඩා කාලය සම්භවය; බොහෝ යුදෙව් ජීවිතයේ බොහෝ ප්රකාශන ද "ශාස්ත්රීය" බවට පත් වුණා කියලා හිතපු, සහ ඔවුන් තවදුරටත් අධ්යාත්මික හෝ ප්රීතිය කිසිදු අවධානයක් යොමු තිබූ බව. උන් වහන්සේගේ ශ්රාවකයෝ බොහෝ අනුගාමිකයන් ආකර්ෂනය; ඔවුන් යුරෝපය පුරා විවිධ Hasidic නිකායන් පිහිටුවන ලදී. Hasidic යුදෙව් ආගම අවසානයේදී යුරෝපය තුළ බොහෝ යුදෙව්වන් ජීවන මාර්ගය බවට පත් විය. 1880 දී යුදෙව් ආගමන රැලි එක්සත් ජනපදය එය සිදුකරන. මෙම ව්යාපාරය ම අලුත් දෙයක්, නමුත් මුල් යුදෙව් ආගම ක විවේකයකින් කියා සිටියි. Hasidic හා රාජ්ය නොවන Hasidic යුදෙව්වන් අතර බරපතල නිකාය භේදය ඇති විය මුල් මත, කෙසේ නමුත් "ඔවුන් හුදෙක් පරම්පරා අහිමි වූ බව නැවත අවධාරණය" [114]: හෝ එය තබා ලෙස ඇත.. මෙම Hasidim විසින් Misnagdim, (පත්තු "විරුද්ධකරුවන්") ලෙස Hasidic ව්යාපාරය විසින් ප්රතික්ෂේප කරන යුරෝපීය යුදෙව්වන් පටබැඳ ලදී. Hasidic යුදෙව් ආගම ප්රතික්ෂේප කිරීම සඳහා හේතු කිහිපයක් Hasidic නමස්කාරය, කාරණය හොඳින් ලදැයි කියන ආශ්චර්යය-වැඩ ඔවුන්ගේ නායකයන් සිය untraditional ascriptions, එය මෙසියානු නිකාය බවට පත් විය හැකි බව මෙම අවධානය යොමු අති මහත් පී්රත්යොන්මාදය වූහ. එතැන් සිට Hasidim සහ ඔවුන්ගේ විරුද්ධවාදීන් අතර වෙනස්කම් සෙමින් Haredi යුදෙව් ආගම කොටසක් හීන සහ කණ්ඩායම් දෙකම දැන් සැලකේ.

බුද්ධි ප්රබෝධය හා නව ආගමික ව්යාපාර මූලික ලිපියන්: Haskalah සහ යුදෙව් ආගමික ව්යාපාර ක්රිස්තු වර්ෂ අග 18 වන සියවසේ දී, යුරෝපය බුද්ධි ප්රබෝධය ලෙස හඳුන්වනු, බුද්ධිමය, සමාජ හා දේශපාලන ව්යාපාර පිරිසක් විසින් අතුගා දමන ලදී. බුද්ධි ප්රබෝධය නිසා ඉඩ යුදෙව්වන් ලෞකික අධ්යාපනය සහ අත්දැකීම් පිවිසීමට, පුළුල් ලෞකික ලෝකය සමග අන්තර් ක්රියා කිරීමට යුදෙව්වන් තහනම් බව යුරෝපා නීති අඩු කිරීමට හේතු විය. ඊට සමානව යුදෙව් ව්යාපාරය, Haskalah හෝ "යුදෙව් බුද්ධත්වයට", ආරම්භ, විශේෂයෙන් මධ්යම යුරෝපයේ හා බටහිර යුරෝපය තුළ දී, බුද්ධි ප්රබෝධය හා මෙම නව නිදහස දෙකම ප්රතිචාර වශයෙනි. එය ලෞකික සමාජය හා හේතුව හරහා-ආගමික නොවන දැනුම සොයා යාම සමග ඒකාබද්ධ මත කටයුතු කර ඇත. දේශපාලන විමුක්තියයි කරන බවට පොරොන්දු බොහෝ යුදෙව්වන් යුදෙව් නීතිය හා යුදෙව් ක්රිස්තියානි යුරෝපය තුලට උකහා යුදෙව්වන් සංඛ්යාව ඉහළ නිරීක්ෂණය කිරීම දිගටම කිසිම හේතුවක් දැක්කා. යුදෙව් ආගම