නිව් යෝර්ක් (ප්‍රාන්තය)

නිව්යෝර්ක්, නිව්යෝර්ක් ප්‍රාන්තය ලෙසද හැඳින්වේ, යනු ඊසානදිග එක්සත් ජනපදයේ ප්‍රාන්තයකි. නැගෙනහිරින් නිව් එංගලන්තය, උතුරින් කැනඩාව සහ දකුණින් පෙන්සිල්වේනියාව සහ නිව් ජර්සි යන ප්‍රදේශවලින් මායිම් වී ඇති එහි භූමි ප්‍රදේශය අත්ලාන්තික් සාගරය සහ මහා විල් යන දෙකටම විහිදේ. නිව්යෝර්ක් යනු එක්සත් ජනපදයේ සිව්වන වැඩිම ජනගහනයක් සහිත රාජ්‍යය වන අතර, මිලියන 20 කට ආසන්න පදිංචිකරුවන් සිටින අතර,] සහ වර්ග සැතපුම් 54,556 (වර්ග කිලෝමීටර 141,300) ක මුළු භූමි ප්‍රමාණයකින් යුත් ප්‍රදේශය අනුව 27 වන විශාලතම රාජ්‍යය වේ.

නිව්යෝර්ක් ජනපදය
: දි එම්පයර් ස්ටේට්
: (ලතින්) ජයෙන් ජයට
නිව්යෝර්ක් ඉස්මතුකරමින් එක්සත් ජනපද සිතියම
	නොමැත
	ඉංග්‍රීසි (පමණක්) 72% ස්පාඤ්ඤ 14% වෙනත් 14%
	නිවියෝර්ක් ජානපදිකයා
	නිව්යෝර්ක් නගරය
විශාලතම
භූමි ප්‍රමාණය
- සම්පූර්ණ	54,556 වර්ග සැත (141,300 කිමී^2)
- පළල	285 සැතපුම් (455 කිමී)
- දිග	330 සැතපුම් (530 කිමී)
- % ජලය	13.5
- අක්ෂාංශකය	40° 30′ N to 45° 1′ N
- දේශාංශකය	71° 51′ W to 79° 46′ W
ජනගහණය
- සම්පූර්ණ	19,570,261 (2012 ඇස්ත)
-	412/වර්ග සැත  (159/කිමී^2)
- උසම ස්ථානය	5,344 අඩි (1628.85 මී)
- මධ්‍යනය	1,000 අඩි  (304.8 මී)
- පහළම ස්ථානය	අත්ලාන්තික් සාගරය මුහුදු මට්ටම
	ජූලි 26, 1788 (11වන)
	(ඩි)
	(ඩි)
ව්‍යවස්ථාදායකය
-
- පහළ මන්ත්‍රී මණ්ඩලය
	(ඩි) (ඩි)
එ.ජ. මන්ත්‍රී මණ්ඩල නියෝජිත කණ්ඩායම	21 ඩිමොක්‍රටිකයන්, 6 රිපබ්ලිකානුවන් ()
	: /
කෙටි යෙදුම්
වෙබ් අඩවිය	ny.gov