නූතන ආගමික ව්යාපාර මෙම ප්රවනතාවය ප්රතික්රියා සියලු පිහිටුවා ගත්හ. මහා බ්රිතාන්යය සහ එක්සත් ජනපදය, ප්රතිසංස්කරණ (හෝ ලිබරල්) විසින් අනුගමනය මධ්යම යුරෝපයේ ද, යුදෙව් ආගම නීතිමය බැඳීම් (විශේෂයෙන්ම යුදෙව් නොවන යුදෙව් සබඳතා සීමා බව එම) ඔරුවක, සංවර්ධනය කර, යාච්ඤා ප්රොතෙස්තන්ත හික්මීම ආදර්ශනය, සහ යුදෙව් ආගම ගණන්වල ආචාර ධර්ම වටිනාකම් අවධාරණය අනාවැකි සම්ප්රදාය. නවීන ඕතඩොක්ස් යුදෙව් ආගම යුදෙව්වන් යුදෙව් නීතිය පිළිපැදීම පවත්වා ගෙන යන අතර, කිතුනුවන් සමාන පුරවැසියන් ලෙස ජන ජීවිතය සහභාගී විය හැකි බවට තර්ක කරන නායකයන් විසින්, යුදෙව් ප්රතිසංස්කරණය කිරීමට ප්රතිචාරය සංවර්ධනය. මේ අතර, එක්සත් ජනපදය තුල, ධනවත් ප්රතිසංස්කරණ යුදෙව්වන් ප්රායෝගිකව ඕතඩොක්ස් වූ නමුත් තීරණාත්මක (හා සංශයවාදී) වූ යුරෝපියානු විද්වතුන්, බයිබලය සහ තල්මුද් ඔවුන්ගේ අධ්යයනය, නැගෙනහිර යුරෝපය සංක්රමණිකයන් සඳහා ගින්නෙන් පුහුණු කිරීම සඳහා නිල ලාංඡනයේ පිහිටුවීමට උපකාර කරන ලදී. මෙම වාමාංශික ඕතඩොක්ස් ගින්නෙන් කොන්සර්වෙටිව් ව්යාපාරය පිහිටුවීමට, යුදෙව් නීතිය සම්පූර්ණයෙන්ම අත්හැර දැමිය යුතු නැතැයි හැඟීමෙන් දක්ෂිනාංශික ප්රතිසංස්කරන ගින්නෙන් ද සහභාගී වූහ. මෙම Haskalah විරුද්ධ වූ ඕතඩොක්ස් යුදෙව්වන් Haredi ඕර්තඩොක්ස් ධර්මයෙහි පිහිටුවා ගත්හ. සමූල ඝාතනය සහ ඊශ්රායෙල් රාජ්යයක් නිර්මානය පහත යුදෙව්වන් දැවැන්ත ව්යාපාර පසු, මෙම ව්යාපාර වෙනත් රටවල හෝ සාම්ප්රදායික යුදෙව්වන් අතර සිට අනුගාමිකයන් සඳහා තරග කර ඇත.

සිහි වල වර්ණාවලියේ

යුදෙව් ආගම නගර මධ්යයේ මුම්බායි දී ධර්මශාලාවෙහි උදාහරණයක් ලෙස, ලෝකයේ සියලු ප්රදේශවල සිදු කරයි. එවැනි එක්සත් ජනපදය, ඊශ්රායලය, කැනඩාව, එක්සත් රාජධානිය, ආර්ජන්ටිනාව හා දකුණු අප්රිකාව වැනි රටවල විශාල යුදෙව් ජනගහණය අඩංගු වේ. යුදෙව් ආගමික පුරුදු සැමරීම සියලු මට්ටම් හරහා පුළුල් ලෙස වෙනස් වේ. ජාතික යුදෙව් ජනගහනය සමීක්ෂණ 2001 සංස්කරණයට අනුව, එක්සත් ජනපදයේ 'යුදෙව් ප්රජා දී මිලියන 5.1 ක් අතරින් ලොව දෙවැනි විශාලතම-4.3 ක යුදෙව්වන් ආගම සම්බන්ධයෙන් යම් ආකාරයක තිබුණා. සම්බන්ධ යුදෙව්වන් බව ජනගහනයෙන් 80% ක් යුදෙව් ආගමික සැමරීම වන කිසි යම් ආකාරයක සහභාගී වූ නමුත්, 48% ක් පමණක් වන ධර්මශාලාවට අයත්, සහ 16% ට වඩා අඩුවෙන් නිතිපතා සහභාගි වෙනවා. [115] 2.0 සිට 1.7 දක්වා පහත වැටී ඇති ඇමරිකානු යුදෙව්වන්ට උපත් අනුපාත. [116] (ආදේශන අනුපාතය 2.1 වේ.) විවාහ ගාස්තු එක්සත් ජනපදයේ 40-50% පරාසයක්, සහ මිශ්ර ජෝඩු ළමුන් ගැන පමණක් තෙවන යුදෙව්වන් ලෙස මතු වේ. නිසා විවාහ හා අඩු උපත අනුපාත, එක්සත් ජනපදය තුල යුදෙව් ජනගහනයෙන් 2001 දී මිලියන 5.1 ක් 1990 දී මිලියන 5.5 සිට හැකිලී ගියේය මෙය ඩයස්පෝරාව යුදෙව් ප්රජාව අතර වන අතර සාමාන්ය ජනයාට ප්රවණතා පිළිබිඹු වෙයි, නමුත් මුළු ජනගහනයෙන් පිළිබඳව අවධානය යොමු වර්ධනය සඟවන එවැනි Haredi යුදෙව් ආගම ලෙස, ඇතැම් නිකායන් හා ප්රජාවන් ප්රවණතා. බාල් teshuva ව්යාපාරය ආගම "ආපසු" ඇති හෝ ඊට වඩා වැඩි අවධානයෙන් බවට පත් යුදෙව්වන් ව්යාපාරය යි. යුදෙව් සහ අනෙකුත් ආගම්

ක්රිස්තියානි සහ යුදෙව් ආගම ප්රධාන ලිපිය: ක්රිස්තියානි සහ යුදෙව් ආගම මෙයද බලන්න: ක්රිස්තියානි සහ antisemitism සහ ක්රිස්තියානි-යුදෙව් සංහිඳියාව ක්රිස්තියානි ධර්මය මුලින්ම දෙවන අරලියගහ යුදෙව් ආගම ඇදහීම, නමුත් ආගම් දෙකක් පළමු සියවසේ අපසරනය. ක්රිස්තියානි සහ යුදෙව් ආගම අතර ඇති වෙනස්කම් මුලින් යේසුස් වහන්සේ යුදෙව් මෙසියස් වහන්සේ ද යන්න, නමුත් අවසානයේදී අශමනීය බවට පත් විය කේන්ද්ර. අන්නයන්ගේ විශ්වාසයන්ට දෙක අතර ප්රධාන වෙනස්කම් වන්දියක් හා පාපය නිසා, මෙසියස් වහන්සේගේ ස්වභාවය, ඉශ්රායෙල් දෙවියන් වහන්සේගේ ආඥා තත්ත්වය, හා සමහර විට වඩාත් සැලකිය යුතු දෙවි ස්වභාවය ඇතුළත් වේ. නිසා මෙම වෙනස්කම් කිරීමට, යුදෙව් සම්ප්රදායිකව Shituf ලෙස ක්රිස්තු ධර්මය සම්බන්ධයෙන්, හෝ ඒක දේවවාදය නොවන ඉශ්රායෙල්වරුන්ගේ දෙවියන් වහන්සේගේ නමස්කාරය. ක්රිස්තියානි ධර්මය සම්ප්රදායිකව, පල්ලිය මගින් ප්රතිස්ථාපනය මිනිසුන් වශයෙන් ක්රිස්තියානි සහ යුදෙව්වන් නව සොයා ගැනීම් සමග යල් පැන ගිය ලෙස යුදෙව් ආගම සලකනු ඇත ද්විත්ව ගිවිසුම් දේවවේදය ක්රිස්තියානි විශ්වාසය ඔවුන්ගේ දේවධර්ම නාසි සමූල ඝාතනය බලපෑම් ආකාරය පිළිබඳ ක්රිස්තියානි පිළිබිඹු පහත සංසිද්ධියක් ලෙස මතු වුවත්. [117] අග 18 වැනි ඔවුන්ගේ විමුක්තිය හා 19 වැනි සියවස වන තෙක්, ක්රිස්තියානි රටවල යුදෙව්වන් නින්දා සහගත නෛතික සීමා හා සීමාවන් යටත් වූහ. ඔවුන් උදාහරණයක් ලෙස නව අලෙවි විශේෂිත ඇඳීමට යුදෙව්වන් අවශ්ය එවැනි යුදෙව් තොප්පියක් සහ කහ බැජ් එකක් ලෙස ඇඳුම් හඳුනා, ඇතැම් නගර හා නගර හෝ නගර (ghettos) සමහර