නිව්යෝර්ක් විවිධ භූගෝලීය පිහිටීමක් ඇත. ඩවුන්ස්ටේට් ලෙස හැඳින්වෙන ප්‍රාන්තයේ ගිනිකොනදිග කොටස, එක්සත් ජනපදයේ වඩාත්ම ජනාකීර්ණ නගරය වන නිව්යෝර්ක් නගරය; රාජ්‍යයේ ජනගහනයෙන් ආසන්න වශයෙන් 40% ක්, ජාතියේ වඩාත්ම ජනාකීර්ණ දූපත වන ලෝන්ග් අයිලන්ඩ්; සහ පහළ හඩ්සන් නිම්නයේ නගර, තදාසන්න ප්‍රදේශ සහ ධනවත් වාසස්ථාන ආවරණය කරයි. මෙම ප්‍රදේශ පුළුල් නිව්යෝර්ක් අගනගර ප්‍රදේශයේ කේන්ද්‍රස්ථානය වන අතර [9][10] රාජ්‍යයේ ජනගහනයෙන් තුනෙන් දෙකක් පමණ වේ. විශාල උඩුමහලේ ප්‍රදේශය මහා විල්වල සිට චැම්ප්ලේන් විල දක්වා විහිදෙන අතර ඇඩිරොන්ඩැක් කඳු සහ කැට්ස්කිල් කඳු (පුළුල් ඇපලචියන් කඳුකරයේ කොටසක්) ඇතුළත් වේ. නැගෙනහිර-බටහිර මොහාක් ගංගා නිම්නය උඩුමහලේ වඩාත් කඳුකර ප්‍රදේශ දෙකඩ කර ඇල්බනි ප්‍රාන්ත අගනුවර අසල උතුරු-දකුණු හඩ්සන් ගංගා නිම්නයට ගලා යයි. බෆලෝ සහ රොචෙස්ටර් නගරවල නිවහන වන බටහිර නිව්යෝර්ක්, මහා විල් කලාපයේ කොටසක් වන අතර ඔන්ටාරියෝ විල සහ ඊරි විල මායිම් වේ. මධ්‍යම නිව්යෝර්ක් සිරකූස් නගරයෙන් නැංගුරම් ලා ඇත; ප්‍රාන්තයේ මධ්‍යම සහ බටහිර කොටස් අතර, නිව්යෝර්ක් ජනප්‍රිය සංචාරක ගමනාන්තයක් වන ෆින්ගර් විල් විසින් කැපී පෙනෙන ලෙස නිරූපණය කෙරේ. දකුණට, පෙන්සිල්වේනියාව සමඟ රාජ්‍ය මායිම දිගේ, දකුණු ස්ථරය ඇලෙගනි සානුව මුදුනේ පිහිටා ඇති අතර එය ඇපලචියා හි උතුරු කෙළවරේ සමහරක් නියෝජනය කරයි.

නිව්යෝර්ක් යනු එක්සත් ජනපදය පිහිටුවීමට ගිය මුල් ජනපද දහතුනෙන් එකකි. මුල්ම යුරෝපීයයන් පැමිණෙන විට වර්තමාන නිව්යෝර්ක් ප්‍රදේශය ඇල්ගොන්කියන් ගෝත්‍රිකයන් සහ ඉරොක්වොයිස් කන්ෆෙඩරසි ස්වදේශික ඇමරිකානුවන් විසින් වසර දහස් ගණනක් තිස්සේ ජනාවාස කර තිබුණි. 1609 දී හෙන්රි හඩ්සන්ගේ ගවේෂණයෙන් ආරම්භ වූ ලන්දේසීන්, 1621 දී නිව් නෙදර්ලන්තයේ බහු වාර්ගික ජනපදය ස්ථාපිත කළහ. එංගලන්තය 1664 දී ලන්දේසීන්ගෙන් යටත් විජිතය අත්පත් කර ගත් අතර එය නිව්යෝර්ක් පළාත ලෙස නැවත නම් කළේය. ඇමරිකානු විප්ලවවාදී යුද්ධය අතරතුර, යටත් විජිතවාදීන් පිරිසක් අවසානයේ නිදහස ස්ථාපිත කිරීමට සමත් වූ අතර, 1788 දී රාජ්‍යය එවකට නව එක්සත් ජනපද ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව අනුමත කළේය. 19 වන සියවසේ මුල් භාගයේ සිට, ඊරි ඇළ ඉදිකිරීමෙන් ආරම්භ වූ නිව්යෝර්ක්හි අභ්‍යන්තර සංවර්ධනය එක්සත් ජනපදයේ අනෙකුත් ප්‍රදේශවලට වඩා අසමසම වාසි ලබා දුන්නේය. ඊළඟ සියවස තුළ රාජ්‍යය එහි දේශපාලන, සංස්කෘතික සහ ආර්ථික ආධිපත්‍යය ගොඩනඟා ගත් අතර, එය "අධිරාජ්‍ය රාජ්‍යය" යන අන්වර්ථ නාමය උපයා ගත්තේය. 20 වන සියවසේ දෙවන භාගයේදී කාර්මිකකරණය රාජ්‍යයේ ආර්ථිකයෙන් කොටසක් ඛාදනය කළද, 21 වන සියවසේ නිව්යෝර්ක් නගරය නිර්මාණශීලීත්වය සහ ව්‍යවසායකත්වය, සමාජ ඉවසීම, සහ පාරිසරික තිරසාරභාවය පිළිබඳ ගෝලීය කේන්ද්‍රස්ථානයක් ලෙස තවමත් සැලකේ.