කොටස් යුදෙව්වන් සීමා කරන එක, සහ යම් යම් ගනුදෙනු ඇතුළු කිරීමට යුදෙව්වන් තහනම් (විධිවිධාන ඇතුළත් මධ්යතන යුගයේ ස්වීඩනයේ ඇඳුම්). ආබාධ ද යුදෙව්වන් අය විශේෂ බදු, පොදු ජීවිතයට පංතියෙන්, ආගමික උත්සව කාර්ය සාධනය මත පනවා, සහ භාෂාමය වාරණයක් ඇතුළත් විය. සමහර රටවල් 1290 උදාහරණයක් එංගලන්තය (යුදෙව්වන් 1655 දී readmitted ලදී) සහ 1492 දී ස්පාඤ්ඤය (1868 දී readmitted) සඳහා, දුර ගියේ ය සහ සම්පූර්ණයෙන්ම නෙරපා යුදෙව්වන්. උතුරු ඇමරිකාවේ පළමු යුදෙව් ජනාවාස 1654 දී නිව් ඇම්ස්ටර්ඩෑම් ලන්දේසි යටත් විජිතයක් පැමිණි; ඔවුන්, පොදු කාර්යාලය පැවැත්වීමට සිල්ලර සාප්පුවක් විවෘත, හෝ ධර්මශාලාවට ස්ථාපිත කිරීමට තහනම් කරන ලදී. යටත් විජිතය 1664 දී බ්රිතාන්ය විසින් අත්අඩංගුවට ගත් විට, යුදෙව් හිමිකම් නොවෙනස්ව පැවතිණි, නමුත් 1671 විසින් Asser බද්ද උතුරු ඇමරිකාවේ දී ජූරි සේවය කිරීමේ පළමු යුදෙව්වෙක් විය. [118] 1791 දී, විප්ලවවාදී ප්රංශය, සම්පූර්ණයෙන්ම ආබාධ අහෝසි කිරීමට ප්රථම රට ප්රසියාව විසින් අනුගමනය 1848. දී එක්සත් රාජධානිය තුළ යුදෙව්වන් වහලුන් නිදහස් කිරීමේ යුදෙව්වන් සහන පනත සම්මත කර පාර්ලිමේන්තුවේ පෙනී සිටීමට යුදෙව්වන් හැකියාව ඊසාක් ලියෝන් Goldsmid [119] පෙරටුකොටගත් අවුරුදු 30 ක පමණ අරගලයක් පසු 1858 දී අත්පත් කර 1858. 1871 දී අලුතින් එක්සත් ජර්මානු අධිරාජ්යය 1935 දී නියුරම්බර්ග් නීති යළි ස්ථාපිත කරන ලද ජර්මනිය, යුදෙව් ආබාධ ඉවත් කරන ලදී. ක්රිස්තියානි රටවල යුදෙව් ජීවිතය නිතර නිතර රුධිරය libels , නෙරපා හැරීම් , බල කිරීම් හා ජනසංහාර සලකුනු කරන ලදී. යුරෝපයේ යුදෙව්වන්ට එරෙහිව අගතිය ක යටින් ඇති මූලය ආගමික විය. යුදෙව්වන් දෙසට ක්රිස්තියානි පුරසාරම් හා මතවාදයන්ට ක්රිස්තියානි මුල් වසර තුළ සංවර්ධනය හා සැමදා ඊලඟ සියවස් ගණනාවක් පුරා යුදෙව් -විරෝධී පියවර වැඩි කිරීම මගින් තවත් ශක්තිමත් කර තිබේ. මෙම පියවර ගනු ප්රචණ්ඩ ක්රියා ඇතුළත් , හා ඝාතනය හොලොකෝස්ටය කළ ආකාරයත් [ 120 ] යුදෙව්වන්ට එරෙහිව ක්රිස්තියානීන් විසින් ගත වන කාලය: . 21 [ 121 ]: 169 [ 122 ] මෙම ආකල්ප අපහාස අඩංගු , ක්රිස්තියානි දේශනා , චිත්ර හා සහස්ර දෙකකට සඳහා ජනප්රිය ඉගැන්වීම තවදුරටත් ශක්තිමත් කරන ලදී යුදෙව්වන් , [ 123 ] මෙන්ම යුදෙව්වන් අවමන් අපකීර්තියට නිර්මාණය කරන ලද ප්රඥප්ති සඳහා .

ඉස්ලාම් සහ යුදෙව් ආගම ප්රධාන ලිපිය: ඉස්ලාම් සහ යුදෙව් ආගම යුදෙව් සහ ඉස්ලාම් ආගමේ දෙකම ආබ්රහම් නැඟිට, එම නිසා ආබ්රහම් ආගම් ලෙස සලකනු ලැබේ. යුදෙව් හා මුස්ලිම් සම්ප්රදාය දී, යුදෙව් හා අරාබි ජනයාට පිළිවෙලින්, ආබ්රහම්-ඊසාක් සහ ඉෂ්මායෙල් පුත්රයන් දෙදෙනා පැවත ඇත. ආගම් දෙකම ඒක දේවවාදය වන අතර බොහෝ සමානකම් බෙදා අතර, ඔවුන් යුදෙව්වන් යේසුස් හෝ මුහම්මද් දිවැසිවරුන් විය සලකා නැති බව වෙනස් වේ. ආගම් 'බැතිමතුන්ගේ ඉස්ලාම් සම්භවය හා අරාබි අර්ධද්වීපය පැතිර විට, 7 වැනි සියවසේ සිට එකිනෙකා සමග අදහස් හුවමාරු කරගත්තේය ඇත. ඇත්ත වශයෙන්ම, Ummayad සහ ඇබසිඩ් පාලකයන් යටතේ වසර 712 1066 ක්රිස්තු වර්ෂ ස්පාඤ්ඤයේ යුදෙව් සංස්කෘතිය ගෝල්ඩන් වයස නම් කර තිබේ. යුදෙව්වන් ඇතුළු මෙම රටවල ජීවත්වන මුස්ලිම් නොවන monotheists, චෝදනාමය ලෙස හඳුන්වන ලදී. චෝදනාමය නිදහස් වැඩිහිටි නොවන මත පනවා ඇති ඒකපුද්ගල බදු, සිය ආගම ඇදහීමේ සහ සිය අභ්යන්තර පරිපාලන කටයුතු කිරීමට ඉඩ දී තිබුණේ, නමුත් ඔවුන් මුස්ලිම් මත පනවා නොමැති බව ඇතැම් සීමා කිරීම් වලට යටත්ව සිටියහ. [124] උදාහරණයක් ලෙස, ඔවුන් jizya ගෙවිය යුතු බවත් -Muslim පිරිමි, [124] සහ ඔවුන් ද අවි ආයුධ දරා හෝ මුස්ලිම් සම්බන්ධ නඩු සඳහා සාක්ෂි තහනම් කරන ලදී. [125] චෝදනාමය සම්බන්ධයෙන් බොහෝ නීති දැඩි සංකේතාත්මක විය. උදාහරණයක් ලෙස, සමහර රටවල චෝදනාමය සුවිශේෂී ඇඳුම් ඇඳීමට, පුරුද්දක් අල්-කුර්ආනය හෝ හදීසයන් එක්කෝ සොයා නමුත් මුල් මධ්යතන බැග්ඩෑඩ් දී නිර්මාණය හා inconsistently ෆාම් අවශ්ය වුණා. [126] මුස්ලිම් රටවල් යුදෙව්වන් persecution- සම්පූර්ණයෙන්ම නිදහස් නැහැ උදාහරණයක් ලෙස, බොහෝ දෙනෙක්, ඝාතනය 17 වන හෝ බලහත්කාරයෙන් 12 වන සියවසේ පරිවර්තනය, පර්සියාව, සහ උතුරු අප්රිකාව හා අල්-Andalus, [127] ඇති Almohad රාජ වංශයේ පාලකයින් විසින් මෙන්ම යේමනයේ Zaydi ඉමාම්වරු ශුද්ධ විසින් පිටුවහල් කරන ලදි සියවසේ (බලන්න: Mawza පිටුවහල්). ඇතැම් අවස්ථාවලදී, යුදෙව්වන් ද නිවසේ-මොරොක්කෝ ඔවුන්ගේ කැමැත්ත සීමා කරන ලදී, උදාහරණයක් ලෙස, යුදෙව්වන් වටවූ කාර්තු (mellahs) වෙත 19 වන ශත වර්ෂයේ මුල් භාගයේ සිට 15 වන සියවසේ දී හා එන්ට පටන් සීමා කරන ලදී. [128] -20 වන සියවසේ මැද භාගයේ දී, යුදෙව්වන් කට ආසන්න සියලු අරාබි රටවල් නෙරපා