ලොව පුරා සිට සංචාරකයින් ආකර්ෂණය කර ගන්නා මෙම රාජ්‍යය, 2022 දී ඕනෑම එක්සත් ජනපද රාජ්‍යයකට වඩා වැඩිම සංචාරකයින් සංඛ්‍යාවක් ආකර්ෂණය කරයි. 2013 දී ලොව වැඩිපුරම නැරඹූ සංචාරක ආකර්ෂණ ස්ථාන දහයෙන් හතරක් ඇතුළුව එහි බොහෝ සන්ධිස්ථාන ප්‍රසිද්ධය: ටයිම්ස් චතුරශ්‍රය, මධ්‍යම උද්‍යානය, නයගරා දිය ඇල්ල සහ ග්‍රෑන්ඩ් සෙන්ට්‍රල් පර්යන්තය. නිව් යෝර්ක්හි ආසන්න වශයෙන් විද්‍යාල සහ විශ්ව විද්‍යාල 200කට නිවහන වන අතර, අයිවි ලීග් සාමාජිකයින් වන කොලොම්බියා විශ්ව විද්‍යාලය සහ කෝනෙල් විශ්ව විද්‍යාලය සහ ජාතියේ විශාලතම විශ්ව විද්‍යාල පද්ධති අතර වන නිව් යෝර්ක්හි පුළුල් රාජ්‍ය විශ්ව විද්‍යාලය ඇතුළත් වේ. නිව් යෝර්ක් නගරය එක්සත් ජාතීන්ගේ මූලස්ථානයේ නිවහන වේ, එය සමහර විට ලෝකයේ වැදගත්ම නගරය, සංස්කෘතික, මූල්‍, සහ මාධ්‍ය කේන්ද්‍රස්ථානය, සහ ලෝකයේ අගනුවර ලෙස විස්තර කෙරේ.

සටහන්

1. To distinguish it from its largest city, New York City
2. The New England states bordering New York are , , and . It also shares a with . The Canadian province of is to the north, and to the northwest. is to the north and to the west. The Atlantic Ocean touches in the extreme southeast part of the state.