ඇත. [129] [130] [131] බොහෝ ඊශ්රායෙල් ජීවත් වීමට තීරණය කර තිබෙනවා. අද, යුදෙව් සංහාරය ප්රතික්ෂේප ඇතුළු යුදෙව්විරෝරී තේමාවන් එවැනි හිස්බුල්ලා හා හමාස් සංවිධානය ලෙස ඉස්ලාමීය ව්යාපාර ප්රචාරක තුළ, ඉරාන ඉස්ලාමීය ජනරජයේ විවිධ ආයතන පිලිබඳ කාරනයේදී, සහ පවා පුවත්පත් සහ Refah Partisi වෙනත් ප්රකාශන සාමාන්ය දෙයක් බවට පත්ව ඇත. යුදෙව් ආගම ඇතුළත් Syncretic ව්යාපාර වෙනත් ආගම්වල අය සමඟ යුදෙව් ආගම අංග ඒකාබද්ධ සමහර ව්යාපාර තිබෙනවා. මේ අතරින් වඩාත් ප්රසිද්ධ මෙසියානු යුදෙව්, 1960 ගනන්වල මතුව ඇති ආගමික ව්යාපාරය, [133] [134] [135] [136] ක්රිස්තියානි මූලධර්ම යුදෙව් ආගම අංග ඇතුලත් බව ය. [136] [137] [138] [139] [140] මෙම ව්යාපාරය ඔහු ත්රිත්වයේ කොටසක් බව යේසුස් වහන්සේ යුදෙව් මෙසියස් වහන්සේ බව පවසනවා, වන හා සාමාන්යයෙන්, [141] [142] සහ ගැලවීම පමණක් කෙනෙකුගේ ගැලවුම්කාරයා වශයෙන් යේසුස් පිළිගැනීම තුළින් ලබා ගෙන ඇත. [143 ] සමහර සාමාජිකයන් 144] සෑම වර්ගයේ නෝට්ටු යුදෙව් සංවිධාන එය පෝලීන් ක්රිස්තියානි බව සමාන ඇදහීම් රැකවරණය ලෙස මෙසියානු යුදෙව් ආගම, ක්රිස්තියානි නිකායක් බව පවසමින් මෙම ප්රතික්ෂේප මෙසියානු යුදෙව් ආගම යුදෙව් ආගම ඇදහීම බව ඔවුහු තර්ක කරති. [. [145] අනුචිත ගැන තවත් උදාහරණ යුදෙව් neopaganism, සමහර යුදෙව් ආගමික පිළිවෙත් මිථ්යා හෝ Wiccan විශ්වාසයන් ඇතුලත් වන ලිහිල්ව සංවිධානය වුණු නිකාය ද; යුදෙව් බෞද්ධ, ඔවුන්ගේ ඇදහිල්ල ආසියානු අධ්යාත්මික අංග ඇතුලත් තවත් ලිහිල්ව සංවිධානය වුණු කණ්ඩායම්; හා බුදු දහම, සුෆිස්වරු ස්වදේශීය ඇමරිකානු ආගම, සහ අනෙකුත් ඇදහිලි සිට නිදහසේ හා විවෘතව ණයට අය අලුත් කිරීමේ යුදෙව්වන්. බහු ආගම් ගුරුවරුන් සේවය කරන Kabbalah මධ්යස්ථානය, මෙම kabbalah ප්රචලිත කිරීමට බව කියාපාන නිව් ඒජ් ව්යාපාරය, යුදෙව් විරල සම්ප්රදාය කොටසකි.

මෙයද බලන්න ද්වාරය අයිකනය යුදෙව් ආගම බිහිදොර ද්වාරය අයිකනය ආගම බිහිදොර පොත අයිකනය පොත : ආබ්රහම් ආගම් පොත : යුදෙව් ආගම ප්රධාන ලිපිය: යුදෙව් ආගම පිළිබඳ දළ සටහනක් ප්රති- යුදෙව් ආගම Frankism ආගමික බහුත්වවාදය යුදෙව් අදහස් රට විසින් යුදෙව් ආගම යුදෙව් ආගම ආගමට හරවා ගැනීම ලැයිස්තුව Sabbateanism ලෞකික යුදෙව් සංස්කෘතිය යුදෙව් ආගම පිළිබඳ විවේචන එක්සත් ජනපදය, මිලිටරි සටනකට යන්න කලින් පූජකයා සංකේත