යොමු කිරීම්

1. "නිව්යෝර්ක් ස්ටේට් මොටෝ". නිව්යෝර්ක් ජනපද පුස්තකාලය. ජනවාරි 29, 2001. 2007-06-08 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය 2007-11-16.
2. උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: අනීතික <ref> ටැගය; MLA Data නමැති ආශ්‍රේයන් සඳහා කිසිදු පෙළක් සපයා නොතිබුණි
3. "How Wet is Your State? The Water Area of Each State | U.S. Geological Survey". www.usgs.gov. සම්ප්‍රවේශය October 5, 2021.
4. උපුටාදැක්වීම් දෝෂය: අනීතික <ref> ටැගය; PopEstUS නමැති ආශ්‍රේයන් සඳහා කිසිදු පෙළක් සපයා නොතිබුණි
5. "මාර්සි". ජාභූස දත්ත පත. . සම්ප්‍රවේශය 2011-10-20.
6. "එලිවේෂන්ස් ඇන්ඩ් ඩිසිටන්සර්ස් ඉන් ද යුනයිටඩ් ස්ටේට්ස්". . 2001. සම්ප්‍රවේශය 2011-10-24.
7. වෙත උන්නතාංශය සීරුමාරු කර ඇත.
8. "U.S. Census Bureau QuickFacts: New York; United States". Census Bureau QuickFacts (ඇමෙරිකානු ඉංග්‍රීසි බසින්). 2024. February 7, 2025 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය February 23, 2025.
9. Zumbusch, Amelie von; Faust, Daniel R. (July 15, 2014). The First Peoples of New York. The Rosen Publishing Group, Inc. ISBN .
10. "Henry Hudson and His Crew Sailed into the River that Would Bear His Name". Library of Congress. January 24, 2021 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය January 24, 2021.
11. Greenspan, Jesse (September 8, 2014). "The Dutch Surrender New Netherland". History. January 24, 2021 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය January 24, 2021.
12. Roberts, Sam (June 26, 2017). "200 Years Ago, Erie Canal Got Its Start as Just a 'Ditch'". The New York Times. November 12, 2020 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය July 25, 2017.
13. "Venture Investment—Regional Aggregate Data". National Venture Capital Association and PricewaterhouseCoopers. April 8, 2016 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය April 22, 2016.
14. Flegenheimer, Matt (March 23, 2016). "Ted Cruz Deplores 'Liberal, Left-Wing Values' While Lobbying for New York Votes". The New York Times. සම්ප්‍රවේශය April 22, 2016.
15. "The Latest: China Hopes US Joins Climate Deal Quickly". The New York Times. Associated Press. April 22, 2016. May 3, 2016 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය April 22, 2016.
16. Foderaro, Lisa (September 21, 2014). "Taking a Call for Climate Change to the Streets". The New York Times. September 21, 2014 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය April 22, 2016.
17. Remmy, Alicia (December 16, 2023). "These Are The 10 Most Visited States In The US". TheTravel (ඉංග්‍රීසි බසින්).
18. Shields, Ann (November 10, 2014). "The World's 50 Most Visited Tourist Attractions—No. 3: Times Square, New York City—Annual Visitors: 50,000,000". Travel+Lesiure. July 6, 2017 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය July 17, 2015. No. 3 Times Square, New York City—Annual Visitors: 50,000,000 ... No. 4 (tie) Central Park, New York City—Annual Visitors: 40,000,000 ... No. 9 Niagara Falls, New York and Ontario—Annual Visitors: 22,000,000 ... No. 10 Grand Central Terminal, New York City—Annual Visitors: 21,600,000
19. "2020 Best National University Rankings". U.S. News & World Report.
20. "Academic Ranking of World Universities 2015". ShanghaiRanking Consultancy. October 30, 2015 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය August 27, 2015.
21. "CWUR 2015—World University Rankings". Center for World University Rankings. සම්ප්‍රවේශය August 27, 2015.
22. "Office of the Mayor Commission for the United Nations, Consular Corps and Protocol". The City of New York. 2012. July 1, 2014 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය August 2, 2014.
23. Justin O'Beirne (2023). "GLOBAL CITY RANKING MODEL: What are the World's Most Important Cities?". සම්ප්‍රවේශය August 6, 2023.
24. Will Martin and Libertina Brandt (June 14, 2019). "The 21 most influential cities in the world". . සම්ප්‍රවේශය August 12, 2023. It's no surprise that New York City, home of Wall Street and the United Nations, is viewed as the world's most important city.
25. "Introduction to Chapter 14: New York City (NYC) Culture". The Weissman Center for International Business Baruch College/CUNY 2011. May 5, 2013 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය August 2, 2014.
26. New York, Culture Capital of the World, 1940–1965 / edited by Leonard Wallock; essays by Dore Ashton ... [et al.]. Rizzoli. 1988. ISBN . January 24, 2021 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය August 2, 2014 – via .
27. "Top 8 Cities by GDP: China vs. The U.S." Business Insider, Inc. July 31, 2011. සම්ප්‍රවේශය October 28, 2015. For instance, Shanghai, the largest Chinese city with the highest economic production, and a fast-growing global financial hub, is far from matching or surpassing New York, the largest city in the U.S. and the economic and financial super center of the world. "PAL sets introductory fares to New York". . March 27, 2015 දින මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂණය කරන ලදී. සම්ප්‍රවේශය March 25, 2015.
28. Jones, Huw (January 27, 2020). "New York surges ahead of Brexit-shadowed London in finance: survey". . January 13, 2021 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය January 27, 2020. New York remains the world's top financial center, pushing London further into second place as Brexit uncertainty undermines the UK capital and Asian centers catch up, a survey from consultants Duff & Phelps said on Monday.
29. "The Global Financial Centres Index 32". Long Finance. September 22, 2022. සම්ප්‍රවේශය September 22, 2022.
30. Richter, Felix (March 11, 2015). "New York Is The World's Media Capital". Statista. January 21, 2021 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය May 29, 2017.
31. Ennis, Dawn (May 24, 2017). "ABC will broadcast New York's pride parade live for the first time". LGBTQ Nation. January 24, 2021 දින පැවති මුල් පිටපත වෙතින් සංරක්ෂිත පිටපත. සම්ප්‍රවේශය May 29, 2017.
32. Edward Robb Ellis (December 21, 2004). The Epic of New York City: A Narrative History. Basic Books. p. 593. ISBN . සම්ප්‍රවේශය January 2, 2023.
33. Roberts, Sam (September 14, 2017). "When the World Called for a Capital". The New York Times. සම්ප්‍රවේශය January 2, 2023.